Soyibjon tillaboyev, akbar zamonov
Download 6.86 Mb. Pdf ko'rish
|
9-sinf Ozbekiston tarixi 2014-yil [uzsmart.uz]
- Bu sahifa navigatsiya:
- Sadriddin A yniy
|
Yodda tuting!
G . R ozenb ax b osh lan g‘ich m aktablar, rus-tuzem m aktablari ta rm o g ‘ini yaratish loyih asin i ishlab chiqdi. Shu asosda b irin ch i rus-tuzem m aktabi 1884-yilda T oshk en td a, S aid g‘ani S aidazim boy uyida ochildi. Rus-tuzem maktablari B u davrda oTkadagi m ahalliy ziyolilar, jadidchilik harakatining nam oyandalari tom onidan m illiy m ada- niyat, diniy e ’tiqod, m ahalliy a n ’an alar asosidagi yangi m aktablar ochilgan edi. B unday yangi usuldagi ja d id m aktablarida tarix, m atem atika, geografiya, ona tili kabi fanlar ham o ‘qitilgan. Y angi usul m aktablarining diniy m aktab va m adrasalardan yana bir farqi shunda boTganki, unda nafaqat islom dini v a tarixi, balki m ahalliy — turkiy xalqiar tarixi b o ‘yicha ham ta ’lim berilgan. Turkistonda dastlab ja d id m aktablari B uxoro, Toshkent, Q o ‘qon, A ndijon, X iva kabi shaharlarda ochilgan edi. Y angi usul m aktablari jadidchilik harakati, uning nam oyandalari faoliyatlari bilan birga m ahalliy aho lining um um m illiy g ‘oyalari, o ‘zbek xalqining m il liy -m a’naviy birligini m ustahkam lashga xizm at qildi. Jadid m aktablarining ta ’lim tizim ida o ‘quvchilarga vatanga m uhabbat, m illiy davlatchilik, m illiy m ada niy at, xalq birligi oldida m a s’uliyatini his qilish, yurt ravnaqi uchun m ehnat qilishga v a kurashishga chor- lovchi g ‘oyalar singdirildi. Jadidlarning yangi usul m aktablaridan zam ona- sining yetuk olim lari, adabiyotshunoslari, rassom lari, shoirlari, san ’atkorlari, m ao rif sohasi m utaxassislari yetishib chiqdi. Jum ladan, shoir akadem ik G ‘afur Sadriddin A yniy G ‘ulom , shoir v a dram aturg U y g ‘un, O ybek kabi davlat v a m adaniy at arboblarini k o ‘rsatish m um kin. Jadidlarning yangi usul m aktablaridagi m illiy g ‘o- yalarga asoslangan ta ’lim berishi oT kada hukm ron boT gan m ustam lakachi hukum at tom onidan kuzatuv v a nazoratda boTgan. M a ’m uriyat jadidlarning ta ’lim tizim ida olib borayotgan faoliyati oT kada m ustam lakachilik siyosatiga jid d iy qarshilik k o ‘rsata oladigan harakatlantiruvchi kuch ekanligini angladi v a ulam ing faoliyatiga ochiqdan ochiq qarshilik k o ‘rsata boshladi. Jadidlar faoliyati qattiq ta ’qibga olindi. H ar qanday yoT bilan boT sa ham yangi usul m aktablari faoliyatiga zarba berishga harakat qilindi. O Tkada m a ’m uriyat tom onidan chiqariladigan m atbuot sahifalarida yangi usul m aktablari tanqid etilib, ulam ing faoliyatiga n o to ‘g ‘ri baho berilgan m aqolalar e ’lon qilindi. Dastlab ja d id m aktablarida turk v a fors adabiyot- laridan foydalanish taqiqlab q o ‘yildi. Download 6.86 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|