Shahar transformatsiyasi va ijtimoiy adolat

Kentsel İyileştirme
Kentsel İyileştirme literatürde farklı şekillerde tanımlanabilmektedir. Fakat burada daha çok deprem, sel ve kasırga gibi tabii afetler sonucu hırpalanan kentsel fiziksel mekânın kısmi yenilemeler, tamiratlar ve desteklemelerle tekrar kullanıma açılması amacıyla yapılan faaliyetlerin tümünü kapsamak üzere kullanılacaktır. Özellikle Türkiye’de 1999 Depreminden sonra hasar alan binlerce binanın çeşitli yöntemlerle güçlendirilmesi, desteklenmesi ve takviye edilmesi suretiyle yeniden kullanıma açılması Kentsel İyileştirme stratejisi için iyi bir örnek teşkil edebilir. Benzeri durumlar aynı sebeple kullanımdan çıkmış veya güvenli olarak kullanılamaz olmuş bulunan yol, köprü, köprüyol ve benzeri fiziksel çevre için de geçerlidir.
Kentsel Koruma
Kentsel Koruma (Urban Preservation/Conservation) denince akla tarihi eser statüsünde bulunan kentsel fiziksel donatıların kentsel dönüşüme tabi tutulması gelir. Kentsel Koruma stratejisi, bir kentte o kentin tarihi, kültürü ve kimliği ile ilişkili olup, bugün itibarıyla sosyal, kültürel, ekonomik hayattan kopmuş ve gündelik hayatın dışına çıkmış tarihi kimliği haiz fiziksel donatıların çeşitli işlemlerle özüne ve asli misyonuna uygun bir şekilde tamiratı, tadilatı ve korunması suretiyle kentin güncel sosyal, kültürel ve ekonomik yaşam döngüsüne yeniden dâhil edilmesi ve kazandırılması çalışmaları olarak tanımlanabilir. Dolayısıyla Kentsel Koruma stratejisinin bir geri kazanma işlemi olduğu ve bu işlemin de kültürel ve yasal olarak tarihi niteliği haiz donatılar üzerinde yapıldığı vurgulanmalıdır.
Dünyada ve Türkiye’de Kentsel Koruma stratejisinin uygulama objesi olmuş sayısız örnek vardır. Bütün dünyada bir zamanların kent surlarının bugün birer müze ve turistik tesis olarak kullanılması bunların başında gelir. Çok benzer başka bir durum Sultanların ve Kralların sarayları için söz konusudur. Bu mekânlar bir zamanlar devletlerin ve imparatorlukların yönetim merkezi iken, bugün çeşitli koruma işlemleriyle güçlendirilmiş ve hayatın bir alanında hizmet vermek üzere insanların kullanımına açılmıştır. Saraylar genellikle müze, müze-saray ve resmi hizmet vermek üzere kullanılmaktadır. Tarihi kimliği haiz bu eserlerin genellikle doğrudan ekonomik üretim yapılacak iş kolları için değil, sanatsal ve kültürel iş kolları dolayısıyla ekonomiye kazandırılmalarının tercih edildiği söylenmelidir. Bu cümleden olmak üzere Türkiye’de bir zamanlar farklı amaçlar için kullanılmış olan Kız Kulesi, Galata Kulesi ve Topkapı Sarayı gibi tarihi eserlerin tamir ve tadil edilerek bugün müze ve kafe olarak kullanılmaları ve bu yolla ekonomiye ve sosyal hayata kazandırılmaları Kentsel Korumaya en tipik örneklerdendir.
Kentsel Korumaya tabi tutulan tarihi bina ve donatıların asli kimliğine uygun bir şekilde restore edilmekle birlikte, çok zaman asli işleviyle günün sosyal ve ekonomik hayatına kazandırılmadığı belirtilmelidir. Zira bu tür tarihi mekân ve donatıların asli işlevinin bugün için hükümsüz ve geçersiz kalması söz konusudur. Özellikle kale surları ve su kemerleri bu kabildendir. Bu tür tarihi koruma alanları daha çok arkeolojik ve folklorik unsurlar olarak turizme açılmak suretiyle ekonomik ve sosyal hayata kazandırılırlar. Tarihi köprüler tamirat sonrası genellikle yine köprü olarak kullanılabilse de, bu kez en azından hafif araç geçişine veya tümüyle sadece insan geçişine açık tutulurlar. Türkiye’de bu tür örneklere hemen her şehirde denk gelinebilse de, Kentsel Koruma işlemlerinin en yoğun görüldüğü yerin İstanbul ve bu şehirde de daha ziyade Eminönü ve Fatih ilçelerini kapsayan Suriçi bölgesi olduğu bilinmektedir.