Sattarov abdumurod sattarovich oqava suvlardan sifatli ichimlik suvi olishda biotexnologik

2.2–rasm. Eichhornia crassipes 
Manba: Termiz davlat universieti “Tabiiy fanlar” fakulteti “Botanika” kafedrasida
tasvirga olindi 
Tezlik bilan ko'payib va kengayib boruvchi eyxorniya suv omborlari yuzasini 
shunday zich gilam bilan qoplaydi, bu esa, kemalar harakatiga to'sqinlik qiladi. 
Bundan tashqari, eyxorniyaning zich qatlami tufayli suv omborining kislorod rejimi 
yomonlashadi, bu uning boshqa aholisining o'limiga olib keladi. Eyxorniyaning 
ko'payishiga qarshi kurashish uchun deyarli faqat shu o'simlik bilan oziqlanadigan 
Neochetina spp sichqonchalari ishlatiladi.
Pistiya (Pistia stratiotes (L.), Araceae) . Vatani – Afrikaning tropik
mintaqalari hisoblanadi. Pistiya yoki suv karami – suzib yuradigan ajoyib 
o'simliklardan biri. U kuchalagullilar oilasiga mansub o‘simlikdir. Pistiya ko‘p yillik 
o‘simlik bo‘lib, chuchuk suvlar, qisman minerallashgan va organik moddalarga boy 
suvlar yuzasida qalqib o‘sadi.
Voyaga yetgan pistiya o'simligining bo'yi O'zbekiston sharoitlarida 20–40
sm ga yetadi. Poyasi qisqa 5–8 sm, barglari qayiqsimon (15–22 sm. uzunlikda). 
Duxobasimon to'lqinli yashil–havorang barglaridan yirik tubbarg (rozetka) hosil

---

42 
qiladi. Ildiz bo‘g‘zidan chiqqan barglari qalin bog‘lam hosil qilib, qalin, shaffof 
tukchalar bilan qoplangan, quyi qismi och yashil, aerenxima to‘qimasi kuchli 
rivojlanganligi sababli suvda qalqib o‘sadi. Pistiya urug'lari yordamida ham, vegetativ 
yo'l bilan ham ko'payadi, ammo ko'proq vegetativ usulda ko'payadi. 
Pistiya barg qo'ltig'ida hosil bo'ladigan yotiq novda (stolon) yordamida
vegetativ ko'payadi. Stolonlarning chetida yangi o'simta shakllanadi. Yosh o'simlikda 
odatda o'sish konusida 4 ta barg hosil bo'ladi. Vegetatsiya davrida bir o'simlikda 4–5 
doira hosil bo'lishi mumkin. Pistiyaning mevasi quruq, ochilmaydigan meva, ko'sak
bo'lib ko'p urug'larga ega. Urug'lari uzunchoq–silindrsimon (1,5–3mm) 1000 dona 
urug'ining massasi 2,1–2,2 g ni tashkil qiladi. 
Chorvachilik komplekslari va sanoat korxonalari oqova suvlarida o'stirilgan 
pistiya katta miqdorda biomassa (3 kunda 1 kg/m 2) hosil qiladi. O'simlikning yalpi
gullashi va urug'larining pishishi issiq davrda (iyun–avgust oylarida) kuzatiladi. 
Kuzda urug'lar kam hosil bo'ladi va ular pishishga ulgurmaydi. Pistiyaning
ro'vagi so'ta bo'lib, uning yuqori qismida erkak va pastki qismida urug'chi guli
joylashgan. Pistiya o'z–o'zidan gidrofil yo'l bilan changlanadi (avtogamiya). Ayrim 
hollarda chetdan changlanishi (ksenogamiya) va bir o'simlikda (geytenogamiya) 
entomofiliya yo'li bilan changlanish ham uchraydi
1
. 
1
Пономарева A.К., Изотова Л.H., Волгина Т.И. Селекция CN-устойчивых мутантов некоторых штаммов зеленых
водорослей с повышенной способностью разрушать цианиды в полупромышленных условиях // Тр. Биол. ин- та Сиб. отд. 
АН СССР. - 1979. - №39. с. 71 - 75.

---

43