Ш. А. Абдуллаева

И=тисодий тарбия бериш усуллари 
Сущбат 
Маъруза 
Амалий маш\улотлар 
Саноат корхоналарига саёщат 
Солиштириш 

---

58 
21-чизма 
Болаларни меҳнатга ўргатишда оиланинг ўрни айниқса муҳимдир. 
Ўқувчиларга меҳнат тарбияси бериш шакллари хилма-хил (22-чизма): таълим 
жараёнида меҳнат тарбияси бериш; синфдан ташқари тарбиявий тадбирлар 
орқали меҳнат тарбияси бериш; ўз-ўзига хизмат қилиш бўйича меҳнат; 
ижтимоий-фойдали меҳнат ва унумли меҳнат шакллари. 
22-чизма 
Таълим жараёнидаги меҳнат – бу ўқувчи учун ўқишдир. Ақлий меҳнат 
баъзи болалар учун меҳнатнинг бошқа турларидан оғирроқ бўлади. Синфдан 
ташқари турли меҳнат соҳалари бўйича тўгараклар ташкил этилади.
Болаларга турли касблар, уларга қўйилган талаблар, уларни қаерда 
эгаллаш мумкинлиги ҳақида маълумотлар бериш лозим. Бу эса ўқувчини 
касб танлашга онгли муносабатда бўлишга тайёрлайди. Мактабларда касбга 
тайёрлаш кенгашларининг фаолияти турли касб эгалари билан учрашувлар 
ўтказишга, касбга йўллаш бўйича методик кабинет ташкил этиш ва уни 
жиҳозлашга, ота-оналар билан алоқа ўрнатишга, касбга йўналтириш бўйича 
маслаҳатлар уюштиришга мўлжалланган бўлиб, касбга йўллаш бўйича 
методик ёрдам вазифаисин ўтайди. 
таълим жараёнида мещнат тарбияси бериш 
синфдан таш=ари тарбиявий тадбирлар 
ор=али мещнат тарбияси бериш 
ыз-ызига хизмат =илиш быйича мещнат 
ижтимоий-фойдали мещнат 
Ы=увчиларга мещнат тарбияси бериш шакллари 
унумли мещнат 

---

59 
Ўқувчиларга иқтисодий тарбия беришда
Президент И.А.Каримовнинг асарларидан фойдаланиш 
Ҳозирги бозор иқтисодиётига асосланган жамиятда яшаш инсонлардан, 
айниқса ёшлардан кенг иқтисодий билимларга эга бўлишни талаб қилади. 
Шунинг учун болаларимизни жуда ёшлигиданоқ оилади ва таълим-тарбия 
муассасаларида иқтисодий муносабатларга ўргатиб боришимиз керак. 
(«Иқтисодий тарбия» укнига қаранг). 
Ўзбекистон давлатининг моддий ва маънавий ўсиши борасидаги 
иқтисодий қонунияти билан ўқувчилар табиий фанлар мазмунида 
танишадилар. Жамиятшунослик дарсларида болалар халқ фаровонлигини 
юқори даражага кўтариш учун қандай иқтисодий вазифалар бажариши 
лозимлигини ўрганадилар. Кимё, биология, иқтисодий география ва 
кийинчалик таълим жараёнига киритилган иқтисодий билим асослари 
фанларини ўқитишда, дарсдан ташқари турили тарбиявий тадбирларда ҳам 
ўқувчиларни иқтисодиётимизга оид кўплаб масалалар билан таништириш 
мумкин.
Мамлакатимиз рахбари И. А. Каримовнинг деярли барча нутқ ва 
асарларида иқсодий масаласи алоҳида ўрин эгаллаган. Масалан, 
“Ўзбекистоннинг ўз истиқлол ва тариқиёт йўли” (1992) асарида “Ички 
сиёсатнинг 
негизи-инсон 
манфаатларига 
қаратилиган 
меҳнатини 
раҳбатлантриш кучли механизмга эга бўлган ва аҳолини ижтимоий ночор 
қатламларини давлат йўли билан ҳимоя қиладиган бозор иқтисодиётини 
қуришдан иборатдир”
1
, - дейилади. Асарда бозор иқсодиётига ўтиш йўллари 
ва босқичлари хақида фикр билдирилади.
“Ўзбекистон иқсодий сиёсатининг устувор йўналишлари” (1993) 
рисолада эса: “Ўзбекистон танлаб олган йўл-республика ва унинг халқининг 
манфаатларига ниҳоятда мос келадиган, ижтимоий жихатдан йўналтирилган 
бозор иқтисодиётини шакиллантиришга қаратилган иқтисоддир”
2
, - деб 
кўрсатилади. Асарда корхоналарни давлат тасарруфидан чиқариш ва 
хусусийлаштириш, нарх-наволарни босқичма-босқич эркинлаштириш, 
хўжалик алоқаларини хар томонлама ривожлантириш, иқтисодиёт таркибини 
қайта қуриш каби бозор иқтисодиётига ўтиш йўллари хақида тўхталиб 
ўтиладики, бу фикрларни ўқувчиларга тушинитириб бориш ўта зарур.
Юртбошимиз “Ўзбекистон бозор муносабатларига ўтишининг ўзига 
хос йўли”
1
(1993) асарига эса Ўзбекистонда давлат қуриш ва иқтисодиётни 
ислоҳ қилиш дастурининг ўзаги бўлган 5 қоидадан кўрсатади. (23-чизма) 
булар:
1
Каримов И.А. Ызбекистоннинг ыз истит=лол ва тара==иёт йыли. Т.: «Ызбекистон», 1992, 43-б. 
2
Каримов И.А. Ызбекистон и=тисодий сиёсатининг устивор йыналишлари. Т.: «Ызбекистон», 1995, 4-б. 
1
Каримов И.А. Ызбекистон бозор муносабатларига ытишнинг ызига хос йыли. Т.: «Ызбекистон», 1993, 17-б 
И=тисодий ислощатлар хеч =ачон сиёсат ортида =олмаслиги керак, яъни 
и=содиёт сиёсатданг устун бўлиши керак.
Давлат бош ислохатчи бўлиши лозим.
Конститутция ва =онуннинг устиворлиги, щамма уларга риоя =илиши шарт

---

60 
23-чизма
Мамлакатимиз рахбарининг “Ўзбекистон иқтисодий ислоҳатларни 
ўзлаштириш йўлида”
2
(1995) асарида иқтисодий ислоҳатлар 2-босқичининг 
вазифалари ва устивор йўналишлари келтирилади, булар: