Soyibjon tillaboyev, akbar zamonov

Uyezd - tumanlarga teng ma’muriy-hududiy bo‘linma.
Volost - uyezd tarkibiga kirgan bir necha qishloq yoki ovullardan iborat hududiy bo‘linma.
Uchastka pristavi - aholi yashash joyi nazoratchisi.
Komendant - qal’a yoki tumandagi barcha qo‘shinlar boshlig‘i.
S
avol va topshiriqlar

1. 
   Turkiston general-gubernatorlik boshqaruvi kimlardan iborat bo‘lgan?
   
2. 
   1886-yilgi «Nizom» bo‘yicha boshqaruvda qanday o‘zgarishlar bo‘ldi?
   
3. 
   Mahalliy aholi vakillari boshqaruvning qaysi lavozimlarida ish olib b organ?
   
4. 
   Viloyatlarni va volostlami kimlar boshqargan?
   
5. 
   Rossiya imperatorining siyosiy agentligi vazifasi nimadan iborat edi?
   
6. 
   Xaritadan Turkiston general-gubernatorligidagi viloyatlarni aniqlab, qaysi viloyatga bugungi 0‘zbekistonning qaysi hududlari kirishini belgilang.
   

13. 
    §. TURKISTON 0‘LKASIDA ROSSIYA IMPERIYASINING
    

YER-SUV SIYOSATI
0
Qishloq xo‘ja-
ligidagi o‘zgarishlar
‘rta Osiyo iqtisodiyotida qishloq xo‘jaligi ye- takchi o‘rin tutgan. Rossiya imperiyasi agrar hu- dud hisoblangan Turkiston odkasida yer-suvdan foydalanishni todiq o‘z nazoratiga olish va ulardan olinadigan soliqlar- ning o‘z vaqtida to‘planishidan manfaatdor edi. Jumladan, yerga egalik qilish va undan foydalanish tartiblariga e’tibor qaratilgan. Agrar masa­la nafaqat iqtisodiy, balki siyosiy ahamiyatga ham ega bodgan. Yerga egalik qilish tartiblarini nazorat qilish podsho hukumatiga aholi ustidan hukmronligini ta’minlashda juda muhim edi. Mahalliy aholining asosiy tirikchilik manbayi yer bodgani bois unga egalik qilish zarur edi.
1886-yildagi «Nizom»ning «Turkiston odkasining yer tuzilishi» de- gan bodimida odkada tarixan shakllanib kelgan an’anaviy yerga egalik qilish munosabatlari o‘zgartirib yuborildi. Unga ko‘ra Turkiston yerlari, odmonlari va yerosti qazilma boyliklari davlat mulki deb edon qilin- di. Bu bilan ular Rossiya imperiyasi mulkiga aylandi. Nizom bo‘yicha odkada yirik yer egaligi ham tugatildi.
Vaqf yerlari (masjid, madrasa va boshqa diniy muassasalarga tegishli yerlar) ayni vaqtda yashab va yerga ishlov berayotgan kishilarga ijaraga berilar edi. Yangi vaqf hujjatlarini tasdiqlash faqat general-gubemator rozi- ligi bilan bu yerlami davlat soliqlari va majburiyatlaridan ozod qilmasdan amalga oshirilgan. Masjid tasarrufidan tashqarida, xususiy shaxs ixtiyorida bodgan yerlar ham davlat soligdga tortiladigan boddi. Vaqf hujjatlarini e’tirof etish, vaqf daromadlarining to‘g‘ri ishlatilishi ustidan nazorat qilish va ulami taftish qilish huquqi viloyat ma’muriyati ixtiyoriga odkazildi.
Bu vaqtgacha vaqf mulkidan olingan daromadlar maktablar, madrasa- lar va masjid binolarini ta’mirlashga, xodimlarini moddiy ta’minlashga, diniy marosimlarni bajarishga, kerakli buyumlar olishga (gilam, joyna- moz, diniy kitob) va boshqa tadbirlarga sarflanar edi.
V