Sport o‘yinlari va uni o‘qitish metodikasi

3-rasm. Uch basketbolchining o’zaro to’p uzatib tez yorib 
o’tishi. 

---

46 
Yo’rib o’tishning yakunlovchi qismi - raqib yaqinida bo’lib 
o’tadi va 1,5 soniya atrofida davom etadi. Savatga yakunlovchi 
otishni odatda, to’pni urib yurishdan keyin yoki o’yinchining shchit 
ostiga to’p uchun tez chiqishdan keyin bajariladi. Umuman, yaxshi 
tayyorlangan jamoa, to’pni uzatishni uch martadan orttirmasdan tez 
yorib o’tishni 4-6 soniya ichida amalga oshiradi. 
Tez yo’rib o’tish uch usulda bajariladi: 
- raqib shchiti tomon uzun uzatish bilan, bunda aslida ikkinchi 
qism chiqib ketadi; 
- maydon o’rtasidan (to’pni urib yurish bilan va olib 
yurmasdan); 
- yo’n chiziqlar bo’ylab. 
Pozitsion hujum. O’yin davomida jadal hujumni yakunlashga 
har doim erishilavermaydi. Raqib jamoali himoyani yushtirishga 
ulguradigan va hamma hujumchilarni to’sadigan holler bo’libturadi. 
Ushanda jamoa, yaxshi yushtirilgan himoyaga hamma beshtala 
o’yinchi qatnashadigan pozitsion hujumni qarshi qoyishi kerak. 
Pozitsion hujumda basketbolchilar yakunlovchi to’p otishni 
tayyorlashib raqib himoyasiga bosqichma-bosqish (ketma-ket) 
engishadi. O’yin qoidasi bo’yicha bunday tayyorgarlikka 30 
soniyagacha vaqt beriladi. Bu vaqt ilgaridan o’rganilgan har qanday 
qiyinchilikdagi kombinatsiyani qo’llash uchun yetarlidir, agar u 
barbod bo’lsa (amalga oshmasa) o’rta yoki uzoq masofadan taktik 
jihatdan asoslangan otishga sharoit yaratish kerak. 
Pozitsion hujumda, jadal hujumdagi kabi, uchta fazani ajratish 
mumkin; boshlanish – jamoaning yushgan holi oldingi zonaga o’tishi 
va o’yinchilarni ko’zlagan pozisiaylarga joylashtirish; rivojlanish 
savatga hujum qilish uchun qulay vaziyat yaratish maqsadida bir 
qator o’aro harakatlari (seriyalarni) o’tkazish (hujumchini ta’qibdan 
ozod qilish, yakka olishishning qulay sharoitlarini ta’minlash va 
hakoza); yakunlash – o’yinchi tomonidan savatga hujum qilishni 
bevosita o’tkazish va sapchigan to’p uchun faol kurashni ta’minlash. 
Pozitsion hujumda ikki sistema tashkil topgan: “markaziy 

---