So‘z boshi xalqimiz shuni yaxshi bilishi kerak: oldimizda uzoq va mashaqqatli yo‘l turibdi. Barchamiz jipslashib, tinimsiz o‘qib
Download 1.85 Mb. Pdf ko'rish
|
|
Ixtisoslashtirilgan dasturlar. Dunyoning ko‘plab yetakchi
mamlakatlaridagi o‘rta maktabda majburiy dasturlarning ro‘yxati va hajmi qisqartirilmoqda, shu bilan birga ixtisoslashtirilgan o‘quv dasturlaridan (ayniqsa o‘rta maktablarda) foydalanish ko‘lami tobora ortib bormoqda. Umumjahon to‘liq umumiy ta’limning rivojlanish tendentsiyasi o‘zgaruvchanlikning yaxshilanishi, ayniqsa ixtisoslashtirilgan ta’lim shaklida. Ixtisoslashtirilgan o‘qitishning mohiyati ko‘pincha chuqur o‘quv dasturlarini tanlash yoki oliy o‘quv yurtiga kirishda yo‘nalishi va yo‘nalishiga qarab maxsus 143 fanlar bo‘yicha individual qo‘shimcha o‘quv kurslarini joriy etish bilan bog‘liq. Jahon pedagogikasida ixtisoslashtirilgan o‘qitish o‘quvchilarning xilma-xil qiziqishlari, qobiliyatlari va moyilliklarini qondirish uchun haqiqiy asos ekanligi tan olingan. Ixtisoslashtirilgan ta’lim ta’lim sifatini oshirish, uning uzluksizligini ta’minlash va amaliy va hayotiy muammolarni, shu jumladan kasb tanlash bilan bog‘liq muammolarni hal etish uchun samarali vosita sifatida qaraladi. Ixtisoslashtirilgan o‘qitish nazariyasi va amaliyotida jiddiy muammolar mavjud. Profilni tanlash eng muhim masalalardan biri (o‘quvchilarga yoqadigan narsalarning beqarorligi; ota-onalarning xohishlariga va o‘quvchilarning imkoniyatlariga mos kelmasligi va boshqalar). Ixtisoslashtirilgan ta’lim turli darajadagi ta’limga ega bolalar uchun ma’lum xavflarni o‘z ichiga oladi. Masalan, amerikalik olima J.Kantant ta’kidlaganidek, majburiy dasturga kiritilmagan o‘quv fanlariga qo‘yiladigan talablar "talabalar shu mavzularni tanlash vasvasasiga tushmasliklari uchun" shunday bo‘lishi kerak. Maktabning alohida bo‘limlarida yoki turli xil o‘quv muassasalarida o‘tkaziladi. Bunday qattiq birlikning maqsadga muvofiqligi o‘quv profillarining soni ortib borishi bilan shubha tug‘diradi. Hozirgi vaqtda yana bir model yanada istiqbolli ko‘rinadi, unda barcha maktablarda majburiy fanlarni o‘rganish bilan bir qatorda, tanlangan fanlarni o‘rganish uchun keng imkoniyatlar mavjud. Shu bilan birga, o‘rta maktabdagi dasturlarga nafaqat ta’lim yo‘nalishlari, balki an’anaviy ravishda o‘rta maxsus va kasb-hunar ta’limi dasturlari ham kiradi. Boshqacha qilib aytganda, o‘rta ta’limning yuqori bosqichida, avvalgi bosqichda bo‘lgani kabi, ma’lum universal "birlashgan maktab" modelining shakllanishi sodir bo‘ladi. Bunday model AQSh, Kanada va Yaponiyada uzoq vaqtdan beri mavjud. Bunday modelning yo‘lida Angliya, Rossiya va Frantsiya bor. Download 1.85 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|