Statistikasi


 ‘rtacha qoplash muddatining hisobi (2-usu1)


Download 7.25 Mb.
Pdf ko'rish
bet91/149
Sana28.10.2023
Hajmi7.25 Mb.
#1730447
1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   ...   149
Bog'liq
Moliya statistikasi

0 ‘rtacha qoplash muddatining hisobi (2-usu1)
Korxonalar
Kapital
qo‘yilma!ar, min. 
so‘m (IH)
Qoplash 
muddati, 
Vil (T)„
IH/T
4
1
6800
4,03
1687,3
2
5200
2,680
1940,3
.1
7400
3,524
2099,9
Jami
19400
10,234
5727,5
T..
= ^ ■,-7;- =
l ‘)400
у
5727 ,5
= 3,4
196


Samaradorlikning qo‘shimcha xarakteristikasi sifaiida kapita! 
qo‘yilmalarni qoplash tezligi ko‘rsatkichini olish mumkin, ii ikki 
variantda hisoblanadi. Birinchisi, Y“ S I H / S T q — bu vaqt birinchi 
yil ichida qoplanadigan kapital qo'yilmalariiing o ‘rtacha miqdorini 
ko‘rsatadi, ikkinchisi ~ / = Z T q /X I H — bu kapital qo‘yi!malar 
o‘rtacha bir qiymatli birligini qoplash uchun zarur bo'lgan vaqtni 
ko‘rsatadi. Bu ko‘rsatkichdan haqiqiy samaradorlikni omiliar bo‘yicha 
indeksli tahlil qiiishda foydalanish mumkin.
Agar T^= / X IH bo'Isa, unda haqiqiy qoplash muddatining 
mutlaq o'zgarishini har bir omil ta’siri bo'yicha aniqlash mumkin 
( I v a .
I H ) :
Investitsiyalar samaradorligiiii tahlil qilishning yana bir yo‘nalishi 
vaqt omilini hisobga olgan holda ko'rsatkichlami hisoblashni amalga 
oshirishdir. Ma’lumki, investiLsiyajarayoni va qaytimijuda uzoqbo'lishi 
mum kin, shuning uchun bunday hisoblashlarda pulning teng 
bo'lmaganlik qimmati tamoyilini hisobga olish zarur, chunki bu turli 
davrlarga tegishli bo'iadi. Bu turli vaqt paytlariga tegishli bo'lgan pul 
kattaliklarini, ularning xozirgi davrdagi qiymatini aniqlagandan ke- 
yingina qo‘shish mumkin. Buning uchun diskontlashdan foydalaniladi.
Turli vaqtdagi xarajatlar va natijalarni keltirish diskont normasi 
(E) orqali amalga oshiriladi, u investorga ma'qul bo'lgan kapitalga 
qo'yilgan daromad normasiga teng. Bazis paytga to‘g‘ri keladigan 
xarajatlar, natijalar va samaralar qiymati diskont koeffitsiyenti orqali 
aniqianadi:
= (1+
bu yerda: E^— hisob qadami nomeri (t = 0, 1,2, . . . T); T — 
hisob gorizonti.
Agar diskont normasi vaqt bo'yicha o'zgarsa, unda diskontlash 
koeffitsiyenti quyidagi formula bilan aniqianadi:
197


'f i =
П о ^
Investitsiya loyihalarini Uirli variantlarini taqqoslash va eng op- 
tinialini tanlash ko'rsatkiclilar tizimi asosida amalga oshiritadi, ular- 
ning asosiylari quyidagilardir:
i. Sof joriy qiymat (Nel Present value, NPV); daromadlilik 
ko'rsatkichi (Profitlability Index, PI), daromadlilikning icliki stavkasi 
(Internal Rate o f Return, IRR).
Sof joriy qiymat (NPV) — hisobkmayotgan davrdagi joriy sa- 
maralar summasidan tashki! topadi. Bii yerda samara deganda nati- 
jalar bilan xarajatlar o‘rtasidagi farq tushuniladi.
NPV =
FND
FNI
{1 + /)" 
(I + i)"
bu yerda; FN D — kelgusidagi daromadlarning sof summasi; 
FN I—kclgiisidagi xarajatlaming sof summasi.
Agar sof diskontlangan daromad ijobiy boMsa, bunda loyiha bu 
keitirilgan samaralar summasi samarali hisoblanadi, u loyiha salbiy 
sof diskontlangan daromadda amalga oshirilsa, investor zarar ko‘radi.
Daromadlilik indeksi (P I) — keitirilgan samaralar summasi 
diskontlangan kapital qo'yiliTialar summasiga nisbati bilan aniqla- 
nadi:

Download 7.25 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   ...   149




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling