Samarqand iqtisodiyot va servis instituti hudayberdiev umar

8. Uy xo‘jaliklarining oxirgi iste’moli uchun xarajatlari qaysi xarajatlarni o‘z 
ichiga oladi: 
 
A. Iste’mol tovarlari, iste’mol xizmatlari, sotib olish uy xo‘jaliklarining o‘z 
xo‘jaliklarida yetishtirgan mahsulotlarining natural shaklda va pul shaklidagi 
iste’mol va o‘z uyida yashash xarajatlarini ; 
B. Iste’mol tovarlarini sotib olish xarajatlarini; 
C. Iste’mol tovarlari, iste’mol xizmatlari, sotib olish o‘z uyida yashash xarajatlarini 
; 
D. Barcha javoblar to‘g‘ri; 
9. Ixtiyordagi daromad –bu: 
 
A. Shaxsiy daromaddan individual soliqlar va soliqlar to‘lovlarining ayirmasi. 
B. Sof ichki mahsuloti; 
C. Ish haqqi+ehson+renta+ kapitaldan foiz asosidagi daromad; 
D. Barcha javoblar to‘g‘ri; 
10. Narx statistikasining asosiy vazifalari: 
 
A. Barcha javoblar to‘g‘ri. 
B. Davlat narx siyosati orqali o‘zining iqtisodiy siyosatini amalga oshiradi 
C. Narx talab va taklifni muvozanatda saqlaydi 
D. Narx tovar aylanish tezligi, pul muomalasi va davlat budjetiga sezilarli ta’sir 
ko‘rsatadi 
 
 

---

147 
XI bob. AHOLI STATISTIKASI 
Reja: 
 
11.1. Aholi soni va ularning o‘rtachasini hisoblash. 
11.2. Aholi tarkibi statistikasi 
11.3. Aholining harakat ko‘rsatkichlari statistikasi 
 
11.1. Aholi soni va ularning o‘rtachasini hisoblash 
 
Jamiyat – mahsulot ishlab chiqaruvchilar va iste’mol qiluvchilar ya’ni aholi soni 
va tarkibiga bog‘liq. O‘zbekiston aholisi yildan – yilga yuqori sur’atlar bilan o‘sib 
bormoqda. Aholi soni va tarkibini o‘rganishning asosiy usuli ro‘yxatga olishdir. 
Aholini ro‘yxatga olish ularni bir vaqtda yoppasiga (to‘liq) kuzatish usuli bo‘lib, 
natijada aholining soni, ularning jinsi, yoshi, millati, ma’lumoti va boshqa xususiyatlari 
bo‘yicha tarkibini aniqlashga imkoniyat yaratadi. 
Aholini ruyxatdan o‘tkazish – ularning har birini hisobga olish bo‘lib, juda katta 
kuch va mablag‘, hamda tayyorgarlikni talab etadi. Shuning uchun ham aholini 
ro‘yxatga olish ma’lum muddatlarda, ko‘pincha hukumat qarorlariga asosan 
o‘tkaziladi. Sobiq SSSR paytida aholi ro‘yxati bir necha bor o‘tkazilgan. Aholi ro‘yxati 
keyingi yillarda 1970 yil 15 yanvar, 1979 yillarda bo‘lib o‘tgan, O‘zbekistonda oxirgi 
marta aholini ro‘yxatga olish 1989 yil bo‘lgan edi.
2011-yil aprel oyida aholi soni tanlab kuzatish yo’li bilan aniqlandi. Respublika 
aholisi yildan – yilga yuqori sur’atlar bilan ko‘paymoqda. 2000-yilda Respublikamiz 
aholisi 24487.7 ming kishini tashkil etgan bo’lsa, bu ko’rsatkich 2017-yilga kelib 
32120,5 ming kishini tashkil etgan. 
O‘zbekiston aholisining yuqori sur’atlar bilan ko‘payishiga to‘g‘ilishning 
yuqoriligi, o‘limning kamayganligi, nikohning ko‘pligi, oilaning mustahkamligi kabi 
omillar ta’sir qiladi. 
Aholining sonini hisoblashda va ro‘yxatga olish jarayonida doimiy va mavjud 
aholi, vaqtincha yo‘qlar va vaqtincha yashovchilar sonini hisobga olish zarur.