Samarqand veterinariya meditsinasi instituti

partiyada engil zararlangan qovunlar 5% gacha bo’lishiga va bir xil muddatda 
pishadigan boshqa navlardan 10% gacha aralashishiga ruxsat etiladi. 
Nazorat savollari. 
1. Poliz mahsulotlarini sifatiga qo’yiladigan talablar? 
2. Kartoshkani tovar navlarini ayting? 
3. Ildizmevalarni sifat saqlashni ayting? 

---

16 
5-ish. Achitilgan, tuzlangan, sirkalangan, germetik berkitilgan, quritilgan va 
muzlatilgan meva va sabzavotlar ularning sifat saqlashga qo’yilgan talablarni 
o’rganish 
Darsining maqsadi. Achitilgan, tuzlangan, sirkalangan, germetik 
berkitilgan, quritilgan va muzlatilgan meva va sabzavotlar ularning sifat saqlashga 
qo’yilgan talablarni o’rganish. 
Ishlash tartibi. 
Achitilgan karam. Ko’pincha achitish uchun okboshli karamning 
urtapishar va kechpishar navlari ishlatiladi. Ertapishar navlarida kerakli darajada 
kand bulmaganligi sababli ulardan yaxshi maxsulot xosil bulmaydi. Achitilgan 
karam tayyorlash uchun kushimcha xom ashyo sifatida tugralgan sabzi, olma 
klyukva, brusnika, zira, shirin kalampir va boshkalar kushiladi. 
Karam achitish uchun kullaniladigan idishlar toza, sanitariya-gigiena 
talablariga javob berishi kerak. Sanoat mikyosida karamlarni achitish uchun 
shidan, temirbetondan yoki yogochdan ishlangan sigimi 5—20 tonnali doshniklar 
xamda 150—200 l sirimli
yogoch bochkalar ishlatiladi. Tayyorlash usuliga kura 
achitilgan karamlar tugralgan maydalangan, butun xamda maydalangani bilan 
butun aralashtirilgan xollarda buladi. Achitilgan karam tayyorlash karam boshini 
ifloslangan, zararlangan barglardan tozalash, turrash yoki maydalash, kushimcha 
xom ashyoni tayyorlash, idishlarga joylash va zichlash, bijgitish, saqlash va tayyor 
maxsulotni kadoklash kabi jarayonlarni uz ichiga oladi. Achitilgan karam (butun 
tuzlanganidan tashkari) sifatiga kura 1- va 2- tovar navlariga bulinadi. 
Birinchi tovar navli maxsulotda karam bir tekis maydalangan yoki 
tugralgan, ziravorlar xam bir xil taksimlangan, sargish malla rangli, tish bilan 
chaynaganda karsillashi va sersuv bulishi kerak Ularning ta’mi nordonrok yokimli, 
achchik ta’msiz, xidi esa xushbuy, achitilgan karamga xos, ziravorlarning xidi xam 
anik sezilib turishi kerak Birinchi navli achitilgan karamlarda tuz mikroi 1,2—
1,8%, nordonligi esa 0,7—1,3% bulishi kerak 
Ikkinchi navli maxsulotda esa karam rangi yashilrok tusli ochsarik, kam 
karsillaydigan, kam kayishkok konsistensiyali, ta’mi esa nordonrok, shurrok 
bulishiga yul kuyiladi. Ikkinchi navli karamlarda tuz mikroi 1,2—2,0%, nordonligi 
esa 0,7—1,8 bulishi standart talabi bilan belgilanadi. Achitilgan karam kaysi navli 
bulishidan kati nazar tuzli suv mikroi turralgan karamlarda umumiy maxsulot 
massasining 10—12 foizini, maydalangan va butun karamlarda esa 12—15 foizini 
tashkil etishi kerak