Sana: Fan: Milliy istiqlol g`oyasi va ma`naviyat asoslari Sinf
Download 1.68 Mb.
|
milliy g'oya 6
|
Sana:. Fan: Milliy istiqlol g`oyasi va ma`naviyat asoslari Sinf: __6 ABV __ Mavzu: «Buyuk allomalarimiz» mavzusidagi amaliy mashg`ulot Darsning maqsadi: O`quvchilarga Moddiy boylik abadiy turishi mumkinmi?Ma`naviy boylikni yo`q qilib bo`ladimi?«Avesto» kitobi nechta qoramol terisiga yozilganligini,O`tda yoqilgan bu kitob butunlay yo`q bo`lib ketdimi,Mahmud Zamahshariy kim bo`lganligini,Abu AH ibn Sinoning eng mashhur asari qaysi ekanligini, Mirzo Ulug`bek olimlik martabasining benihoya buyuk ckanini qachon his etganligini, Ushbu shaharlar ichidan Alisher Navoiy haykali qo`yilgan shaharlarni , Ma`naviyatU odamni ma`naviyatsiz odamdan qanday farqlash mumkin?Ma`naviyatni nega daryoga qiyoslayimizni tushuntirish. Ta`limiy: Bolalarga Vatan tuyg`usi fani haqida ma`lumot berish va darsni tushuntirish vaqtida ularga mavzuni ta`limiy ravishda yoritib berish: O`quvchilarga biz nima uchun istiqlolni buyuk ne`mat sifatida qadrlashimizni, Prezidentimiz Islom Karimovning eng ulug` maqsadimiz, eng ulug` g`oyamiz haqida aytgan fikrini sharxlashi, Yurt tinchligi , Vatan ravnaqi va Xalq farovonligi kabi ezgu maqsadlarni amalga oshirish uchun avvalo nima qilish kerakligi, Ulug` maqsadlarga intilib yashagan odam nima uchun adashmasligi, Tabiatda , jamiyatda bo`shliq bo`lmagani kabi , insonning qalbi va ongida ham bo`shliq bo`lmasligini tushuntirish. Tarbiyaviy: Bilimli, sog`lom, barkamol insonni voyaga yetkazish. O`z yurtiga sadoqatli, mard va fidoyi, komil insonlarni tarbiyalsh, yaxshi va yomonning farqiga borishga, hayotda to`g`ri yo`l tanlash, xalqimiz va Vatanimizga halol xizmat qilish, bunyodkor g`oyalarning hayotbaxsh kuchini to`g`ri anglab, vayronkor g`oyalarga vaqtida zarba berishga o`rgatish . Guruh bilan “ bir yoqadan bosh chiqarib” ishlashga, “ hamma bir kishi uchun, bir kishi hamma uchun”, “ birlashgan o`zar, birlashmagan to`zar “ maqolining hayotdagi isbotini ko`rsatish bilan o`quvchilarni birlashib, maslahatlashib, bir-birini fikrini hurmatlashga o`rgatish; Rivojlantiruvchi: O`quvchilarga darsni tushuntirish vaqtida o`quvchilarni qiziqtirish uchun ularni guruhlarga bo`lib, guruhlar bilan ishlash , test savollari, boshqotirmalar orqali dars rivojlantiriladi. O`quvchilarning to`g`ri fikrlashini rivojlantirish. DTS talablari: Bolalarga Vatan tuyg`usi fani haqida ma`lumot berish.O`quvchilar dars davomida o`rganishi kerak bo`lgan bilim, ko`nikma, va malakalar Bilim: O`quvchilar Moddiy boylik abadiy turishi mumkinmi?Ma`naviy boylikni yo`q qilib bo`ladimi?«Avesto» kitobi nechta qoramol terisiga yozilganligini,O`tda yoqilgan bu kitob butunlay yo`q bo`lib ketdimi,Mahmud Zamahshariy kim bo`lganligini,Abu AH ibn Sinoning eng mashhur asari qaysi ekanligini, Mirzo Ulug`bek olimlik martabasining benihoya buyuk ckanini qachon his etganligini, Ushbu shaharlar ichidan Alisher Navoiy haykali qo`yilgan shaharlarni , Ma`naviyatU odamni ma`naviyatsiz odamdan qanday farqlash mumkin?Ma`naviyatni nega daryoga qiyoslayimizni bilishi Ko`nikma: O`quvchilar Vatan , mahalla , shahar haqida tushuncha hosil qilish Malaka: O`quvchilar darslik matni bo`yicha mustaqil ishlashi,, darslik va hujjatlar asosida ayrim hodislarga tavsif berish , ularni baholash va munosabat bildirish Dars turi: Amaliy, og`zaki Dars jihozi: 1. 6 sinf “Vatan tuyg`usi ” darsligi 2.Yuksak ma`naviyat – yengilmas kuch 3. Mavzuga oid rasmlar, boshqotirma va test savollari 4. Doska , bo`r, daftar , ruchka Dars jarayonining mazmuni : 1. «Buyuk allomalarimiz» 2. Mirzo Ulug`bek olimlik martabasining benihoya buyuk ckanini qachon his etganligini, 3. O`zbekiston vatanim manim Dars jarayoni 1.Tashkiliy qism 4 minut 2.O`tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut 3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut 4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut 5.O`quvchilarni baholash 3 minut 6. Uyga vazifa 2 minut
a) salomlashish. b) davomatni aniqlash.
Alisher Navoiy qanday ezgu ishlami amalga oshirgan? Xalqimizga xos ibratli fazilatlardan qaysilarini bilasiz?
Islom Karimov. Yuksak ma`naviyat — yengUmas kuch. Toshkent, «Ma`naviyat» nashriyoti, 2008-yil, 41—52-betlar. Islom Karimov. Ma`naviy yuksalish yo`lida. Toshkent, «O`zbekiston» nashriyoti, 1998-yil, 64-65-betlar. Iqbol Mirzo. Agar jannat ko`kda bo`lsa... Toshkent, «Sharq» nashriyot- matbaa aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati, 2010-yil, 48—49-betlar. IV darsni mustahkamlash. Savol va topshiriqlar: Moddiy boylik abadiy turishi mumkinmi? Ma`naviy boylikni yo`q qilib bo`ladimi? «Avesto» kitobi nechta qoramol terisiga yozilgan? O`tda yoqilgan bu kitob butunlay yo`q bo`lib ketdimi? Mahmud Zamahshariy kim bo`lgan? Abu AH ibn Sinoning eng mashhur asari qaysi? Mirzo Ulug`bek olimlik martabasining benihoya buyuk ckanini qachon his etgan? Ushbu shaharlar ichidan Alisher Navoiy haykali qo`yilgan shaharlarni ajratib ko`rsating. 
Ma`naviyatU odamni ma`naviyatsiz odamdan qanday farqlash mumkin? Ma`naviyatni nega daryoga qiyoslaymiz? V. Baholash Faol qatnashgan o`quvchilar baholanadi. VI. Uyga vazifa berish. O`tilgan mavzuni konspektlab, o`qib kelish. Sana:. Fan: Milliy istiqlol g`oyasi va ma`naviyat asoslari Sinf: __6 ABV __ Mavzu: Milliy davlatchiligimiz Darsning maqsadi: O`quvchilarga davlatchilik deganda nimani tushunishi, O`zbek milliy davlatchiligining qadimiyligini qanday bilishimiz mumkinligini, Milliy davlatchiligimiz necha ming yillik tarixga ega ekanligini, Tarixda yurtimiz hududida qanday davlatlar bo`lganligini, Sohibqiron Amir Temur qanday davlatga asos solganligini, Mustaqillikdan keyin tiklangan milliy davlatchiligimizning asosiy xususiyatlari haqida ,Ushbu rasmlarda qaysi buyuk sarkardalarning siymosi aks ettirilganligini tushuntirish. Ta`limiy: Bolalarga Vatan tuyg`usi fani haqida ma`lumot berish va darsni tushuntirish vaqtida ularga mavzuni ta`limiy ravishda yoritib berish: O`quvchilarga biz nima uchun istiqlolni buyuk ne`mat sifatida qadrlashimizni, Prezidentimiz Islom Karimovning eng ulug` maqsadimiz, eng ulug` g`oyamiz haqida aytgan fikrini sharxlashi, Yurt tinchligi , Vatan ravnaqi va Xalq farovonligi kabi ezgu maqsadlarni amalga oshirish uchun avvalo nima qilish kerakligi, Ulug` maqsadlarga intilib yashagan odam nima uchun adashmasligi, Tabiatda , jamiyatda bo`shliq bo`lmagani kabi , insonning qalbi va ongida ham bo`shliq bo`lmasligini tushuntirish. Tarbiyaviy: Bilimli, sog`lom, barkamol insonni voyaga yetkazish. O`z yurtiga sadoqatli, mard va fidoyi, komil insonlarni tarbiyalsh, yaxshi va yomonning farqiga borishga, hayotda to`g`ri yo`l tanlash, xalqimiz va Vatanimizga halol xizmat qilish, bunyodkor g`oyalarning hayotbaxsh kuchini to`g`ri anglab, vayronkor g`oyalarga vaqtida zarba berishga o`rgatish . Guruh bilan “ bir yoqadan bosh chiqarib” ishlashga, “ hamma bir kishi uchun, bir kishi hamma uchun”, “ birlashgan o`zar, birlashmagan to`zar “ maqolining hayotdagi isbotini ko`rsatish bilan o`quvchilarni birlashib, maslahatlashib, bir-birini fikrini hurmatlashga o`rgatish; Rivojlantiruvchi: O`quvchilarga darsni tushuntirish vaqtida o`quvchilarni qiziqtirish uchun ularni guruhlarga bo`lib, guruhlar bilan ishlash , test savollari, boshqotirmalar orqali dars rivojlantiriladi. O`quvchilarning to`g`ri fikrlashini rivojlantirish. DTS talablari: Bolalarga Vatan tuyg`usi fani haqida ma`lumot berish.O`quvchilar dars davomida o`rganishi kerak bo`lgan bilim, ko`nikma, va malakalar Bilim: O`quvchilar davlatchilik deganda nimani tushunishi, O`zbek milliy davlatchiligining qadimiyligini qanday bilishimiz mumkinligini, Milliy davlatchiligimiz necha ming yillik tarixga ega ekanligini, Tarixda yurtimiz hududida qanday davlatlar bo`lganligini, Sohibqiron Amir Temur qanday davlatga asos solganligini, Mustaqillikdan keyin tiklangan milliy davlatchiligimizning asosiy xususiyatlari haqida ,Ushbu rasmlarda qaysi buyuk sarkardalarning siymosi aks ettirilganligini bilishi Ko`nikma: O`quvchilar Vatan , mahalla , shahar haqida tushuncha hosil qilish Malaka: O`quvchilar darslik matni bo`yicha mustaqil ishlashi,, darslik va hujjatlar asosida ayrim hodislarga tavsif berish , ularni baholash va munosabat bildirish Dars turi: Amaliy, og`zaki Dars jihozi: 1. 6 sinf “Vatan tuyg`usi ” darsligi 2.Yuksak ma`naviyat – yengilmas kuch 3. Mavzuga oid rasmlar, boshqotirma va test savollari 4. Doska , bo`r, daftar , ruchka Dars jarayonining mazmuni : 1. Milliy davlatchiligimiz 2. Sohibqiron Amir Temur qanday davlatga asos solganligini 3. O`zbekiston vatanim manim Dars jarayoni 1.Tashkiliy qism 4 minut 2.O`tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut 3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut 4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut 5.O`quvchilarni baholash 3 minut 6. Uyga vazifa 2 minut
a) salomlashish. b) davomatni aniqlash.
1Moddiy boylik abadiy turishi mumkinmi? 2Ma`naviy boylikni yo`q qilib bo`ladimi? 3«Avesto» kitobi nechta qoramol terisiga yozilgan? 4O`tda yoqilgan bu kitob butunlay yo`q bo`lib ketdimi? 5Mahmud Zamahshariy kim bo`lgan? 6Abu AH ibn Sinoning eng mashhur asari qaysi? 7Mirzo Ulug`bek olimlik martabasining benihoya buyuk ckanini qachon his etgan? 8Ushbu shaharlar ichidan Alisher Navoiy haykali qo`yilgan shaharlarni ajratib ko`rsating. 9. Ma`naviyatU odamni ma`naviyatsiz odamdan qanday farqlash mumkin? 10. Ma`naviyatni nega daryoga qiyoslaymiz? III. Yangi mavzuning bayoni Aziz o`quvchi, siz bilan awalgi suhbatlarimizda buyuk tariximiz,boy ma`naviyatimiz haqida gaplashdik. Ana shu tarix va ma`nayiyatning shakllanishida muhim o`rin tutgan omillardan bin milliy davlatchiligimizdir. Shuni esda tutingki, bizning bu boradagi ildizlarimiz ham juda qadimiydir. O`tgan suhbatimizda tilga olingan «Avesto» kitobi yaratilgan zamonlarda yurtimizda ilk davlat va davlatchilik asoslari mavjud bo`lgan. Olimlarning aytishlaricha, «Avesto»da hozirgi yurtimiz hududida bundan uch ming yillarcha muqaddam hukm surgan davlatlar haqida ma`lumot berilgan. Shunga asoslanib, ular bizning milliy davlatchiligimiz tarixi uch ming yildan oshishini ta`kidlaydilar.Albatta, insoniyat hayotida hamma narsa birdaniga paydo bo`lib qolgan emas. Jumladan, davlatchilik ham to`liq shakllanib bo`lmasidan awal uning ayrim belgilari, ba`zi vazifalari amal qilgan. Masalan, odam- lar o`rtasidagi munosabatlarni dastlab qabilachilik va urug`chilik qoidalari tartibga solib turgan. Qabila a`zolari orasidan sardor — boshliq saylangan, unga hamma bo`ysungan. Qabilaning o`z tili, yashash joyi,urf-odatlari, turli jangi jadallarda ishtirok etadigan jangovar yigitlari bo`lgan. Bularning barchasi уШаг va asrlar o`tishi ЬДап asta-sekin davlat chilikka asos bo`lib borgan. Turli qabilalar birlashib, muayyan xalqqa asos solgan. Ularning boshqaruv tizimi esa davlat idoralarini shakllantirishda muhim o`rin tutgan.Siz Vatanimiz hududidagi ilk shahar qachon paydo bo`lganini bilasizmi? Olimlarning yozishlaricha, yurtimiz hududidagi ilk shahar miloddan oldingi ikki minginchi yillarning o`rtalarida paydo bo`lgan ekan. Bu - miloddan 15-16 asr ilgari, bizning davrimizdan esa uch yarim ming yil muqaddam deganidir. O`sha makon hozirgi Surxondaryo hududidagi Jarqo`ton shahri bo`lgan ekan. Bunday qadimiy shaharlar bo`lajak davlatlarning o`ziga xos modeli, andozasi bo`lib xizmat qilgan.Shuning uchun ularni ilk shahar- davlatlar desak, xato bo`lmaydi. Tarix darslarida yurtimizdagi qadimiy davlatchilik shakllari haqida hali sizga batafsil ma`lumot beriladi. Biz esa ularning ayrimlarini eslab o`tamiz.Miloddan oldingi to`rtinchi asr so`ngida makedoniyalik Iskandar, ya`ni Aleksandr Makedonskiy yurtimizga bostirib kelgan paytda bu yerda Xorazm, So`g`d, Baqtriya, Parkana kabi davlatlar bo`lgan. Yunonlar bosqinidan keyin Yunon —Baqtriya, Baqtriya kabi yirik davlatlar rivojlangan. Milodning birinchi asrlariga kelib, yunonlar hukmronligiga butunlay barham berilgan.Yurtimiz hududida Kushonlar davlati deb atalgan ulkan mamlakal vujudga kelgan.Siz Turon, Turkiston degan nomlarni ko`p eshitgansiz. Bular liam yurtimizda hukm surgan qadimiy davlatlarning nomi. Sizga yaxshi ma`lumki, hozirgi diyorimiz hududi, islom dini kirib kelgach, arabcha nom bilan Movarounnahr deb atala boshlagan.Shundan so`ng, hukmron sulolalar nomi bilan atalgan somoniylar,qoraxoniylar, g`aznaviylar, xorazmshohlar kabi davlatlar bo`lgan. Mo`g`ullar istilosidan keyin esa yurtimiz hududi Chig`atoy ulusi deb atalgan davlat tarkibiga kirgan. Davlatchilik haqida gap ketganda, bir narsani yodda tutingki, uni barpo etish qanchalik qiyin bo`lsa, turli xavf-xatarlardan saqlash, muttasil mustahkamlab borish undan ham mushkulroqdir. O`z mustaqilligini yo`qotgan davlatning qayta tiklanishi oson bo`lmaydi. Bu yo`lda yurt fidoyilarining, ayniqsa yo`lboshchilarning mardligi va qahramonligi lozim bo`ladi. Mo`g`ullar istilosidan so`ng sohibqiron Amir Tcmur bobomiz ana shunday buyuk sarkarda bo`lib maydonga chiqadi Mo`g`ullar hukmdori Tug`luq Temurxon Sharqiy Turkistonda hokimiyatni qo`lga olib, Movarounnahrda ham o`z hukmronligini o`rnatmoqchi bo`ladi. O`shanda Kesh — hozirgi Shahrisabz viloyatida Hoji Barlos hokim edi. U mo`g`ul hukmdorining g`azabidan qo`rqi Xurosonga - Amudaryoning narigi tarafiga o`tib ketadi. Amir Tenru bilan birga Amudaryogacha boradi, lekin shunday mas`uliyatli damd yurtini tashlab ketolmasligini his etib, o`z tarafdorlari bilan ortiga qayta va Kesh hokimiyatini egallaydi. Buyuk bobomizning yurt ozodlig yo`lidagi faoliyati ana shu tariqa boshlanadi. U Turkiston zaminidag tarqoq bekliklarni birlashtiradi, mo`g`ullar hukmronligiga barham berib yagona qudratli davlatga asos soladi. Buyuk bobomiz o`zining oliy farmonlarini quyidagi so`zlar bilan bosh lagani ham bejiz emas: «Bizkim, maliki Turon, amiri Turkistonmiz...»Bu o`rinda Prezidentimiz Islom Karimovning bir fikrini keltiris kifoya, deb o`ylaymiz:«Tengsiz azm-u shijoat, mardlik va donishmandlik ramzi bo`Igan bu mumtoz siymo buyuk saltanat barpo etib, davlatchilik borasida o`zidan ham amaliy, ham nazariy meros qoldirdi, ilm-u fan, madaniyat, bunyodkorlik, din va ma`naviyat rivojiga keng yo`l ochdi»1.Afsuski, Amir Temur va temuriylar davridan keyin yurtimiz hududi turli xonliklarga bo`linib ketadi. «Uch xonlikka bo`linib ketgan mintaqa uzoq muddat o`zaro ziddiyat va qarama-qirshiliklar, urush-janjallar girdobida qolib ketgani nafaqat iqtisodiy, moliyaviy va harbiy salohiyat nuqtayi nazaridan, balki ijtimoiy-ma`naviy fikr rivojida ham ko`p salbiy oqibatlarni keltirib chiqargani barchamizga yaxshi a`lum»2.Tarixirnizning bunday qayg`uli-iztirobli davrlarini eslash biz uchun qanchalik og`ir bo`lmasin, biz ana shu zamonlarda yo`l qo`yilgan xato va kamchiliklarni xolis tan olib, ibratli xulosalar chiqarishga qodir bo`lishimiz kerak. IV darsni mustahkamlash. Savol va topshiriqlar: davlatchilik deganda nimani tushunasiz? O`zbek milliy davlatchiligining qadimiyligini qanday bilishimiz mumkin? Milliy davlatchiligimiz necha ming yillik tarixga ega? Tarixda yurtimiz hududida qanday davlatlar bo`lgan? Sohibqiron Amir Temur qanday davlatga asos solgan? Mustaqillikdan keyin tiklangan milliy davlatchiligimizning asosiy xususiyatlari haqida gapirib bering. Ushbu rasmlarda qaysi buyuk sarkardalarning siymosi aks ettirilgan? V. Baholash Faol qatnashgan o`quvchilar baholanadi. VI. Uyga vazifa berish. O`tilgan mavzuni konspektlab, o`qib kelish. Sana:. Fan: Milliy istiqlol g`oyasi va ma`naviyat asoslari Sinf: __6 ABV __ Mavzu: «Amir Temur bobomiz» mavzusidagi amaliy mashg`ulot Darsning maqsadi: O`quvchilarga davlatchilik deganda nimani tushunishi, O`zbek milliy davlatchiligining qadimiyligini qanday bilishimiz mumkinligini, Milliy davlatchiligimiz necha ming yillik tarixga ega ekanligini, Tarixda yurtimiz hududida qanday davlatlar bo`lganligini, Sohibqiron Amir Temur qanday davlatga asos solganligini, Mustaqillikdan keyin tiklangan milliy davlatchiligimizning asosiy xususiyatlari haqida ,Ushbu rasmlarda qaysi buyuk sarkardalarning siymosi aks ettirilganligini tushuntirish. Ta`limiy: Bolalarga Vatan tuyg`usi fani haqida ma`lumot berish va darsni tushuntirish vaqtida ularga mavzuni ta`limiy ravishda yoritib berish: O`quvchilarga biz nima uchun istiqlolni buyuk ne`mat sifatida qadrlashimizni, Prezidentimiz Islom Karimovning eng ulug` maqsadimiz, eng ulug` g`oyamiz haqida aytgan fikrini sharxlashi, Yurt tinchligi , Vatan ravnaqi va Xalq farovonligi kabi ezgu maqsadlarni amalga oshirish uchun avvalo nima qilish kerakligi, Ulug` maqsadlarga intilib yashagan odam nima uchun adashmasligi, Tabiatda , jamiyatda bo`shliq bo`lmagani kabi , insonning qalbi va ongida ham bo`shliq bo`lmasligini tushuntirish. Tarbiyaviy: Bilimli, sog`lom, barkamol insonni voyaga yetkazish. O`z yurtiga sadoqatli, mard va fidoyi, komil insonlarni tarbiyalsh, yaxshi va yomonning farqiga borishga, hayotda to`g`ri yo`l tanlash, xalqimiz va Vatanimizga halol xizmat qilish, bunyodkor g`oyalarning hayotbaxsh kuchini to`g`ri anglab, vayronkor g`oyalarga vaqtida zarba berishga o`rgatish . Guruh bilan “ bir yoqadan bosh chiqarib” ishlashga, “ hamma bir kishi uchun, bir kishi hamma uchun”, “ birlashgan o`zar, birlashmagan to`zar “ maqolining hayotdagi isbotini ko`rsatish bilan o`quvchilarni birlashib, maslahatlashib, bir-birini fikrini hurmatlashga o`rgatish; Rivojlantiruvchi: O`quvchilarga darsni tushuntirish vaqtida o`quvchilarni qiziqtirish uchun ularni guruhlarga bo`lib, guruhlar bilan ishlash , test savollari, boshqotirmalar orqali dars rivojlantiriladi. O`quvchilarning to`g`ri fikrlashini rivojlantirish. DTS talablari: Bolalarga Vatan tuyg`usi fani haqida ma`lumot berish.O`quvchilar dars davomida o`rganishi kerak bo`lgan bilim, ko`nikma, va malakalar Bilim: O`quvchilar davlatchilik deganda nimani tushunishi, O`zbek milliy davlatchiligining qadimiyligini qanday bilishimiz mumkinligini, Milliy davlatchiligimiz necha ming yillik tarixga ega ekanligini, Tarixda yurtimiz hududida qanday davlatlar bo`lganligini, Sohibqiron Amir Temur qanday davlatga asos solganligini, Mustaqillikdan keyin tiklangan milliy davlatchiligimizning asosiy xususiyatlari haqida ,Ushbu rasmlarda qaysi buyuk sarkardalarning siymosi aks ettirilganligini bilishi Ko`nikma: O`quvchilar Vatan , mahalla , shahar haqida tushuncha hosil qilish Malaka: O`quvchilar darslik matni bo`yicha mustaqil ishlashi,, darslik va hujjatlar asosida ayrim hodislarga tavsif berish , ularni baholash va munosabat bildirish Dars turi: Amaliy, og`zaki Dars jihozi: 1. 6 sinf “Vatan tuyg`usi ” darsligi 2.Yuksak ma`naviyat – yengilmas kuch 3. Mavzuga oid rasmlar, boshqotirma va test savollari 4. Doska , bo`r, daftar , ruchka Dars jarayonining mazmuni : 1. «Amir Temur bobomiz» 2. Mustaqillikdan keyin tiklangan milliy davlatchiligimizning asosiy xususiyatlari haqida 3. O`zbekiston vatanim manim Dars jarayoni 1.Tashkiliy qism 4 minut 2.O`tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut 3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut 4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut 5.O`quvchilarni baholash 3 minut 6. Uyga vazifa 2 minut
a) salomlashish. b) davomatni aniqlash.
1Moddiy boylik abadiy turishi mumkinmi? 2Ma`naviy boylikni yo`q qilib bo`ladimi? 3«Avesto» kitobi nechta qoramol terisiga yozilgan? 4O`tda yoqilgan bu kitob butunlay yo`q bo`lib ketdimi? 5Mahmud Zamahshariy kim bo`lgan? 6Abu AH ibn Sinoning eng mashhur asari qaysi? 7Mirzo Ulug`bek olimlik martabasining benihoya buyuk ckanini qachon his etgan? 8Ushbu shaharlar ichidan Alisher Navoiy haykali qo`yilgan shaharlarni ajratib ko`rsating. 9. Ma`naviyatU odamni ma`naviyatsiz odamdan qanday farqlash mumkin? 10. Ma`naviyatni nega daryoga qiyoslaymiz? III. Yangi mavzuning bayoni «Amir Temur bobomiz» mavzusidagi amaliy mashg`ulot uchun adabiyotlar Islom Karimov. Vatan va xalq mangu qoladi. Toshkent, Alisher Navoiy lomidagi O`zbekiston Milliy kutubxonasi nashriyoti, 2010-yil, 84-90-betlar. Islom Karimov. Yuksak ma`naviyat - yengilmas kuch. Toshkent, Ma`naviyat» nashriyoti, 2008-yil, 44-47-betlar. O`zbekiston milliy ensiklopediyasi, 1-jild. Toshkent, «O`zbekiston milliy nsiklopediyasi» davlat ilmiy nashriyoti, 2000-yil, 274—280-betlar. Temur tuzuklari. Toshkent, G`afur G`ulom nomidagi Adabiyot va [in`at nashriyoti, 1996-yil. Milliy istiqlol g`oyasi: asosiy tushunchalar, tamoyillar va atamalar. Tbshkent, «Yangi asr avlodi», 2002-yil, 141—142-betlar. Amir Temur jahon tarixida. YUNESKO, Parij, 1996-yil. IV darsni mustahkamlash. Savol va topshiriqlar: davlatchilik deganda nimani tushunasiz? O`zbek milliy davlatchiligining qadimiyligini qanday bilishimiz mumkin? Milliy davlatchiligimiz necha ming yillik tarixga ega? Tarixda yurtimiz hududida qanday davlatlar bo`lgan? Sohibqiron Amir Temur qanday davlatga asos solgan? Mustaqillikdan keyin tiklangan milliy davlatchiligimizning asosiy xususiyatlari haqida gapirib bering. Ushbu rasmlarda qaysi buyuk sarkardalarning siymosi aks ettirilgan? V. Baholash Faol qatnashgan o`quvchilar baholanadi. VI. Uyga vazifa berish. O`tilgan mavzuni konspektlab, o`qib kelish. Sana:. Fan: Vatan tuyg’usi Sinf: __6 AB __ Mavzu: Milliy qadriyatlarimiz Darsning maqsadi: O`quvchilarga Qadriyat deb nimaga aytilishi, Milliy qadriyat deganda nimani tushunishi, Milliy qadriyatlar qanday sharoitda rivojlanishi, Siz ko`proq qaysi milliy qadriyatlarimizni yoqtirasiz?Ushbu rasmlarning qaysi birida Navro`z manzaralari aks ettirilgan? Qaysi o`zlarimizni boshqa tillarga tarjima qilish qiyin ekanligini tushuntirish. Ta`limiy: Bolalarga Vatan tuyg`usi fani haqida ma`lumot berish va darsni tushuntirish vaqtida ularga mavzuni ta`limiy ravishda yoritib berish: O`quvchilarga biz nima uchun istiqlolni buyuk ne`mat sifatida qadrlashimizni, Prezidentimiz Islom Karimovning eng ulug` maqsadimiz, eng ulug` g`oyamiz haqida aytgan fikrini sharxlashi, Yurt tinchligi , Vatan ravnaqi va Xalq farovonligi kabi ezgu maqsadlarni amalga oshirish uchun avvalo nima qilish kerakligi, Ulug` maqsadlarga intilib yashagan odam nima uchun adashmasligi, Tabiatda , jamiyatda bo`shliq bo`lmagani kabi , insonning qalbi va ongida ham bo`shliq bo`lmasligini tushuntirish. Tarbiyaviy: Bilimli, sog`lom, barkamol insonni voyaga yetkazish. O`z yurtiga sadoqatli, mard va fidoyi, komil insonlarni tarbiyalsh, yaxshi va yomonning farqiga borishga, hayotda to`g`ri yo`l tanlash, xalqimiz va Vatanimizga halol xizmat qilish, bunyodkor g`oyalarning hayotbaxsh kuchini to`g`ri anglab, vayronkor g`oyalarga vaqtida zarba berishga o`rgatish . Guruh bilan “ bir yoqadan bosh chiqarib” ishlashga, “ hamma bir kishi uchun, bir kishi hamma uchun”, “ birlashgan o`zar, birlashmagan to`zar “ maqolining hayotdagi isbotini ko`rsatish bilan o`quvchilarni birlashib, maslahatlashib, bir-birini fikrini hurmatlashga o`rgatish; Rivojlantiruvchi: O`quvchilarga darsni tushuntirish vaqtida o`quvchilarni qiziqtirish uchun ularni guruhlarga bo`lib, guruhlar bilan ishlash , test savollari, boshqotirmalar orqali dars rivojlantiriladi. O`quvchilarning to`g`ri fikrlashini rivojlantirish. DTS talablari: Bolalarga Vatan tuyg`usi fani haqida ma`lumot berish.O`quvchilar dars davomida o`rganishi kerak bo`lgan bilim, ko`nikma, va malakalar Bilim: O`quvchilar Qadriyat deb nimaga aytilishi, Milliy qadriyat deganda nimani tushunishi, Milliy qadriyatlar qanday sharoitda rivojlanishi, Siz ko`proq qaysi milliy qadriyatlarimizni yoqtirasiz?Ushbu rasmlarning qaysi birida Navro`z manzaralari aks ettirilgan? Qaysi o`zlarimizni boshqa tillarga tarjima qilish qiyin ekanligini bilishi Ko`nikma: O`quvchilar Vatan , mahalla , shahar haqida tushuncha hosil qilish Malaka: O`quvchilar darslik matni bo`yicha mustaqil ishlashi,, darslik va hujjatlar asosida ayrim hodislarga tavsif berish , ularni baholash va munosabat bildirish Dars turi: Amaliy, og`zaki Dars jihozi: 1. 6 sinf “Vatan tuyg`usi ” darsligi 2.Yuksak ma`naviyat – yengilmas kuch 3. Mavzuga oid rasmlar, boshqotirma va test savollari 4. Doska , bo`r, daftar , ruchka Dars jarayonining mazmuni : 1. O`zligimiz timsoli 2. Qadriyat deb nimaga aytilishi 3. O`zbekiston vatanim manim Dars jarayoni 1.Tashkiliy qism 4 minut 2.O`tilgan mavzuni takrorlash( mustahkamlash) 12 minut 3.Yangi mavzuni tushuntirish 10 minut 4.Yangi mavzuni mustahkamlash 14 minut 5.O`quvchilarni baholash 3 minut 6. Uyga vazifa 2 minut
a) salomlashish. b) davomatni aniqlash.
Milliy davlatchiligimiz necha ming yillik tarixga ega? Tarixda yurtimiz hududida qanday davlatlar bo`lgan? Sohibqiron Amir Temur qanday davlatga asos solgan? Mustaqillikdan keyin tiklangan milliy davlatchiligimizning asosiy xususiyatlari haqida gapirib bering. Ushbu rasmlarda qaysi buyuk sarkardalarning siymosi aks ettirilgan? III. Yangi mavzuning bayoni Aziz o`quvchi, inson o`ziga yaqin, chin dildan mehr qo`ygan odamlarni qalin do`st,qadrdon deb bilganidek, dunyodagi xalqlar ham,hayotining ma`no-mazmuniga aylanib ketgan urf-odat, an`ana va marosimlarni, bayramlarni, til, din, adabiyot va madaniyat namunalarini,turli marosimlarni qadriyat deb biladi. Siz bilan qadriyatlar, milliy va umumbashariy qadriyatlar haqida 5-sinfda suhbatlashgan edik. Inson bir umr ana shunday qadriyatlardan bahramand bo`lib yashashini hisobga olgan holda, bu mavzuni davom ettirib, unga kengroq to`xtalib o`tish maqsadga muvofiq, deb o`ylaymiz.Buni bilib oling. Qadriyat qadr so`zidan olingan bo`lib, necha asrlardan buyon inson tomonidan qadrlanib, taraqqiyotga xizmat qilib kelayotgan odat, rasm-rusum, an`ana, tushuncha va ^ tamoyillarni bildiradi. Milliy qadriyatlar millat va xalqning o`zi bilan birga asrlar, ming yilliklar mobaynida shakllanib, takomillashib boradi. Shuning uchun ularda xalqning orzu-intilishlari, ruhiyati va tafakkuri, hayot tarzining rnuhim belgilari aks etadi.Har bir xalqning milliy qadriyatlari uning o`zligi, timsoli hisoblanadi. Jumladan, bizning go`zal milliy qadriyatlarimiz ham. Masalan, Navro`z bayramini olaylik. Navro`z bayrami xalqimiz o`troq hayotni boshlagan qadim davrlardan buyon yashab kelmoqda. «Barchamiz doimo orziqib kutadigan va katta xursandchilik,shodiyona bilan o`tkazadigan Navro`z bayrami biz uchun hayot abadiyligi, tabiatning ustuvor qudrati va cheksiz saxovatining, ko`p ming yillik milliy qiyofamiz, oliyjanob urf-odatlarimizning betakror ifodasi bo`lib kelmoqda»1. Xalq taqdirida shunday qadriyatlar bo`ladiki, ular mШatning o`zi bilan birga shakllanadi va uning asosiy belgilaridan biriga aylanadi. Til — har bir millatning ana shunday bebaho qadriyatidir. O`zbek t` ham millatimiz bilan ming уШаг davomida birgalikda shakllanib borgan. Xalqimizning boshiga tarixda qanday og`ir sinovlar tushgan bo`lsa tilimiz ham bundan benasib qolmagan. Dushmanlar yurtimizga huju qilib, yerimizni bosib olgan davrlarda asosiy milliy qadriyatlarimizdan biri bo`lgan tilimiz ham taqiqlangan, kamsitilgan. Bosqinchilar bizga ona tilimizda erkin gapirishga yo`l bermagan. Xalqimiz erkin va ozod bo`lib, o`z yen, o`z taqdiriga egalik qilib yashagan kezlarda tilimiz ham o`z qaddini tiklab, boyib, rivojlanib borgan. Masalan, arab va mo`g`ul istilosidan keyin o`zbek tilining jamiyat hayotidagi mavqeyi pasayib ketgan edi. Temuriylar davlatchihgi davrida xalqimizning sha`ni, qadr-qimmati bilan birga tilimizning nufuzi va obro`-e`tibori qayta tiklandi. Bu holni millatimiz ma`naviyatining yana bir muhim belgisi bo`lmish betakror me`moriy obidalarimiz sobiq sovet davrida qanchalik vayron qilingani misolida ham ko`rishimiz mumkin. Yurtimizda sho`rolar hukmronlik qilgan davrda masjid va madrasalar buzilgan, ularning omon qolganlari esa omborxona, do`kon, ruhiy kasaniklar shifoxonasiga aylantirilgan. Aziz-avliyolarimizning qabrlari oyoqosti qilingan, ular-` ning nomlari, o`lmas merosi xalqimizdan yashirilgan. Buni birgina misol — Buxorodagi noyob me`morlik koshonasi - Sitorai mohi xosaning (Oy va yulduzlar saroyi degani) ruhiy kasalliklar shifoxonasiga aylantirilgani, u yerdagi qimmatbaho buyumlar esa rus imperatorlarining poytaxti Sankt-Peterburgdagi Ermitajga olib ketilganidan ham bihsh mumkin. Bunday vahshiylik va talonchiliklarning boisi shundaki, bosqinchilar millatning mhini sindirish uchun uni awalo milliy qadriyatlaridan judo etish lozimligini yaxshi bilar va shu siyosatni izchil amalga oshirar edi1. Hukmron mafkura «zararli», «diniy sarqit» degan bo`lmag`ur ayblovhu bilanhattoNavro`zgaqarshikurashib, sumalaktoiaqozonlarniag`daiib tashlagani va shunga o`xshash har xil bema`ni ishlarni amalga oshirgani haqida keksa avlod vakillari ko`plab misollarni aytib berishi mumkin. Bu gaplar, ehtimol, sizdek bugungi yoshlar uchun xuddi afsonadck tuyular. Lekin bundan 25—30 yil oldin shunday holatlar xalqimiz hayotida oddiy qoidaga aylangan edi. Faqat istiqlol bunday xunuk hodisalarning barchasiga barham berdi. Bugungi kunda yurtimizning qaysi go`shasiga borsangiz, buyuk bobolarimiz xoki yotgan muqaddas qadamjolarni, ularning obocl v;I fayzli maqbaralarini, so`limbog`-rog`larni, xotiraxiyobonlarini, zaiuonaviy litsey va kollejlarni, ravon yo`llarni ko`rasiz. Odamlarimiz o`zlarining tilida bemalol gaplashadi, milliy bayramlarimizni birgalikda keng nishonlaydi, diniy ma`raka va marosimlarga bemalol borib, kerakli rasm-rusumlarni ado etadi. Yurtdoshlarimizning har yili muqaddas Ka`ba ziyoratiga — haj va umra safarlariga, dunyoning boshqa mamla-katlariga ilm olish, ishlash, savdo-sotiq qilish, sayohat va dam olisn uchun borib kelayotganini yaxshi bilasiz. Bularning barchasi yurtimizda nafaqat milliy qadriyatlarimiz, balki inson haq-huquqlari ham to`la tiklanganini ko`rsatadi. IV darsni mustahkamlash. Savol va topshiriqlar: Qadriyat deb nimaga aytiladi? Milliy qadriyat deganda nimani tushunasiz? Milliy qadriyatlar qanday sharoitda rivojlanadi? Siz ko`proq qaysi milliy qadriyatlarimizni yoqtirasiz? Ushbu rasmlarning qaysi birida Navro`z manzaralari aks ettirilgan? 
6. Qaysi so`zlarimizni boshqa tillarga tarjima qilish qiyin? Download 1.68 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|