Стилистика тилшуносликнинг ажралмас қисми бўлиб, у бадиий нутқнинг ифодаланиш услублари, уларнинг таъсирчанлиги ва умуман инсон нутқини ўрганадиган фандир


Download 333.35 Kb.
bet51/88
Sana07.04.2023
Hajmi333.35 Kb.
#1340269
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   88
Bog'liq
стилистика

Сентенция. Мақолваматалларгахосбўлганхусусият — умумлаштириш, панд-насиҳат, қисқалик, қофиядошлик, вазнвааллитерация-сентенциягаҳамхосхусусиятлардир. Сентенция — бу мақолнинг айнан ўзи, аммо у халқ томонидан яратилмайди, балки айрим шахс ёзувчи, олим, шоир томонидан яратилади.
"Ер ҳосилнинг онаси бўлса, отаси меҳнат" (Ойбек). "Пул, мол йўлида ҳалок бўлгандан кўра, чин муҳаббат йўлида ҳалок бўлиш кишига бахт".
Сентенция кўп такрорланиш натижасида луғат таркибига кириб боради:
Йигит кишига етмиш ҳунар оз.
Ширин сўз - жон озиғи.
Айтилган сўз — отилган ўқ.
Сентенциянинг мақолдан фарқи, уни одатда маълум шахсга тегишли бўлишида холос. Бундан ташқари, сентенция адабий, китобий хусусиятга эга. Мақол сингари уларда ҳам насиҳатгўйлик, образлилик, ихчамлик, умумлаштирувчилик мавжуд бўлиб матнда эркинлигини сақлайди ва матндан ташқи ҳолатда ҳам ўзининг бир бутунлигини, яхлитлигини йўқотмайди. Мақолнинг ҳамда сентенциянинг асосида мавҳум тушунчалар қўлланилиши мумкин:
Жаҳон шодликларт йиғилса бутун
Дўстлар дийдоридан бўлолмас устун.)


Гўзаллиқ истасанг, бўлсанг ҳамки чол
Меҳнату муҳаббат рубобини чол.
Оламнинг ҳуршиди кундир, одамнинг ҳуршиди илм
Оламнинг зулмати тундир, одамнинг падари илм.
Сентенция бошқа стилистик усуллар билан бирга қўшилиб келиши мумкин. Унинг асосини баъзан стилистик усуллардан қуйидагилар ташкил этиши мумкин: параллелизм, такрор, антитеза, истиора, метонимия ва бошқалар.
Exercises:
I. Questions for discussion:
1. What is an epigram? 2. What is the difference between an epigram and a proverb? 3. What typical features of proverbs and sayings form the background of epigrams? 4. Explain the generalizing function of epigrams. 5. Analyze SDs which are used in epigrams.
II. Define the linguistic nature of the following epigrams:
1. 1. Better beans and bacon in peace than cakes and ale in fear (Aesop). 2.Little friends may prove great friends. (Aesop) 3.Appearances are deceptive (Aesop). 4. Studies serve for delight, for ornament, and for ability. (F. Bacon). 5. Discription in speech is more than eloquence. (F. Bacon) 6. Old wood best to burn, old wine to drink, old friends lo trust, and old authors to read. (F. Bacon) 7.Libraries are not made; they grow (B. Augustine). 8. Here is a sightto those who love me and a smile to those who hate. (G. Byron) 9. I recommended you to take care of minutes: for hours will take care of themselves. (Chesterfield) 10. You must look into people as well as at them. (Chesterfield) 11. Wear your learning like watch, in a private pocket, and do not pull it out and strike it, merely to show that you have one. (Chesterfield) 12. Cleverness often makes us discontented and selfish (A. Emerson). 13. If dogs could talk, perhaps we'd find it just as hard to get along with them as we do with people(K. Chapek). 14. A good laugh is sunshine in a house. (W. M. Thackery)
2.1. Айтурсўзниайт, айтмассўзданқайт. 2. Йигитликда йиғ илмнинг мағзини, Қарилик чоғи харж қилғил ани. 3. Тилгаихтиёрсиз, элгаэътиборсиз 4. Ўзинг ташнабўлсангобижўйетар, кўзингташнабўлса, обрўйкетар. 5. Кимнингагарбўлсабаландхизмати, эскикийимбирладурзўриззати. 6. Бемаҳалсўзданузоқжимўтирганяхшироқ.


Download 333.35 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   88




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling