Sinfga quyidagi tarzda tarqaladi


Qo’shish. . (1.3.38) Ayirish


Download 1.17 Mb.
bet8/10
Sana28.10.2023
Hajmi1.17 Mb.
#1730850
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
PAR13 - uzb

Qo’shish.
. (1.3.38)
Ayirish.
. (1.3.39)
Ko’paytirish.
. (1.3.40)
Bo’lish.
. (1.3.41)
Agar A va B noravshan sonlar quyidagicha tasvirlansa:
; ,
u holda ular ustidagi * umumlashgan amalning natijasi quyidagi noravshan son bo’ladi:
. (1.3.42)
Bu * amal o’suvchi yoki kamayuvchi bo’lganida o’rinlidir. Ayirish va bo’lish amallari bunday emas, lekin ularni quyidagicha tasvirlash mumkin [101]:
; . (1.3.43)
Misollar. Ikkita noravshan son berilgan
,
.
Quyida ular ustida to’rtta umumlashgan amal bajariladi .


Qo’shish:

Ko’paytirish:
.
Ayirish:


Bo’lish:

.
Qo’shimcha ayirish va bo’lish amallari. Noravshan tenglamalarni yechsihda qarama-qarshi va teskari sonlarni hisoblash kerak bo’ladi [5]. Yuqorida ko’rib chiqilgan arifmetik amallar, umumlashtirish tamoyiliga asoslangan bo’lib, qarama-qarshi ( bo’ladigan) va teskari sonni A”( ) topishga imkon bermaydi. Shuningdek, quyidagi tengsizliklar o’rinlidir:
; .
Quyidagi tenglikni aniq yechish uchun qo’shimcha ayirish (--) va qo’shimcha bo’lish (//) amalidan foydalaniladi:
AX+B=D, (1.3.44)
bu yerda A, B, Dnoravshan sonlar, X-noma’lum,
Xususiy holda (1.3.44) ning yechimi quyidagi ko’rinishda bo’ladi
X=D—B. (1.3.45)
В va D to’plamning tashuvchilari mos ravishda va oraliqlardir. Qo’shimcha ayirish yordamida aniqlanuvchi X to’plamning tashuvchisi quyidagi ko’rinishda bo’ladi :
, (1.3.46)
tegishlilik funksiyasi yordamida ifodalangan ko’rinishi esa quyidagicha bo’ladi [5]:
(1.3.47)
Ko’rib chiqilayotgan ayirish amali kamayuvchining tashuvchisi uzunligi ayiriluvchinikidan kichik bo’lgandagina aniqlangan.
Qo’shimcha bo’lish. AX=B tenglamaning yechimi X=D//A to’plam bo’ladi. Agar A va D to’plamning tashuvchilari va bo’lsa, u holda X to’plamning tashuvchisi quyidagicha aniqlanadi [5,101]:

yoki uning tegishlilik funksiyasi orqali ifodalangan ko’rinishi:

Bu amal ixtiyoriy A va D sonlarning ixtiyoriysi uchun aniqlanmagan, u oraliq tashuvchilari ma’lum shartlarni qanoatlantiruvchi sonlarga nisbatan aniqlangandir [5].

Download 1.17 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling