Щозирги ызбек адабий тили

So`z yasalish strukturasi
So`zning so`z yasalish strukturasi morfem strukturasidan ham, morfologik strukturasidan ham farqlanadi,
So`zning so`z yasalish strukturasi shu so`zning yasovchi komponentlaridan iborat bo`ladi. Masalan, terim: ter- yasovchi asos, -im -yasovchi qo`shimcha, terimchi: terim-yasovchi asos, -chi yasovchi qo`shimcha. Chog`ishtiring: terimchi so`zi 3 morfemadan iborat -bu so`zning morfem strukturasidir. So`z yasovchi asos va yasovchi qo`shimchadan iborat bo`lsa, bu so`z yasalish strukturasi bo`ladi. Yasovchi asos qo`shma so`z yoki so`z birikmasi bo`lishi mumkin: belbog`+li, ko`p qavat+li, besh yillik. So`zning morfologik strukturasini yasovchi asos va shakl yasovchi qo`shimcha tashkil etadi: terim+ga.
So`z yasalishi bo`yicha tahlil namunasi
1. So`z qaysi usulda yasalgan (fonetik, semantik, affiksatsiya va h.k.)
2. Affiksatsiya usulida yasalgan so`zlarda: a) affikslarning qo`shilysh o`rniga ko`ra turi (prefiks yoki suffiks); b) affikslarning tuzilishiga ko`ra turi (sodda yoki qo`shma); d) affikslarning so`z yasash darajasiga ko`ra turi (unumli, unumsiz yoki kam unum); e) affikslarning etimologiyasiga ko`ra turi (o`zbekcha, tojikcha, ruscha).

Mavzu bo'yicha tayanch tushunchalar:

So'z yasalishi, so'z yasash usullari, affiksatsiya, kompozisiya, semantik usul, abbreviatsiya.

Mavzuni mustahkamlash uchun savollar:

1. So'z yasash nima?
2. So'z yasashning qanday usullarini bilasiz?
3. Affiksatsiya usuli nima?
4. Kompozisiya usuli bilan qanday so`zlar yasaladi?

Adabiyotlar:

1. Щозирги ызбек адабий тили. Тошкент, 1980, 167-205.
2. Ызбек тили грамматикаси. 1-том, Тошкент, 1975, 7-52.
3. Турсунов У. ва б. Щозирги ызбек адабий тили. Тошкент, 1965, 8-9, 24, 25, 85.
4. Щозирги ызбек адабий тили, 1-том. Тошкент, 1966, 219, 233, 302.
5. Ызбек тили морфем лу\ати. Тошкент, 1977.
6. Щожиев А. Ызбек тилида сыз ясалиши. Тошкент. 1989.
7. Щожиев А. Сыз ясаш усуллари. «ЫТА», 1976, № 3.
8. Гулямов А. Аффиксальное слово образование в узбекском языке AДДС. М.: 1955.
9. +иличев Е. Ызбек тилида аббревиатуралар. «ЫТА», 1973, 4.
10. Тошалиев И., Жырабоева М. Щозирги ызбек тилида окказионал сыз ясалиши. ТошДУ илмий асарлари, 711-чи=иш. Т.: 1983.