Sаmаrqаnd dаvlаt universiteti huzuridаgi pedаgog kаdrlаrni qаytа tаyyorlаsh vа ulаrning mаlаkаsini oshirish mintаqаviy mаrkаzi «Himoyaga tavsiya etaman»

Yosh futbolchilarda tezkor-kuch sifatning rivojlanganligini o’yindagi axamiyatliligi.
Pedagogik kuzatishlarda Sirdaryo viloyati Yangiyer shahrida o’tkazilgan Bolalar va o’smirlar sport maktabining(B.O`.S.M) terma jamoalaring tayyorgarlik darajasi va o’yin faoliyatlari o’rganildi.
Texnik-taktik xarakatlarni qayd qilishda aynan tezlik-kuch sifatini talab qiluvchi xarakatlar qayd qilingan. Bunday texnik-taktik harakatlarga: to’pni uzoq masofaga uzatish, uzoq masofadan darvoza tomon zarba berish, sakragan xolda bosh bilan darvozaga zarba berish, to’p uchun kurashdagi xavodagi va yerdagi harakatlar kiradi. Biz o’smir futbolchilarning texnik taktik va jismoniy tayoyrgarligini, o’yin uslublarni o’rganishimizda kuzatuv ishlarini olib bordik.
Aynan o’smir futbolchilarning tezkor-kuch sifatlari qanday darajada ekanligini o’rganganimzda, quydagi natijalarini oldik.
O’zbekiston o’smir futbolchilarning bunday ko’rsatgan natijalari, boshqa terma jamoalarga (J. Koreya, Avstraliya, Eron) qaraganda ancha pastdir.
O’zbekiston o’smirlar terma jamoasi futbolchilarning tezkor-kuch sifat ko’rsatkichlarini yuqori darajada emasligi, gurux va chorak finallardagi J. Koreya, Eron terma jamoalariga qarshi uchrashuvlarda mag’lubiyatga olib keldi. Raqib jamoa futbolchilarning jismoniy, tezkor-kuch sifatlarning yaxshi darajada ekanligi ularning g’alabasini taminladi.
Yosh futbolchilarni jismoniy tayyorgarliklari ularni musobaqa faoliyatlariga keskin ta’sir etuvchi omillardan xisoblanadi. Jismoniy tayyorgarlikda ularni barcha jismoniy sifatlarini rivojlanganlik darajasi yuqori darajada bo’lishi kerak.
Tezlik-kuch sifatini rivojlanganligi futbolchilarni ko’pgina texnik-taktik harakatlarini samarali qo’llashga yordam beradi. Ayniqsa, bu harakatlardan Yaponiya, J. Koreya, Avstraliya terma jamoalarida samarali foydalaniladi.


II – BOB. FUTBOLCHILARNING MUSOBAQA FAOLIYATIDA
MUAMMONING QO’YILISHI.
2.1. Futbol o’yini harakatlariga umumiy xarakteristika.
O’yin davomida futbolchi turli xildagi harakatlarni bajaradi. Bu harakatlar anik maksad sari yunalgan buladi. Bu harakatlarni «o’yin harakati» deb tushunsa buladi. O’yin harakatlari bu texnik va taktik priyomlarni yigindisi bulib, bular erdamida konkret o’yin vazifasi bajariladi.
Futbolda xar bir o’yin momenti q xildagi o’yin vazifalarini ochadi. Bular:
a) bir futbolchining o’yin vazifasi;
b) gruppa futbolchilari o’yin vazifasi;
v) jamoaning o’yin vazifasi;
Futbolda individual, gruppa va jamoaviy o’yin harakatlari goyalari azaldan ishlatilib kelinadi. Buni M.D.Tavarovskiyning ishlarida kurish mumkin. Tovarovskiyning fikricha, futbolchilarni taktik tushunchalari individual, gruppali mashg’ulott va keyingi - o’quv-mashg’ulott o’yinlarida musobaqa vaktidagiga nisbatan tezrok rivojlanadi.
Sport uyminlarida sportchilarni o’yin harakatlarini klassifikatsiya qo’yidagicha:

1. 
   Individual texnik-taktik harakat (ITTX)
   
2. 
   Jamoaviy texnik-taktik harakat (JTTX)
   

O’yin harakatini mikdoriy taxlili turlichadir. Oxirgi yillarda o’yin harakatini instrumental metodlar bilan kayd kilish ustida kuplab izlanishlar olib borishmokda. Ayniksa texnika borasida rivojlangan mamlakatlarda bunday izlanishlar kupchilikni tashkil kilmokda.
O’yinchilarni harakatlarini videotizimlardan nazorat kilishning ya’na bir usuli bu ultratovushli texnikalar. Masalan texnikada bu sistemani M.Miyashina qo‘llagan. O’yin sungida statistik ma’lumotlar bir zumda aniqlangan va murabbiy uni kiziktirgan ma’lumotlarga ega bulgan.