Samarqand viloyati pedagoglarni yangi

TRENER- oʻquvchil arning koʻnikmalarini rivojlantiruvchi mashqlar oʻtkazuvchi maxsus 
tayyorgarlikdan oʻtgan mutaxassis. 
MENTOR - ustoz, oʻrgatuvchi (yakka va guruhli tartibda). 
KONSULTANT  - maslahat berish, tushuntirish, qoʻshimcha maʻlumot berish. 
LEKTOR - nazariy maʻlumotlar bilan tanishtiruvchi. 
EKSPERT - kuzatish, tahlil, tekshirish, xulosa, tavsiya, taklif, mulohaza bildirish. 
INNOVATOR - yangiliklarni taʻlim mazmuni va mashgʻulotlar jarayoniga joriy qilish.
KOMMUNIKATOR - oʻzaro muloqotlarning sifati va samaradorligini oshirish, 
takomillashtirish. 
OʻQITUVCHI- mashgʻulot mavzusi boʻyicha koʻzda tutilgan mazmunni tushuntirish, 
oʻquv jarayoniga rahbarlik. 
MENEJER - tashkiliy-pedagogik va iqtisodiy masalalarni hal etish. 
SPEKTER - kuzatish, tahlil qilish va xulosalarni bayon qilish. 
ASSISTENT - mashgʻulot uchun tayyorlangan vositalarni amalda qoʻllashga tayyorlash, 
mashgʻulot ishtirokchil ariga yordam koʻrsatib turish. 
KOTIB - zarur maʻlumotlarni yozib borish, tegshli xujjatlarni rasmiylashtirish, oʻrnatilgan 
tartibda saqlash. 
TEXNOLOG - pedagogik texnologiya mutaxassisi. Zamonaviy pedagogik texnologiyalar 
asosidagi dasturlarni ishlab chiqish va amalga oshirishni taʻminlash bilan bogʻliq masalalarni hal 
etib boradi. 
METODIST - taʻlim-tarbiya metodlari boʻyicha mutaxassis. Dasturlarni ishlab chiqishda 
va amalga oshirish jarayonida metodik masalalarni hal etib boradi. 
KORDINATOR - loyihalar, dasturlarni ishlab chiqishga rahbarlik, ularni amalga 
oshirishni rejalashtirish, muvofiqlashtirish, tashkiliy va moliyaviy masalalarni hal etish. 
OʻQUVCHIL AR - taʻlim oluvchilar. 
Blended learning (aralash oʻqitish) 
Oʻquvchi oʻzining aniq sharoitlari va imkoniyatlariga eng koʻp mos keladigan oʻquv 
jarayonini ongli ravishda tanlab olishi foydadan xoli emas. Bu ish darsning muhim tomonlarini 
tanlashdagi tavakkalchil ikka bilim koʻnikma va malakalarni oʻzlashtirish jarayonini 
boshqarishga qandaydir tasodifiy yondashishga yoʻl qoʻymaydi. Oʻquv amaliyoti va pedagogik 
tafakkurni takomillashtirish yoʻllarini izlaydi. Bu sohada turli xil koʻrik-tanlovlar, respublika 
miqyosida oʻtkazilayotgan pedagogik ishlarda ilgʻor oʻqituvchil arning fikr va mulohazalari 
diqqatga sazovordir. Turli-tuman fikr va mulohazalarni hisobga olgan holda dars quyidagi 
umumiy didaktik talablarga javob berishi lozim. 
1. Har bir dars maʻlum bir maqsadni amalga oshirishga qaratilgan va puxta rejalashtirilgan 
boʻlmogʻi lozim. 
2. Har bir dars mustahkam gʻoyaviy-siyosiy yoʻnalishga ega boʻlmogʻi lozim. 
3. Har bir dars turmush bilan amaliyot bilan bogʻlangan boʻlmogʻi lozim. 

---

47 
4. Har bir dars xilma-xil usul uslub va vositalardan unumli foydalangan holda olib 
borilmogʻi lozim. 
5. Darsga ajratilgan har bir soat va daqiqalarni tejab undan unumli foydalanmoq lozim. 
6. Har bir dars oʻqituvchi va oʻqituvchil arning faolligi birligini taʻminlamogʻi lozim. 
7. Darsda oʻquv materialarining mazmuniga oid koʻrsatmali qurollar texnika vositallari va 
kompyuterlardan foydalanish imkoniyatini yaratmoq lozim. 
8. Dars mashgʻulotini butun sinf bilan yoppasiga olib borish bilan har qaysi oʻquvchining 
individual xususiyatlari ularning mustaqilligini oshirish hisobga olinadi. 
9. Har bir darsda mavzuning xarakteridan kelib chiqib, xalqimizning boy pedagogik 
merosiga murojaat qilish va undan foydalanmoq imkoniyatini izlamogʻi lozim. 
Oliy oʻquv yurtlarida kadrlar tayyorlash, taʻlim tizimini isloh qilishning jahonda tan 
olingan, tajribada isbotlangan 4 ta modeli mavjud.
Bular AQSH, Fransiya, Germaniya va Yaponiya mamlakatlarining modellaridir. Ular, 
garchi, umumiy qoida va yoʻnalishlar boʻyicha bir-biriga yaqin boʻlsada, lekin mavjud 
mamlakatlarning hozirgi iqtisodiy, ijtimoiy-siyosiy holati, milliy xususiyatlari hamda 
fuqarolarning yashash sharoitidan kelib chiqib, farq qiladi. AQSH fuqarolari Konstitutsiyani, 
Amerika davlatchil igining asoslari va demokratik tamoyillarni muqaddas deb biladilar va bu 
tuygʻuni yoshlar ongiga singdirish haqida tinimsiz qaygʻuradilar.
Yoshlarda erkin yashashga ishtiyoq, mustaqillikni qadrlash tuygʻusi shakllantiriladi. Har 
bir amerikalik bolaligidanoq kimgadir va nimagadir orqa qilishga emas, balki oʻz kuchiga 
tayanishga oʻrgatiladi. Har bir amerikalikda kelajakka ishonch uygʻotiladi. Bunday tarbiya 
natijasida faqat oʻz kuchiga ishonish, ruhiy ozodlik va mustaqil fikrlash kabi xislatlar 
amerikaliklarning qon-qoniga singib ketgan.
Amerika Qoʻshma Shtatlari taʻlim tizimi: Amerikada oʻrta taʻlim 12 yil boʻlib 
boshlangʻich oʻrta va quyi maktablarga boʻlinadi. Aksariyat qismi davlat maktablaridan iborat va 
ularda oʻquvchil arning 88 foizi oʻqiydi. Qo‘shma shtatlarda yalpi ichki mahsulotning 7.5 foizi 
har yili taʻlimga sarflanadi, 12 foiz oʻquvchil ar xususiy maktablarga boradi.