Sanaat geografiyasi pa’ninin’ obekti ha’m predmeti joba

Sanaatqa klimattın’ ta’siri. Klimat awıl-xojalıg’ı tarawına qanday ta’sirin tiygizse, sanaat tarawına da, a’sirese ashıq hawada jumıs alıp barılatug’ın sanaat tarawına tikkeley ta’sirin tiygizedi. A’sirese to’men temperatura, jawın-shashınnin’ ko’plig’, ku’shli samal ayırım sanaat tarawlarında (qurılıs, ag’ash tayarlaw, balıq awlaw h.t.b.) miynet o’nimdarlig’in to’menletiwge ma’jbu’r etedi. Sonlıqtanda tabiyiy qubılıslardi esapqa alıp sanaat ka’rxanaların qurıw ha’m rawajlandırıw miynet resurslarınan ha’m mexanizmlerden tolıq paydalanıwg’a imkaniyat jaratadi. Ma’selen tog’aylı-batpaqlı rayonlarda to’men temperatura ha’m qalın’ qar qatlamı ag’ash kesiw ha’m tasıw jumısların jen’illetedi. To’men temperatura stanoklarıdan paydalanıw ha’m onı suwıtıwda unamli ta’sir etedi. Bul a’sirese ximiya sanaatının’ ayırım tarawlarında ıssı tsexlardın’ jumısın jen’illetedi.
Paydalı qazılma baylıqlardı o’ndiriw ha’m qazıp shıg’arıw jumıslarında ma’n’gi ton’lardın’ a’hmiyeti ku’shli. Bul jer astı suwlarınan saqlaw procesin jen’illetedi, taw jınıslarinın’ omırılıwın toqtatadı.
Jumsaq klimat sharayatları da sanaat tarawları ushın qolaylı jag’day tayarlaydı. Bul rayonlarda ayırım sanaat ka’rxanaların ashıq usılda qurıwg’a ha’m qurılıs shıg’ınların azaytıwg’a mu’mkinshilik beredi. (Ms: Ali-Bayramlıdag’ı elektrostantsiya (Bakuge jaqın) Alma-Ata ja’ne Tashkent elektr stansiyaları).
Sonın’ menen birlikte ıssı temperaturag’a iye rayonlarda o’ndirislik imaratlarda adam ha’m mexanizmlerdin’ normal jumıs islewi ushın jag’day tayarlaw qa’jetli boladı. Qurılısta, mashinalardın’ quwatlılıg’ınan durıs paydalanıwda klimat jag’daylarınan durıs paydalanıw maqsetke muwapiq. Ma’selen: ortasha kenlikne jaylasqan metallurgiya zavodlarının’ ıssı tsexlarında prokat stanoklarının’ podshipnikleri 50-60⁰C-qa shekem qızıwı ortasha dep alınsa, al hawanın’ temperaturası 50⁰C shekem joqarı bolg’an tropik ken’liklerinde prokat stanoklarının’ podshipnikleri 80-100⁰C shekem qızadı. Bunday jag’dayda mexanizmlerdin’ suwınıwı ushın ayırıqsha sharayatlardı yag’ni hawani salqinlatiwdi talap etedi. Ma’selen O’zbekstannin’ qurg’aq klimat sharayatinda toqımashılıq (pryadilnıy) ka’rxanalarin qurıw ushın jasalma tu’rde ka’rxana tsexlarında ıg’allılıqtı payda etiw talap etiledi.
Solay etip o’ndiristi qurıw ha’m jaylastırıw mashqalalarin sheshiwde klimat sharayatlarının’ zıyanlı ha’m paydalı unamli ha’m unamsiz ta’replerin esapqa alıw u’lken a’hmiyetke iye esaplanadi.