Toshkent amaliy fanlari universiteti
09- guruh talabasi Maxmudjonova Xurshidaning
Hozirgi oʻzbek adabiy tili fanidan "Son soʻz turkumi" mavzusida tayyorlagan taqdimoti
Son so’z turkumi - Reja:
- Son haqida ma’lumot.
- Sonning leksik, grammatik xususiyatlari.
- Bir sonining o’ziga xos xususiyatlari.
- Miqdorni butun va qismlarga ajratib ifodalashga ko’ra turlari.
- Sonning ma’no turlari.
- Sonning tuzilishiga ko’ra turlari.
Narsa-buyumning sanog’ini, joylashish tartibini, ish-harakatning bajarilish tartibini bildirgan so’zlar son deyiladi. Necha? qancha? nechanchi? so’roqlariga javob bo’ladi. - Narsa-buyumning sanog’ini, joylashish tartibini, ish-harakatning bajarilish tartibini bildirgan so’zlar son deyiladi. Necha? qancha? nechanchi? so’roqlariga javob bo’ladi.
- Sonlar harflar bilan ham, raqamlar bilan ham ifodalanadi.
- a) arab raqamlari: 1,2,3, 19, 1990 (sana, sinf, yil, moddalarni ifodalashda ishlatiladi).
- b) rim raqamlari: I, IV, VI, IX, VIII, XX (asr, konferentsiya, anjumanlarni ifodalashda ishlatiladi).
Sonlar harflar bilan ham, raqamlar bilan ham ifodalanadi
Har qanday son raqam bilan ifodalanadi. Oz, ko’p so’zlari ham miqdorni ifodalaydi. - Har qanday son raqam bilan ifodalanadi. Oz, ko’p so’zlari ham miqdorni ifodalaydi.
- Eski o’zbek tilida tuman (10000), lak (yuz ming) sonlari ham bo’lgan. Boshqird, uyg’ur tilida (Dmitrev fikricha) ming (10) ni bildirgan. Tarixiy so’zlar.
- Son predmetning miqdorini bildiradi. SHuning uchun gapda predmet tushunchasini ifodalovchi otga bog’lanib keladi. Masalan: Rasulbek 4 ta gilamni mashinaga joylab bo’lguncha, terlab-pishib ketdi. (predmetning miqdorini bildiradi).
- Azizbek birinchi ayolni imlab ko’rsatdi (tartib ifodalayapti).
- Fe’lga bog’lanib keladi: Urgutlik tojiklarga uning bu bema’niligi malol kelgandan bir-ikki ushlab olishdi, kaltaklashdi. (S.Ahm).
Har qanday son raqam bilan ifodalanadi
Do'stlaringiz bilan baham: |
