Sifatning gapda predikativ vazifasida kelishi Элмуратова Умида Мамадиёровна Самарқанд чет тиллар институти

Dengiz pasayib ketdi. 
Yuqoridagi fikrlarning isbotlash uchun transformatsiya yordamida ya`ni 
pasaymoq bog`lovchi fe`li bo`lmoq bilan almashtirish orqali isbotlanadi:
Dengiz past edi.
Koreys va o`zbek tilida sifatning gapda yana bir funksiyasidan biri aniqlovchi 
vazifasida ishlatilishidir. Aniqlovchi – sifatning asosiy sintaktik funksiyasi 
hisoblanadi. Aniqlovchining mazmunini ifodalagan so`zlarni sifat o`z ichiga oladi 
(yaxshi, qiyin, oson (좋다, 어렵다 , 쉽다) va u gapdan avval kelib uni aniqlaydi ( 
erta qish, kech kuz (어른은 겨울, 늦은 가을). 
Ko`p sifatlar ham aniqlovchi ham predikativ bo`lib, kelishi mumkin, ayrimlari 
esa faqat aniqlovchi holatida keladi. Ulardan bir guruhi ravishga aloqador bo`ladi. 
Bizga ma`lumki, sifatga maxsus qo`shimchasini qo`shish orqali ravish yasaladi va 
harakatning holatini aniqlaydi. 

---

Sifatning gapda predikativ vazifasida ishlatilishini, hamda sintaktik va 
semantik xususiyatlarini har tomonlama amaliy va nazariy jihatdan o`rganib 
chiqilgan.
1 Shu bilan birga gapda sifatning predikativ funksiyasini yasashda, sifat va 
bog`lovchi fe`llarining bir-biriga uzviy bog`liqligini, hamda ular bir-birlarini inkor 
etmasliklarini kuzatamiz. Shu o`rinda umumiy akademik kitoblarida “동사 연결” 
(bog`lovchi fe`l) tushunchasi haqida, u nafaqat bog`lashi, balki unga qo`shimcha 
qancha – qancha ma`no berishi haqida aytib o`tildi.
2 Bundan tashqari biz ishimizda sifatning aniqlovchi vazifasida kelishi 
to`g`risida ham to`xtalib o`tdik. Shuningdek, sifatning yana bir gapidagi asosiy 
vazifasini so`z birikmalari bilan kelishidir.
3 Predikativ funksiyasidagi sifatlarni tadbiq qilishda temporal, lokativ, stativ, 
kauzal sintaksemalaridan foydalangan xolda aniqlanadi. 
Xulosaning yakunida shuni aytishimiz kerakki, koreys tilshunosligida sifat 
haqida ko`p narsa aytilmagan bo`lsada, olimlarning sifat haqidagi muammoga 
qiziqishi ancha katta. Hali tilshunoslarning ko`plab hal qilinmagan masalalarni 
oydinlashtirish, amalga oshirilmagan vazifalarni bajarish zarurligini ko`rsatada, 
zamonaviy koreys va o`zbek mualliflarining badiiy asarlarida sifat va predikativ 
funksiyali sifatlardan keng foydalanilgan. Shuningdek, u o`zining leksik 
ma`nodorligi bilan, ko`pgina ma`no nozikliklarini bo`rttirib ifodalash orqali koreys 
va o`zbek badiiy adabiyotini bezab kelgan, hamda ko`tarinkilik ruhini berish uchun 
zarur bo`lganligini ko`rsatadi. 

---

Foydalanilgan adabiyotlar 
1. Kim Mun Uk, Ismailov Akmal, Kim Chun Sig, v.h . Samarqand,2006.
 
2. Xolmatova Z.T , Tilshunoslikka kirish. Toshkent. 2007.
 
3. Nurmonov A. va boshqalar O`zbek tilining nazariy grammatikasi. 
Morfologiya. – Toshkent. 2001.