Shahar transformatsiyasi va ijtimoiy adolat

SHAHAR TRANSFORMATSIYASI VA IJTIMOIY ADOLAT

Konsepsiyaning ta'rifi
Adabiyotlarda shahar transformatsiyasining turli tariflari mavjuddir. Biroq, ularning barchasi bir-biriga yaqin tariflardir. Eng avvalo, shahar transformatsiyasi shahar muammolarini hal qilish uchun amalga oshirilgan bir qator tadbirlarnilarni anglatadi. Xuddi shunday, shahar transformatsiyasi shaharning iqtisodiy, ijtimoiy va jismoniy muammolarini hal qilish uchun rejalashtirish va atrof-muhitga o'zgartirishlar kiritish orqali ularni minimallashtirish orqali hal qilishga qaratilgandir. Shahar transformatsiyasining turli ta'riflari mamlakat va atrof-muhitning qisqa yoki uzoq muddatli iqtisodiy, ijtimoiy va siyosiy ehtiyojlariga qarab turli muammolar yoki yechimlarni keltirib chiqarishi mumkin. Ushbu ta'riflarning barchasida umumiy nuqta shundaki, shahar transformatsiyasi - bu qayta ishlash va uni funktsional qilish jarayonidir. Ushbu asosiy mavzudan kelib chiqib va barcha ta'riflarni hisobga olgan holda, bir shaharning qurulishida, eng boshida kamchilikli yoki noto'g'ri qilingan yoki to'g'ri bajarilgan bo'lsa ham, vaqt o'tishi bilan eskirib qolgan va o`z funktsiasini yo`qotgan shahar obyektlari, xalqning ruxsati va barcha imkoniyatlardan foydalangan holda, bugungi kun standartlariga muvofiq holda yashashga yaroqli holatga keltirilishi uchun harakat qilish, yaxshilash, yangiliash yoki himoya qilishni o`z ichiga olgan ko'p o'lchamli rejalashtirishning va integratsiya holatidagi tadbirlarni tasvirlash mumkundir.
Shahar transformatsiyasi zaruriyatini keltirib chiqargan sabablar.
Shaharni transformatsiyasini zarur qiladigan sabablarni uchta asosiy moddada umumlashtirish mumkin. Bular quyidagicha:

1. 
   Bugungi kun standartlariga javob berishdan uzoqlashgan yoki kun sayin standartlardan uzoqlashayotgan shahar obyektlarini, bugungi kun talab darajasiga keltirish ehtiyoji. Bu ehtijoy iqtisodiy, ijtimoiy yokida demografik normativlarni ortaga chiqaradi.
   

A) A) Iqtisodiy normativlar: Shahrning iqtisodiy tuzilishi va funksiyasida sodir boladigan o`zgarishlardir. Bir paytlar shahar iqtisodiyoti sanoat va ishlab chiqarishga asoslangan bo`lsa, keyinchalik u xizmat ko`rsatish soxasiga o`tishi mumkin va bu shahar transformatsiyasini taqozo qiladi.
B) Jismoniy va Ekologik normativlar : Shahar jismoniy obyektlari, ayniqsa, turar joy binolari bugungi kunning iqtisodiy va ijtimoiy ehtiyojlarini qondirishdan uzoqdir. Bir vaqtlar bugungi kunga qaraganda cheklangan resurslar bilan qurilgan shahar iqtisodiyotining jismoniy obyektlari bugungi keng iqtisodiy imkoniyatlar tufayli o'zgartirilishi va yanada funktsional bo'lishi mumkin. Bu sabab xaroba hududlar, shuningdek, markaziy hududlardagi rasmiy yoki yarim rasmiy binolar, bog`lar, maydonlar, ko`priklar va shunga o`xshash obyektlarni qisman yoki to`liq ta’mirlashni o`z ichiga olishi mumkin.

2. 
   Tabiiy ofatlar natijasida vayron bo`lgan va haroba darajasidagi binolar yoki foydalanish mukin bo`lmagan darajada shikastlangan binolar. Bu tabiiy ofatlar orasida zilzila birinchi o`rinda turadi. Depremin yaşandığı her ülkede kentsel dönüşüm hasarın boyutu ve ekonomik imkânların artması ölçüsünde gündeme gelir. Zilzila yuz bergan har bir mamlakatda shahar transformatsiyasi zarar ko’lami va iqtisodiy imkoniyatlarning ko`payishigacha keladi
   

1. 
   Bugungi kunning iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy ehtiyojlariga javob berishdan uzoqlashgan tarixiy obidalar va inshootlar yoki maydonlarni hozirgi davrning iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy ehtiyojlariga moslashtirish zarurati.