Щзгармас ток машиналари

24-расм. Трансформаторларнинг қисқа туташув схемаси


(8-24)

Бу коэффициент қисқа туташув токининг номинал токга нисбатан неча марта ортиб кетишини кўрсатади. Кўпинча, бу коэффициент К_з=12 га тенг бўлиб, катта қувватли трансформаторлар учун К₃=1,71,8, кичик қувватли трансформаторлар учун К₃=1,2  1,3.

9. Қисқа туташув токларининг таoсири

25 расм.


Қисқа туташув токлари асосан трансформаторларнинг чўлғамларини қизишига ва чўлғамларга таoсир этувчи катта электродинамик кучларнинг хосил бўлишига сабаб бўлади. Трансформатордан ташқарида бўлиб ўтадиган қисқа туташувларда реле химоялари ва сақлагичлар ёрдамида электр тизимлари ва тармоқларидаги бузилган электротехнологик қурилма ва тармоқларнинг қисмларини қисқа туташув бошлангандан кейин жуда қисқа вақт ичида манбадан ажратилади. Лекин трансформаторларда бўлиб ўтадиган ички қисқа туташувларда трансформатор қисқа вақт ичида манбадан ажратилмаса қисқа туташган ўрамлар эриб кетиши ва бунинг натижасида трансформатор кучли бузилиши мумкин (25 расм). Қисқа туташув режимида хосил бўлган электродинамик кучлар трансформаторнинг чўлғамларига икки хил таoсир кўрсатади: 1) ички чўлғамни магнит ўзак томонга сиқувчи ва ташқи чўлғамни радиал йўналишда чўзувчи – радиал кучлар F_р; 2) чўлғамларни магнит ўзакнинг ўқи бўйича сиқувчи – аксиал кучлар F_а. Бу кучларнинг йўналишлари 26 расмда кўрсатилган.
Қисқа туташув режимларида трансформаторнинг чўлғамларини хароратини кўтарилиш тезлигини ўрганиб, чўлғамларнинг хароратини рухсат этилган энг юқори хароратга эришиш вақтини аниқлаш мумкин
25 с.



26-расм. Трансформаторнинг қисқа туташув режимида сочилиш
магнит оқимининг ва чўлғамларга таoсир этадиган электродинамик
кучларнинг йўналиши

Кўпинча химоя схемаси трансформаторнинг чўлғамларини хароратини рухсат этилган энг юқори қийматига эришмасдан анча олдин манбадан ажратади.