ustoz deb biladi. Sharq she’riyatidagi hayotsevarlik, inson aqliga,
imkoniyatlariga ishonch tuyg'usi uni o'ziga maftun qiladi. Bu kayfiyat
uning 1819- yilda e'lon qilingan «Mag‘rib-u Mashriq devoni» she’rlar
turkumida o'z ifodasini topgan.
Ayni paytda Gyote buyuk asari «Faust» ustida 1772- yili boshlagan
ishini davom ettiradi. «Faust» Gyotening butun ijodiy faoliyati
davomidagi izlanishlarining samarasi bo'lib, Yevropa ma’rifatchilik
harakati qarashlarini yorqin aks ettiradi. «Faust» asari asosida afsona
yotadi, unga ko'ra dunyo va g'ayb ilmlarini mukammal egallagan
isyonkor doktor Faust iblisga imonini sotadi. Gyote ijodini o'rgangan
olimlar fikricha, Faust VI—VII asrlarda yashagan tarixiy shaxs bo‘lib,
favqulodda o ‘tkir aqli va g‘aroyib shaxsiyati bilan shuhrat qozongan,
sayohat qilishni sevgan. U nihoyatda qobiliyatli, bilimdon kishi
b oiganm i, yoki uchiga chiqqan ko'zbo'yamachi, lo'ttiboz odam
bo'lganmi, bunisi noma’lum. Lekin uning qilmishlari, ko‘rsatgan
mo’jizalari elni qoyil qoldiigan, xalq unga ishongan, muhabbat qo‘ygan.
Bu Faust haqida ko'plab rivoyat-u afsonalar to'qilishiga sabab bo'lgan.
XVI asrda yashab o ‘tgan frankfurtlik noshir Shpis «Mashhur folbin va
afsungar doktor Yoxann Faust tarixi» nomli kitobida Faust haqidagi
barcha rivoyat va hikoyatlamijamlaydi Muallif jannat, do'zax, qiyomat
haqidagi diniy qarashlar, tasawudami ham bayon etadi. Shpis talqinida
Faust tafakkur va bilimlari kuchini ishlatib inson bajara olishga qodir
bo'lmagan ishni qila olmagach, ya’ni afconaviy go'zal Yelenani asrlar
qa’ridan o ‘z yoniga chorlashga muvaffaq bo'lmagach, iblis bilan
shartnoma tuzadi va uning yordamida Yelena vasliga muyassar bo‘ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
