Щзгармас ток машиналари

Тавсия этилган адабиётлар.

1. 
   А.И. Вольдек. « Электрические машины». Энергия, 1974. бетлар 386-396
   
2. 
   У.Иброҳимов. « Электр машиналари » Ўқитувчи. 1972. бетлар 104-113
   
3. 
   Камолов Н. К. Маъруза матнлари. Фарғона 2004 йил. 15-20 бетлар
   

17-МАЪРУЗА

ЎЗГАРУВЧАН ТОК МАШИНАЛАРИНИНГ МАГНИТ ОҚИМЛАРИ ВА ИНДУКТИВ ҚАРШИЛИКЛАРИ

Режа:
1.Ўзгарувчан ток чўлғамининг магнитловчи кучи
2.Ўзгарувчан ток чўлғамларининг магнит майдони
3.Ўзгарувчан ток чўлғамларининг бош ва тарқалиш индуктивлари қарши-ликлари


Таянч сўз ва иборалар


Ўзгармас ток машиналари, ўзгарувчан ток машиналари, ишлаб чиқариш технологияси, асинхрон, синхрон ва коллекторли машиналар,cтатор, ротор, станок, магнит ўзак, статор чўлғами, қисқа туташган ротор, фаза ротор, кантакт ҳалқалар, стерженлар, қисқа тўташтирувчи ҳалқа, магнит майдон, манба, ротор тезлиги, электромагнит куч, момент, ротор чўлғамининг ЭЮК, ток сирпаниш, синхрон айланиш, ток частотаси, мотор режими,генератор, электромагнит тормозва қисқа туташув режими.
Ўзгарувчан ток чўлғамининг магнитловчи кучи

Ўзгарувчан ток чўлғамларининг магнит майдонларини ўрганишни бошлашда: 1) магнит ўзакларнинг пўлатини магнит сингдирувчанлиги _г=∞ 2) Магнит ўзакларда пазлар ва аён қутблар бўлмасдан ҳаво бўшлиги қутб бўлинмаси давомида бир хил; 3) Ғалтакларнинг томонлари ҳаво бўшлигида жойлашган; ҳаво бўшлигининг S катталиги статорнинг радиусига ва қутб бўлинмасига нисбатан кичик деган шартларни қабул қиламиз.

Фараз қилайлик, иккита қутб бўлинмаси давомида қадами У=E бўлган ва ўрамлар сони W_k бўлган биттадан ғалтак жойлашган бўлсин. Магнит майдони ҳисоблаш учун тўла ток қонунини қўллаймиз.
(17.1)
Юқорида қабул қилинган шартларга асосан
(17.2)

Магнит индукция (17.3)

Ифодадаги ни ҳаво бўшлиғининг солиштирма магнит ўтказувчанлиги деб атаймиз ва F_ғ= ни ғалтакнинг битта ҳаво бўшлигига тўғри келадиган магнит юритувчи куч деб аталади. Юқорида айтилганларга асосан ғалтаклар магнит майдоннинг тўғри бурчакли тўлқинини ҳосил қилади. Магнит юритувчи кучнинг тўғри бурчакли магнит майдонини Фурье қаторига ёйганда магнит юритувчи куч эгри чизиғи координата ўқига нисбатан симметрик бўлиб фақат косинус ташкил этувчиларни ўз ичига олади.
F_ғ= (17.4)
Агар ғалтакдаги ток ўзгарувчан бўлса

(17.5)
Ўзгарувчан ток чўлғамининг магнит юритувчи кучини аниқлашда чўлғамнинг э.ю.к. ни аниқлашда белгиланган қисқартириш, тарқалиш ва оғма пазларнинг коэфициентларидан фойдаланилади.
Фазалар сони m га тенг бўлган ғалтак симметрик юкламага уланганда унда ЭЮК ни айланувчан гармоникасини ҳосил қилади. Бу гармониканинг битта қутбга тўғри келадиган амплитудаси.
(17.6)