Щзбекистон Республикаси Олий ва Щрта махсус таoлим вазирлиги

Munozarali savol: Shaxsning o’zini anglashi qanday vujudga keladi?
Diqqat qiling:
Shaxsning o’zini anglashi shunda ifodalanadiki, odam tevarak-atrofdagi olamda o’zini ajratish bilan bir vaqtda, o’zining shu olamga uzviy ravishda bog’langanligini anglaydi, o’ziga, o’z faoliyatiga va o’z vazifalariga anglab-bilib munosabatda bo’ladi.
Shaxsning o’zini anglashi, “Men” deb his qilishi hamisha muayyan mazmun bilan yuzaga chiqadi. O’zining borlig’ini anglashi odamning o’zini kim deb bilishi-o’quvchi, ishchi, o’qituvchi, injener va shunga o’xshash deb anglashi, o’zining o’tmishini va kelajagini anglashi, boshqa kishilar bilan o’zaro munosabatini anglashi, o’z xuquq va burchlarini anglashi, o’zining fazilat va kamchiliklarini va shunga o’xshashlarini anglashi o’zini anglashga kiradi.
Shaxs o’zini anglaganligidan o’zini-o’zi kuzata oladi va o’zini-o’zi bilib oladi, ko’nglidan o’tgan kechinmalarni tushuna oladi, o’zining xatti-harakatlariga o’zi tanqidiy ko’z bilan qaray oladi.
Shaxsning o’zini anglashi va o’zini bilishi o’z xulq-atvorini boshqarish uchun zarur shartdir, o’zini-o’zi tarbiyalash uchun va o’z aqlini o’zi o’stirishi uchun zarur shartdir.
Shaxsning belgisi va o’zini anglashining mazmuni - uning biron maqsadni ko’zlashi, shunga intilishidan iborat.
Shaxsning muhim xossasi shuki, u biron maqsadni ko’zlaydi, shu maqsadga intiladi. Shaxs hamisha biron narsaga, biron maqsadga biron ob’ektga ko’z tikadi unga intiladi. Voqelikning real sohalari ana shunday ob’ekt bo’ladi, ammo xaqiqatda yo’q bo’lgan, xom xayoldan kelib chiqqan narsalar ham shunday ob’ekt bo’lmog’i mumkin.
Shaxs o’z xayotida muayyan bir ideal uchun, kishi istiqbolining o’z umrida amalga oshirish lozim deb hisoblaydigan va amalga oshiradigan barkamol obrazi uchun intiladi va shuni o’ziga oliy maqsad qilib oladi. Odam shu maqsadni deb yashaydi va xayotning ma’nosini shunda deb biladi.
Odamning intilishlari, hayot maqsadi muayyan va barqaror maqsad bo’lishi uchun yuksak ideal ham xom xayol mahsuloti bo’lmasdan, balki haqiqatan ham hayotiy, barqaror va doimiy ideal bo’lishi kerak. Yuksak ideal yoki oliy maqsad kishining dunyoqarashidan kelib chiqqandagina barqaror va haqiqiy ideal bo’la oladi.
Dunyoqarashning bo’lishi ham shaxsning muhim belgisidir.