Sh o sr a n o r m a t o V a j a h o n a d a b iy o t I

«Faust» asarida Gyote san’at to‘g‘risidagi ana shunday qarashlariga 
asoslangan, shoir Faust timsolida o'zining inson va borliq haqidagi 
qarashlarini bayon qiladi.
Tragediya qahramoni Faust - izlanuvchan, bilimga, haqiqatga 
tashna shaxs, u yaratuvchi, o'zgartiruvchi, quruvchi kuch timsoli, u 
o'zida aql, idrok, ehtirosni mujassamlashtirgan inson. Faust 
xarakteridagi muhim jihat biqiqlik, cheklanganlikka qarshi norozilikdir. 
Bu norozilik undagi inkor rahitarzida namoyon bo'ladi. «Men hargiz 
yomonlik tilab — yaxshilik qiluvchi kuchning bir qismi, Men inkor 
ruhiman, Inkor qilishni kasb qilib olganman... Xullas, siz yomonlik 
deb atagan Kuch — men o'zim».
Bu tragediyadagi Mefistofelning so'zlari. Mefistofel iblis timsoli. 
U tashqi tomondan Faustning tamom ziddi bo‘lsa-da, botinda uning 
ruhida yashaydi, har ikki obrazning dunyoqarashi, e ’tiqodi biri 
ikkinchisiga tamomila teskari bo‘lsa-da, aslida bir butunlikni tashkil 
qiladi. Asarda inson bilan shayton o ‘rtasida tinimsiz kurash boradi. 
Faust olam sirlarini bilishga, inson qudratini namoyish qilishga intiladi, 
tabiat bilan birlashib ketishni orzu qiladi. Bundan ojiz qolganda o ‘lim 
sharbatini ichgisi keladi. Shunday paytda Shayton unga ko‘makka 
keladi, unga ko'ngil parvoziga, istaklariga qanot va’da qiladi. Inson 
va Shayton o'zaro ittifoq tuzadilar. Mefistofel qalbi razolatga to ‘la, 
unda tuban fikrlar hukmron, u odamzodning aqliga ishonmaydi, hayot 
uningcha insonga bir bor beriladigan omonat tortiq, imkon qadar 
undan ko'proq olish, nafsni qondirish uchun yashash kerak deb 
hisoblaydi. U alohida odam emas, aslida u insonning ichida, doimo 
uning qalbiga vasvasa solib, tuban, shaytoniy istaklami yuzaga