Sh o sr a n o r m a t o V a j a h o n a d a b iy o t I

batamom Xudoga bag‘ishlaydi. Uning s o ‘nggi romani «Persiles va 
Sixizmunda sayohati» dir. Asar 1616- yilda yozib tugatiladi va 
yozuvchining o limidan so‘ng nashr qilinadi. Bu asarda Servantesning 
shunday so'zlari bor: «Quvonchlar, meni kechiringlar! Ko'n- 
gilxushliklar, meni kechiringlar! Quvnoq d o‘stlarim, meni kechiringlar! 
Men narigi dunyoda tez orada va shodiyona uchrashamiz degan umidda 
bu dunyodan ko‘z yumaman».
---------------g t t g f

---

M A ’R IF A T C H IL IK D A V R I A D A B IY O T I
Ma’rifatchilik oqimi XVII—XVIII asrlarda Yevropada vujudga 
kelgan va keyinchalik butun dunyoga yoyilgan. Ushbu oqim vakillari 
bilimga alohida ahamiyat beiadilar, ular dunyoni aql-idrok bilanaifclash 
mumkin, uni tafakkur bilan o'zgartirish lozim, deb hisoblaydilar Bu 
oqim adabiyotining asosiy xususiyati xalqni jaholatdan, qoloqlikdan 
qutqarishga qaratilganligi, bilim olishga, ina’rifatga chaqirig'i bilan 
xarakterlanadi.
Ma’rifatchilar mavjud ijtimoiy tuzuinni mukamxnal emas deb 
biladilar, inson esa gunohkor banda ekanligini tan oladilar. Biroq ular 
inson aqliga ishonadilar. K o'pchilik m a’rifatchilar xudoning 
mavjudligini inkor etmas edilar. Ulaming fikricha, borliqni Xudo 
yaratgan, biroq endi insonga uni boshqarish erki berilgan. Shu sababli 
ular inson qudratiga, uning yaiatuvchilik kuchiga katta baho berganlar.
Ushbu yo‘nalish vakillari aql va bilim bilan inson dunyoni yaxshilik 
tomon eltishga qodir, deb hisoblaydilar. Ular «ijtimoiylik» va «tabiiyiik», 
«tabiat« va «tamaddun» o ‘rtasida uyg'unlik vujudga keltirishga 
uringanlar. Shu sababli ham bu davr adabiyotida madaniyat va 
ma’rifatning moddiy asosini kuchaytirish yo‘lidagi sayohatlar, insonning