Щзбекистон Республикаси Олий ва щрта махсус таoлим

B
x a j
 = [(ab-a
o
b
o
)/a
o
b
o
] *100 
Bo‘kish koeffitsienti KB quyidagi formula bo‘yicha har 1% namlikka 0,01% 
aniklikda 
xisoblab chikariladi: K
B
= B/W ; 
W 
bu yerda, B—namunaning tangentsial yoki radial yonalishda chizisli 
bokishi, %; 
W — namunaning 0,1% gacha xatolik bilan hisoblab chiqarilgan 
dastlabki namligi, %. 
Namunalarning qurib kichrayish va bo‘kishini aniqlash natijalari 
LABORATORIYA ishlari daftariga yozib kuyiladi
. 
14-LABORATORIYA ISHI 
Bitumning yumshash xaroratini aniqlash 
Bitumning yumshash xarorati xar xil bo‘lib, bitum markasiga bog‘liqdir. 
Bitumning markasi qancha yuqori bo‘lsa, yumshash xarorati xam shuncha 
yuqori bo‘ladi. Bitumning yumshash xarorati turli usullarda topiladi. Bulardan 
eng ko‘p qo‘llaniladigani «xalqa va shar» usulidir. 
Ishlatiladigan 
asbob-uskunalar: 
bitumning 
yumshash 
xaroratini 
aniqlanadigan asbob (xalqa va shar), elektr plitasi, qozoncha, talpk va glitserin 
aralashmasi, glitserin, metall plastinka, pichoq va qoshiq. 
Bitumning yumshash xarorati aniqlanadigan asbob, asosan, uchta sterjenp 
(3) ga maxkamlangan doira shaklidagi uchta metall plastinka (1) dan iborat 
bo‘lib, ular shisha banka (2) ga joylashgan (8- rasm). O‘rtadagi plastinkaning 
ikki teshigi ustiga latundan yasalgan xalqa (4) qo‘yilgan. Ustki plastinkaning 
o‘rtasida teshik bor. SHu teshikdan termometr (5) tushiriladi. Termometrni 
simobli uchi latunp xalqalarning ustki yuzasi bilan bir tekislikda turishi shart. 
Pastki plastinka bilan o‘rtasidagi plastinka orasi 2,54 sm. Latunp xalqalarning 
ichki diametri 15,88 mm, balandligi 6,25 mm va xalqa devorining qalinligi 2,38 
mm. Termometr shkalasi 200
o
S gacha ko‘rsata oladi.