Sh. Yuldasheva, D. Kabulova, M. Sobirova

Qi’yi’nshi’li’q ko’riw, azap shegiw: woti’ menen kirip, ku’li menen
shi’qti’; asti’ jer, u’sti tepki boli’w; atsa kesek, joli’nda to’sek boli’w;
wo’zegin’di wo’rtep, juli’ni’n’di’ julqi’w; ko’zi jasqa, kewli g’amg’a toli’w;
bir ko’zine qan ali’p, bir ko’zine jas ali’w; ishkeni irin’, jegeni jelim boli’w;
ingendey qayi’si’p, botaday bozlaw ha’m t.b.
G’amxorli’q yetiw, qarasi’w: qanatli’g’a qaqti’rmay, tumsi’qli’g’a
shoqi’tti’rmaw; mun’i’n mun’lap, ji’ri’n ji’rlaw; basi’n awi’rti’p, balti’ri’n
si’zlati’w ha’m t.b.
Ja’n-jaqqa tarap ketiw, toz-toz boli’w: palapan basi’na, turi’mtay tusi’na
ketiw; uli’ uri’mg’a, qi’zi’ qi’ri’mg’a ketiw ha’m t.b.
Uri’si’w, jaman so’zlerdi ayti’p baqi’ri’si’w: jerden ali’p jerge sali’w;
awzi’nan aq iyt kirip, qara iyt shi’g’i’w.
Albi’raw, ne qi’lari’n bilmew, qi’si’ni’w: kirerge yesik, shi’g’arg’a tesik
tappaw; jer jari’lmadi’, men kirmedim; woyi’ wong’a, sanasi’ sang’a bo’liniw.
Uzaq waqi’t bayram qi’li’w, toy beriw: woti’z jerge wot jag’i’p, qi’rq
jerge qazan asi’w; woti’z ku’n woyi’n, qi’rq ku’n toyi’n qi’li’w; ku’nde
bayram, ku’nde toy ha’m t.b.
Bu’ldiriw, woyran yetiw: toli’si’n to’gip, wortasi’n shayqaw; shalabi’n
shayqap, toli’si’n to’giw ha’m t.b.
Aynazarova Gu’larani’n’ “Qaraqalpaq tilinde ten’les yeki komponentli
frazeologizmler» kitobidan.
Mashq. Birinchi ustundagi iboralarning antonimlarini ikkinchi ustundan
toping.
1) tilidan bol tomdi
2) qo‘li baland
3) ko‘kka ko‘tarildi
4) og‘zi bo‘sh
5) so‘zidan qaytdi
6) yodidan ko‘tarildi
1) gapida turadi
2) esiga keldi
3) dimog‘i chog‘
4) tili zahar
5) bag‘ridan itardi
6) turqi sovuq

---

95
94
shoh asarlarimiz dunyoning ko‘pgina tillariga tarjima qilinishi va jahon
adabiyoti durdonalari qatoridan o‘rin olganligi o‘zbek tilining qanchalik
olamshumul ahamiyatga ega ekanligidan dalolat beradi.