«statistika» fanidan mustaqil ish

Umumiy dispersiya:

Omil dispersiyasi:

Qoldiq dispersiya:

K orrelyatsion nisbat:

Korelyatsiya indeksi:

Foyda (mln.so’m) y	y^2	yx
30	900	51,681	3226,24	470,0658	1233,344
30	900	51,425	3226,24	459,0306	1251,391
150	22500	105,953	3994,24	1940,138	366,8374
130	16900	102,113	1866,24	777,6848	234,488
110	12100	81,633	538,24	804,6867	26,69789
30	900	75,489	3226,24	2069,249	127,9387
130	16900	94,433	1866,24	1265,011	58,26269
160	25600	121,057	5358,24	1516,557	1173,542
80	6400	135,649	46,24	3096,811	2386,225
40	1600	74,465	2190,24	1187,836	152,1522
140	19600	106,977	2830,24	1090,519	407,1113
20	400	77,281	4462,24	3281,113	90,61136
90	8100	79,073	10,24	119,3993	59,70653
100	10000	102,881	174,24	8,300161	258,5986
110	12100	153,313	538,24	1876,016	4423,979
140	19600	204,513	2830,24	4161,927	13856,35
60	3600	70,625	718,24	112,8906	261,6306
120	14400	90,849	1102,24	849,7808	16,3944
30	900	62,433	3226,24	1051,899	593,7507
50	2500	66,785	1354,24	281,7362	400,6002
40	1600	56,289	2190,24	265,3315	930,9211
40	1600	60,129	2190,24	405,1766	711,3422
60	3600	65,505	718,24	30,30503	453,477
170	28900	107,233	6922,24	3939,696	417,5075
110	12100	101,345	538,24	74,90903	211,557
2170	243700	2299,129	55344	31136,07	30104,42

6. Regressiyaning empirik va nazariy chiziqlarini grafikda aks ettiring. Analitik guruhlash va regression-korrelyasion tahlil usullarining natijalarini qiyoslang va xulosalar qiling.


2-masala.
Shahar do‘konlaridagi chakana savdo hajmi to‘g‘risida quyidagi ma’lumotlar mavjud:

yillar	Tovar oborot xajmi,taqqoslama baxolarda,(mln,so’m)
2007	458
2008	463
2009	467
2010	503
2011	554
2012	568
2013	520
2014	569
2015	536
2016	645
2017	610
2018	603
2019	605
2020	609
2021	618

Jadval ma’lumotlarini quyidagi tartibda tahlil qiling:
1.Dinamik qator turini aniqlang.
2. Dinamika qatorining tahliliy ko‘rsatkichlarini hisoblang: mutloq qo‘shimcha o‘sish, o‘sish va qo‘shimcha o‘sish sur’atlari (bazis va zanjirsimon), 1% qo‘shimcha o‘sishning mutloq mohiyati. Hisob-kitob natijalarini jadvalda keltiring. Bazis va zanjirsimon ko‘rsatkichlar o‘rtasidagi bog‘liqlikni ko‘rsating.
3. Dinamika qatori bo‘yicha quyidagi o‘rtachalarni hisoblang: dinamik qator o‘rtachasi, o‘rtacha yillik o‘sish va qo‘shimcha o‘sish sur’atlari.
4. Tovar ishlab chiqarishning umumiy tendensiyasini aniqlash uchun analitik teksilashni amalga oshiring va tegishli matematik tenglamani tanlang.
5. Dinamik qatorning tekislangan (nazariy) qatorlarini aniqlang va ularni haqiqiy ma’lumotlar bilan birgalikda grafikda aks ettiring.
6. Aniqlangan tendensiya kelajakda ham saqlanib qoladi, deya faraz qilib ishlab chiqarilayotgan tovarlarning keyingi 5 yildagi qiymatini hisoblang. Xulosalar qiling.
1.Dinamik qator turini aniqlang
Yuqoridagi jadval davriy dinamik qator hisoblanadi. hodisalarning ma'lum bir davr ichidagi holatini tavsiflaydigan mutlaq miqdorlar asosida tuzilgan dinamika qatorlari , Agar bir momentdan ikkinchisigacha bo’lgan vaqt oralig’ini qisqartirsak u holda qator darajalari ham o’zgaradi.
Ma’lum vaqt oraliqlari davomida kechgan jarayonlar natijalari - oqimlarni ta’riflovchi ko’rsatkichlar qatori davriy dinamika qatorlari deb ataladi.
2. Dinamika qatorining tahliliy ko‘rsatkichlarini hisoblang: mutloq qo‘shimcha o‘sish, o‘sish va qo‘shimcha o‘sish sur’atlari (bazis va zanjirsimon), 1% qo‘shimcha o‘sishning mutloq mohiyati. Hisob-kitob natijalarini jadvalda keltiring. Bazis va zanjirsimon ko‘rsatkichlar o‘rtasidagi bog‘liqlikni ko‘rsating

Mutlaq qo'shimcha o'zgarish
Shahar do‘konlaridagi chakana savdo hajmi

yillar	Tovar oborot xajmi,taqqoslama baxolarda,(mln,so’m)	mutloq qo'shimcha o'sish
		bazis	zanjir
2007	458	-	-
2008	463	5	5
2009	467	9	4
2010	503	45	36
2011	554	96	51
2012	568	110	14
2013	520	62	-48
2014	569	111	49
2015	536	78	-33
2016	645	187	109
2017	610	152	-35
2018	603	145	-7
2019	605	147	2
2020	609	151	4
2021	618	160	9

Mutlaq qo'shimcha o'zgarish :
Mutloq qo’shimcha o’sish quyidagi formula bo’yicha hisoblanadi
(bazis)


- 2008 yilgi tovar oborot xajmi- 463 mln so’m
-2007 yilgi tovar oborot xajmi – 458 mln so’m
=463-458=5
- tovar oborot xajmi o’zgarishi (o’sish/kamayish)-5 mln so’m
Xulosa: 2008-yil tovar oborot xajmi 2007- yilgi tovar oborot xajmidan 5 mln so’mga o’sgan hisoblanadi. (2007-yilni bazis qilib olganda)
- 2009 yilgi tovar oborot xajmi- 467 mln so’m
-2007 yilgi tovar oborot xajmi – 458 mln so’m
=467-458=9
- tovar oborot xajmi o’zgarishi (o’sish/kamayish)-9 mln so’m
Xulosa: 2009-yil tovar oborot xajmi 2007- yilgi tovar oborot xajmidan 9 mln so’mga o’sgan hisoblanadi. (2007-yilni bazis qilib olganda)
Shu tariqa davom etiladi, javoblarimiza ( ) musbat (+) chiqsa bazis yilga nisbatan o’sgan xisoblanadi, javoblarimiza( ) manfiy (-) chiqsa bazis yilga nisbatan kamaygan xisoblanadi.
Mutlaq qo'shimcha o'zgarish :
Mutloq qo’shimcha o’sish quyidagi formula bo’yicha hisoblanadi.
( zanjirli)


- 2008 yilgi tovar oborot xajmi- 463 mln so’m
-2007 yilgi tovar oborot xajmi – 458 mln so’m
=463-458=5
- tovar oborot xajmi o’zgarishi (o’sish/kamayish)-5 mln so’m
Xulosa: 2008-yil tovar oborot xajmi 2007- yilgi tovar oborot xajmidan 5 mln so’mga o’sgan hisoblanadi.
- 2009 yilgi tovar oborot xajmi- 467 mln so’m
-2008 yilgi tovar oborot xajmi – 463 mln so’m
=467-463 =4
- tovar oborot xajmi o’zgarishi (o’sish/kamayish)- 4 mln so’m
Xulosa: 2009-yil tovar oborot xajmi 2008- yilgi tovar oborot xajmidan 4 mln so’mga o’sgan hisoblanadi.
Shu tariqa davom etiladi, javoblarimiza ( ) musbat (+) chiqsa oldingi ( ) yilga nisbatan o’sgan xisoblanadi, javoblarimiza( ) manfiy (-) chiqsa oldingi ( ) yilga nisbatan kamaygan xisoblanadi.
O'zgarish sur'atini hisoblash
Shahar do‘konlaridagi chakana savdo hajmi

yillar	Tovar oborot xajmi,taqqoslama baxolarda,(mln,so’m)	O'zgarish sur'ati
		bazis	zanjir
2007	458	-	-
2008	463	101,092	101,092
2009	467	101,965	100,864
2010	503	109,825	107,709
2011	554	120,961	110,139
2012	568	124,017	102,527
2013	520	113,537	91,549
2014	569	124,236	109,423
2015	536	117,031	94,200
2016	645	140,830	120,336
2017	610	133,188	94,574
2018	603	131,659	98,852
2019	605	132,096	100,332
2020	609	132,969	100,661
2021	618	134,934	101,478