Саноат ва кишлок хужалик асослари ма
Download 0.5 Mb. Pdf ko'rish
|
sanoat va qishloq xojalik geografiyasi
- Bu sahifa navigatsiya:
- Xavo transporti
|
100 Ko’l transporti Bu ham ichki suv transportining bir turi. Yuk va yo’lovchilarni tabiiy (ko’l) va sun’iy suv yo’llari bilan tashiydi. Daryo kemalariga nisbatan to’lqinga chidamli kemalar ishlatiladi. Jahonda ko’l transporti eng rivojlangan rayon AQSH va Kanada xududida joylashgan Buyuk ko’llardir. Buyuk ko’llar Atlantika okeani bilan chuqur Avliyo Lavrentiy daryosi orqali bog’langan. Afrikada ko’l transporti Nyasa, Tanganika, Viktoriya va Albert ko’llarida, yevrosiyoda Kaspiy, Balxash, Baykal, Onega, Ladoga ko’llarida rivojlangan. Orol dengizining qurishi munosabati bilan u yerda hozir ko’l transporti yo’q. Bundan tashqari, yirik suv omborlarida ham ko’l transporti rivojlangan. Xavo transporti Aloqa (pochta, yuk va yo’lovchilarni havo yo’li orqali samolyotlarda tashiydigan, XX asrda tashkil topgan eng yosh transport turi. Asosiy tarkibiy qismlari: aeroport, samolyot va havo yo’llari, aeroport bu yo’lovchi va transport aviatsiyasining muntazam ishlashini: ta’minlash uchun qurilgan va havo yo’llarida joylashgan doimiy aerodrom. Aeroportlar: xalqaro (turli mamlakatlar samolyotlarini qabul qilishga, ularga xizmat ko’rsatishga va jo’natishga mo’ljallangan); asosiy, ya’ni samolyotlarni doimiy turishiga mo’ljallangan; boshlang’ich (reyslar boshlanadigan); oraliq; oxirgi va extiyoj (majburiy qo’nish uchun) guruhlarga bo’linadi. Bu transport turi eng qimmatliligi, tezligi va relefga kam bog’liqligi bilan ajralib turadi. Yo’lovchi tashishda uning ahamiyati nixoyatda katta. Unda tashiladigan yuklarning ancha qismi shoshilinch va qimmatbaxo bo’ladi. Aviatsiya transporti qishloq va o’rmon xo’jaligida ham qo’llaniladi. U dengiz va okeanlarda baliqchi kemalarda baliq ovlash rayonlarini qidirishda yordam beradi. Aviatsiya transporti jahonning asosiy transport turlaridan biriga aylanib qoldi. Chunki uning eng muhim afzalligi tezligidir. Hozirgi paytda eski porshenli samolyotlar o’rniga turbovintli samolyotlar ko’proq ishlab chiqarilmoqda. Oxirgi paytlarda ko’p yo’lovchi tashiydigai (500 yo’lovchiga mo’ljallangan) «Boing-747» (AQSH), «Il-86» (Rossiya), «A- 310» (GFR—Frantsiya—Buyuk Britaniya), tovushdan tez uchadigan «Konkord» (Frantsiya—Buyuk Britaniya) samolyotlari ishlab |
