Sh o sr a n o r m a t o V a j a h o n a d a b iy o t I

U tashqi tomondan Faustning tamom ziddi bo‘lsa-da, botinda uning 
ruhida yashaydi, har ikki obrazning dunyoqarashi, e ’tiqodi biri 
ikkinchisiga tamomila teskari bo‘lsa-da, aslida bir butunlikni tashkil 
qiladi. Asarda inson bilan shayton o ‘rtasida tinimsiz kurash boradi. 
Faust olam sirlarini bilishga, inson qudratini namoyish qilishga intiladi, 
tabiat bilan birlashib ketishni orzu qiladi. Bundan ojiz qolganda o ‘lim 
sharbatini ichgisi keladi. Shunday paytda Shayton unga ko‘makka 
keladi, unga ko'ngil parvoziga, istaklariga qanot va’da qiladi. Inson 
va Shayton o'zaro ittifoq tuzadilar. Mefistofel qalbi razolatga to ‘la, 
unda tuban fikrlar hukmron, u odamzodning aqliga ishonmaydi, hayot 
uningcha insonga bir bor beriladigan omonat tortiq, imkon qadar 
undan ko'proq olish, nafsni qondirish uchun yashash kerak deb 
hisoblaydi. U alohida odam emas, aslida u insonning ichida, doimo 
uning qalbiga vasvasa solib, tuban, shaytoniy istaklami yuzaga 
chiqarishga undaydi. Ko'rinadiki, Mefistofel an’anaviy yovuzlik timsoli. 
Biroq bunday hukm chiqarishga shoshilmaslik kerak. Gyote yaratgan 
Mefistofel murakkab obraz — u masxaraboz, lo'ttiboz, muttaham, 
ayni paytda nihoyatda aqlli, uning mushohadalari o ‘tkir kinoyaga boy, 
mo‘ljalga aniq tegadi, ular zamirida haqiqat bor, tabiatiga isyonkorlik, 
jo‘shqinlik xos. Tangri bejiz unga Faustni topshirmaydt «Inson tabiati 
uyquga moyil, Sen unga qutqu sol, turtib tur doim. Atrofida aylan, 
qo‘zg‘ot erta-kech, har zamon bedor tut, orom berma hech». Mefistofel
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Faustga dunyoning u ilgari ko'rmagan tom onlarini, tatimagan 
ne’matlarini ko‘rsatadi. Shu tariqa Faust Shayton ko'magida qaynoq