Sarf o’lchash vositalari Modda sarfi

Tezlik napori sarf o‘lchagichlari
Sarfni ushbu usul bo‘yicha o‘lchash dinamik naporni o‘lchanayotgan muhit oqimi tezligiga bog‘liqligiga asoslangan. Bernulli tenglamasiga binoan to‘liq va statik naporlar farqi
R_n - P_c = V²ρ/2
Ma’lumki, dinamik napor, R_v = R_n - P_c
Bundan,
V =

Bu yerda, R_p; R_s; R_V - to‘liq, statik va dinamik bosimlar;

V – oqim tezligi (ploщad);
ρ – zichlik.

Rasm.5.6. Tezlik napori sarf o‘lchagichlarining ish prinsipi

Dinamik naporni tezlik trubkalari yordamida, difmanometr bilan komplektda, o‘lchash mumkin (rasm 5.6). Chap tomondagi trubka yordamida statik bosim, o‘ng tomondagi trubka yordamida esa, to‘liq bosim o‘lchanadi. Difmanometr dinamik bosimni, ya’ni, to‘liq bosim va statik bosimlar farqini o‘lchaydi.

R_v=P_p-P_c, yoki, R_v =hg(ρ₁-ρ), yoki,
V =
Bu trubkalar trubka Pito deb nomlanadilar. Asosan, laboratoriya o‘lchashlarida va tajriba ishlarida qo‘llaniladi.
Bundan tashqari boshqa sarf o‘lchagichlar ham ishlab chiqilgan: ultratovush (tovush tebranishlarini sarf o‘zgarishiga mos ravishda siljishiga asoslangan), issiqlik va boshqa turlari.
Suyuqlikli bosim o’lchagichlar
Suyuqlikli bosim o‘lchash asboblarini strukturasini qurish.
Bosim yuzaga perpendikulyar ta’sir qiluvchi kuchning ushbu yuzaning maydoniga nisbatidir.
Bosim tarqalgan fizik o‘lchash kattaliklar soniga kiradi. Issiqlik va atom energetikasi, metallurgiya, kimyodagi ko‘plab texnologik jarayonlarni o‘tishining nazorati bosimni yoki gaz va suyuq muhitlar bosimi ayirmasini o‘lchash bilan bog‘liq.
Bosim — bir jism tomonidan boshqasining yuza birligiga ta’sir qiluvchi normal taqsimlangan kuchni ta’riflaydigan keng tushunchadir. Agar ta’sir etuvchi muhit – suyuqlik yoki gaz bo‘lsa, bosim muhitni ichki energiyasini ta’riflagan holda holatning asosiy parametrlaridan biridir.
Bosim — moddalarning termodinamik holatini belgilaydigan asosiy kattaliklardan biridir. Bosim ko‘pincha texnologik jarayonning kechishi, texnologik apparatlarning holati va ularning ishlash rejimlarini belgilaydi. Bosimni o‘lchash misollariga ba’zi texnologik parametrlarini, masalan, gaz va bug‘ sarf bo‘lishi, o‘zgaruvchan termodinamik parametrlar, suyuqlik darajasini va boshqalarni o‘lchashda duch kelishga to‘g‘ri keladi.
Bosimning quyidagi turlari mavjud: atmosfera bosimi, absolyut bosim, ortiqcha bosim va vakuum (siyraklashuv).
Atmosfera (barometrik) bosimi — yer atmosferasi havo ustuni massasi bilan yaratiladigan bosim.
Absolyut bosim — absolyut noldan boshlab hisoblangan bosim. Absolyut bosimning hisoblash boshi deb havosi butkul tortib olingan idish ichidagi bosim belgilangan.
Ortiqcha bosim — absolyut va barometrik bosimlar orasidagi ayirmasi.
Vakuum (siyraklashuv) — barometrik va absolyut bosimlar orasidagi ayirma.
SI sistemasidagi (tizimidagi) bosimni o‘lchash birligi — Paskal (Pa), bir kvadrat metr (N/m²) maydonga bir nyuton ta’sir qiluvchi kuch bilan hosil bo‘ladigan bosimga teng. kPa va MPa karrali birliklar ham keng qo‘llaniladi. Kvadrat santimetrga (kgs/sm²) va kvadrat metrga (kgs/m²) kilogramm-kuch kabi birliklar ishlatilishi ham mumkin, ohirgisi son jihatdan suv ustuni millimetri (suv ust. mm)ga teng.
Bosim datchiki — chiqish parametrlari o‘rganilayotgan muhit hoh suyuqlik, gaz yoki bug‘ bo‘lsin, bosimiga bog‘liq bo‘luvchi qurilmadir.Zamonaviy sistemalar (tizimlar) ushbu turdagi aniq asboblarsiz ishlay olmaydi, ular turli sohalarni avtomatlashtirish tizimlarida ishlatiladi: energetika, oziq-ovqat sanoati, neft va gaz sohasi va ko‘plab boshqalar.
Har qanday bosim datchigi tarkibiga quyidagilar kiradi:

• 
  sezgir elementli dastlabki bosim o‘zgartirgichi;
  
• 
  tuzilishi bo‘yicha har xil korpus detallari;
  
• 
  signalni qayta ishlash uchun sxemalar.