Sh o sr a n o r m a t o V a j a h o n a d a b iy o t I

Figaro) qahramonida esa uddaburonlik, tadbirkorlik, ayni paytda, 
lo‘ttibozlik, nayrangbozlik mujassam.
Nemis adabiyoti ko‘plab badiiy kashfiyotlari bilan ma’rifatchilikni 
yangi pog'onaga ko'tardilar. Buni Shillerning «Vallenshteyn» tragediyasi 
va Gyotening «Faust» asari misolida ko‘rish mumkin. Shiller («Insonni 
estetik tarbiyalash to ‘g‘risida xatlar» asarida) va Gyote («Vilgelm 
Maysterning talabalik yillari» romanida) «qashshoqlik va mulohaza» 
saltanatida yashovchi insonlarni san’at yordamida qayta tarbiyalash 
mumkin, deb hisoblaganlar. M a’rifatchilar hissiyotga ortiqcha 
berilishdan cho'chiganlar, Russo, L.Stern, O.Goldsmit kabi ijodkorlar 
uchun xos bo'lgan sentimentalizmdan qochganlar. Haddan ortiq 
hissiyotga berilish ma’rifatchilar nazdida oddiy zamin kishisi uchun 
xos emas, buyuk shaxslar uchun esa uning ijtimoiy dunyoqarashini 
xiralashtiruvchi xususiyat deb topilgan. Shu sababli ma’rifatchilar yoki 
zaminga yaqin janrlarga yoki yuksak janr - tragediyaga ko'proq 
murojaat qilganlar. Ma’rilatchilar XVII asr klassitsizmining qolip tu.>inj
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

olgan qonuniyatlarini tanqid qilganlar, uning estetikasini sifat jihatdan 
o'zgartirganlar, unga zulmga qarshi g ‘oyalar, ma’rifatparvarlik 
ohanglarini kirgizganlar. Volterning «Edip», «Brut», Shillerning 
«Messinlik kelin» tragediyalari, Gyotening «Ifigeniya Tavridda» dramasi 
shu jihatlari bilan e ’tiborga molik.
Ma’rifatchilik davri adabiyotidagi novatorlik faqat yangi fikrda 
emas, yangi shaklda ham namoyon bo‘ldi. Ma’rifatchilar mavjud 
shakllarga yangi ko‘rinish, yangi mazmun baxsh etdilar. Drama janri 
rivoji yangi bosqichga ko‘tarildi. Klassitsizm dramasining yuqori