Samarqand iqtisodiyot va servis instituti r. S. Amriddinova mehmonxona servis xizmati

Nomerning o‘rtacha kunlik qiymati (NO‘KK) = 62750$/410= 153$

Nomerning o‘rtacha kunlik qiymatini okilonalashtirishning eng ko‘p tarkalgan usullari taqchillikni sotish va foiz tarzidagi foydani boshqarish hisoblanadi. Birinchi usul (taqchillikni sotish) hanuzgacha band qilinmagan nomerning afzal jixatlarini, chunonchi: kengligi, balandrok kavatda joylashgani, derazasidan chiroyli manzara ko‘rinishi va x.k.ni namoyishkorona uqtirishdan iborat. Ikkinchi usul foiz tarzidagi foydani boshkarish deb nomlangan xavo yo‘llari agentliklarida o‘ylab topilgan. Uning mohiyati shundan iboratki, nomerni rezervlashtiradigan va uning uchun oldindan xaq to‘laydigan mijozlar nomerni ikki-uch kun oldin buyurtma kiladigan mijozlarga qaraganda imtiyozlirok tariflar buyicha haq to‘lashlari lozim.

Mehmonxonalarning to‘lishiga ta’sir ko‘rsatadigan omillar juda ham ko‘p. Ularning asosiylari talab (xona olishni xoxlovchilar soni) va taklif (mavjud xonalar soni)dir. Masalan, Nyu-York mehmonxonalarining yillik konferensiyasi va savdo yarmarkasini olaylik. Ushbu anjuman mehmonxona nomerlariga talab ancha katta bo‘lgan shaharda o‘tkaziladi. Savdo yarmarkasiga o‘xshash anjumanlar bu talabni shu darajada oshirib yuboradiki, bu nomer narxiga ta’sir ko‘rsatadi. Foiz tarzidagi foydani boshkarishni biz quyida mufassalrok ko‘rib chikamiz.
2. Mehmonlarning balans schyotlarini yuritish. Ushbu vazifa avans depozitlarini olish, mehmon schyotlarini ochish va turli bo‘limlardan kelgan barcha harajatlarni ruyxatlashdan boshlanadi. Ko‘pgina mehmonxonalar avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimlariga va sotuv shoxobchalari terminallariga ega bo‘lib, ulardan ma’lumotlar bosh ma’mur ofisiga uzatiladi. Bu mehmonxonaning turli savdo shaxobchalarida kayd etilgan mehmonlarning harajatlari mehmon schyotlariga to‘g‘ridan-to‘g‘ri kiritilishi va mehmon ketayotganida haq to‘lanishini yoki «shahar grossbuxi»ga kiritilishini (kompaniya kredit ochgan firmalardan kelgan mehmonlar uchun) anglatadi. Bu holda schyotlar bo‘yicha ko‘rsatilgan muddatlarda haq to‘lanadi. Bir paytlar joriy oy oxiridan kechiktirmasdan xaq to‘lash belgilangan edi, keyinchalik bu muddat o‘ttiz kun kilib, imtiyozli muddat esa - 60 kun kilib belgilandi. Shunga karamay, aksariyat kompaniyalar 15-20 kundan kechiktirmasdan schyotlarni to‘lovga takdim etishga harakat kiladi. Bu mehmonxonaga ipoteka kreditlari bo‘yicha o‘z majburiyatlarini bajarish va xizmatchilari mehnatiga xaq to‘lash uchun yetarli nakd pullar kirimiga ega bo‘lish imkonini beradi.
Avtomatlashtirilgan boshkaruv tizimidagi eng so‘nggi yangilik -schyotni masofadan turib nazorat qilish. Ushbu tizim mehmonga o‘z schyotini nomerda o‘rnatilgan teleekran orkali nazorat qilish imkonini beradi. Mehmon mazkur tizimni ulaydi, barcha harajatlarini tekshirib ko‘radi va to‘lovga ruxsat beradi. Summa kredit kartochkasiga o‘tkazilishi, schyot nusxasi esa mehmonga yoki mehmonning firmasiga (agar bu firma schyoti bo‘lsa) yuborilishi mumkin. Xali bunday tizimga ega bo‘lmagan mehmonxonalar ba’zan mijoz mehmonxonani tark etishidan bir kun oldin u barcha harajatlarini tekshirib ko‘rishi uchun uning shaxsiy schyotidan ko‘chirma nusxasini eshigi ostiga suqib qo‘yadi. Mehmon bosh ma’mur ofisiga ko‘ngirok kilib, kassirdan schyotni yuborishini iltimos qilishi ham mumkin. Nakd pul kirimi muxim ahamiyatga ega bo‘lgan bugungi kunda haq to‘lash schyot-faktura olinganidan keyin yoki bundan bir necha kun o‘tgach talab kilinishi mumkin. Kredit kartochkalari ham mehmonxonalar o‘z xizmatlari uchun haq olishini tezlashtirib, mazkur jarayonga imkoniyat yaratadi.
3. Pochta, fakslar, xatlarni yetkazib berish, shuningdek, mahalliy yangiliklar va mehmonxona yangiliklari bilan ta’minlash tarzidagi xizmatlarni taklif qilish, Ma’mur stolini ko‘plab odamlar qurshab, unga minglab savollar bilan murojaat etadi. Mazkur seksiya xodimlari mehmonxonaning turli-tuman xizmatlari ishidan boxabar bo‘lishlari kerak. Stolning katta-kichikligi, shuningdek, xodimlari soni mehmonxonaning katta-kichikligiga bog‘lik bo‘ladi. Markazdagi 800 nomerli gavjum mehmonxona, tabiiyki, qishloq mehmonxonasiga o‘xshamaydi. Bosh ma’mur stoli uch smenada uzzukun ishlaydi. Muayyan smena ishga tushadigan vakt turli mehmonxonalarda har xil bo‘lishi mumkin. Birok, ko‘pincha kunduzgi smena soat ertalab 7.00 dan 15.00 gacha, kechki smena - 15.00 dan 23.00 gacha, tungi smena esa - 23.00 dan 7.00 gacha ishlaydi.
Kunduzgi smenaning asosiy majburiyatlari:

1. 
   Jurnalni va nomerlarning to‘lganligini, chunonchi: oldindan buyurtma kilgan mehmonlar kelgan-kelmaganini tekshirib ko‘rish va tegishli axborotni yuborish.
   
2. 
   Mavjud bo‘sh nomerlarni hisoblab chiqish va eng so‘nggi prognozni berish (ayrim mehmonxonalarda bu vazifani rezervlashtirish stoli bajaradi).
   
3. 
   Imkoniyat tug‘ilgani zaxoti nechta va qaysi turdagi nomerlar topshirilishi lozimligini hal qilish (ayrim mehmonxonalarda bu vazifani rezervlashtirish stoli bajaradi).
   
4. 
   Muhim mehmonlar uchun apartamentlar ajratish, majlislar uchun xonani tayyorlab qo‘yish.
   
5. 
   Mehmonxonani tark etayotgan mehmonlar haqidagi ma’lumotlarni tekshirib ko‘rish:
   
   1. 
      barcha harajatlar, ayniksa, oxirgi telefon ko‘ng‘iroklari va nonushta schyotga kiritilganmi. (O‘rta va katta mehmonxonalarning aksariyati avtomatik boshkaruv tizimiga ega bo‘lib, u mehmonning barcha harajatlarini avtomatik tarzda ro‘yxatga oladi va uning schyotiga kiritadi. Ilgari ayrim mehmonlar bevosita ketishdan oldin foydalangan xizmatlariga haq to‘lamay, ketib kolar edi);
      
   2. 
      schyotning aniqligini tekshirish, mijoz mehmonxonada yashashi davrida qilgan barcha harajatlarini u bilan birga ko‘rib chikish;
      
   3. 
      to‘langan haqni nakd pulda yoki kredit kartochkasida qabul qilish;
      
   4. 
      favkulodda hollarda (masalan, mehmon uning yashashi uchun firma haq to‘lashini aytgan, ma’muriyat esa bu haqda xech kanday ma’lumot olmagan holda) o‘zini vazmin tutish;
      
   5. 
      agar mehmon uchun mehmonxonada kredit ochilgan firma haq to‘laydigan bo‘lsa, bu haqda buxgalteriyaga xabar berish.
      
6. 
   Mehmonlarning barcha savollarini dikqat bilan eshitish va ularga xushmuomalalik bilan javob qaytarish.
   
7. 
   Barcha dikkatga sazovor vokealarni daftarda kayd etib borish.
   
8. 
   mehmonning talabiga binoan uning xonasida har kanday tozalash ishlarini tashkil etish.
   
9. 
   Ma’muriy-xo‘jalik bo‘limi xodimlariga muhim mehmonlarning xonalariga gullar qo‘yish va unga boshkacha tarzda hurmat-e’tibor ko‘rsatish xaqida ko‘rsatma berish.
   
10. 
    Kalitlar to‘g‘ri berilishi va qaytarilishini tekshirish.
    
11. 
    Ma’mur stolining navbatchisi og‘ir sharoitlarda ishlay olishi lozim. U doim hammaning ko‘z o‘ngida ishlaydi va doim kimdir unga o‘z vazifasini bajarishiga xalaqit beradi. Shu bois u xatto stressli vaziyatda ham o‘zini qo‘lga ola bilishi lozim.
    

Kechki smenaning asosiy vazifalari:

1. 
   Jurnalda o‘ziga xos ma’lumotlar kayd etilgan-etilmaganini tekshirib ko‘rish (ushbu jurnalda mehmonlar bilan alokalar ruyxatga olinadi, ma’mur yordamchilari mehmonlar o‘zlariga murojaat etgan muxim va o‘ziga xos masalalarni, shuningdek, ularning iltimoslarini, masalan, ulab-uzgichni tuzatish yoki nomerga bolalar karavotini qo‘yish haqidagi iltimoslarini kayd etib boradilar).
   
2. 
   Nomerlar bilan bog‘lik vaziyatni tekshirib ko‘rish (kancha nomer bush, qanchasi bo‘shash arafasida, rezervlashtirilgan nomerlarning nechtasiga tasdiknoma olinganini) va nomerlar to‘lishini prognoz qilish kartasiga tegishli tuzatishlar kiritish. Ushbu ma’lumotlarga asosan topshirish mumkin bo‘lgan nomerlar soni aniklanadi. Xozirgi vaktda bu hisob-kitoblarning barchasi avtomatlashtirilgan boshkaruv tizimi yordamida amalga oshiriladi.
   
3. 
   Mehmonlarni qabul qilish bilan shug‘ullanish, ya’ni mehmonlarning barcha o‘ziga xos talablari (masalan, juda novcha mehmon uchun juda uzun karavot kerak, mehmon sigaret tutunini ko‘tara olmaydi va xk.) haqida tegishli xizmatlarga xabar berish.
   
4. 
   O‘z smenasi davrida, shuningdek, uzokrok muddatlarga (soat 6 dan keyin, rezervlashtirish xizmati o‘z ishini yakunlagach) oldindan buyurtmalar qabo‘l qilish.