Stomatologiya propedevtikasi

Sut tishlarining chiqish vaqtlari
Sut tishlari chaqaloqning 6-7-oylarida chiqa boshlaydi. Chiqish 
vaqtida esa tishning toj qismi to iiq shakllangan b o iad i. Ildizi 
esa tish chiqqandan so‘ng shakllanadi. Ildizlar sut tishlarida 1,5-2 
yil, doimiy tishlarda 3-4 yilda to iiq shakllanadi.
Tishlarning chiqishi chaqaloq organizmining umumiy ahvoliga 
b o g iiq b o iib , u endogen va ekzogen faktorlar bilan chambarchas 
bogiiqdir. Tishlar chiqish vaqtida tish toj qismi alveolar o ‘siqning 
d o ‘n g lig i tom on h a ra k a tla n a d i. B u n d a su yak to 'q im a s i 
rezorbsiyaga uchrab, tish toji usti milkning yupqa qavati bilan yopilib 
qoladi. Ana shu joyda milkda bo‘rtik koiin adi. Keyinchalik, tish
14-rasm.Yangi tug'ilgan chaqaloqning o g ‘iz. bo'shlig'i: a-tashqi ko'rinishi; 
b -tish kurtaklarining joylashishi

---

kurtagi epiteliysi milk shilliq qavati bilan kontaktga kelib, yupqalasha 
boradi va tish toji yorib chiqa boshlaydi. B o iajak milk epiteliysi 
bilan tish a’zosi epiteliysi birikib, tish chiqqandan so‘ng, uning toj 
qismida yupqa strukturasisiz qavat kutikulani hosil qiladi.
Sut tishlari chiqish muddatlarining o‘z qonuniyatlari bor, markaziy 
kurak tishlari 6-8 oylikda, yon kesuv tishlari 8-12 oyda, qoziq tishlar 
16-20 oyda, birinchi molarlar 14-16 oyda, ikkinchi molarlar 20-30 
oyda chiqadi.Bolaning 5 yoshidan boshlab, sut tishlarining ildizlari 
so‘rila boshlaydi (markaziy va yon kurak tishlari). Sut tishlarining 
ildizlari doimiy tish toj qismi tegishi bilan rezorbsiyaga uchray
15-rasm. 6 oylik chaqaloqning og ‘iz bo ‘shlig
7
1 7-rasm. 1,5 yoshli chaqaloqning og ‘iz bo ‘shlig
7
16-rasm. 1 yoshli chaqaloqning o g'iz bo ‘sh lig
7

---

boshlaydi. Rezorbsiya jarayonida rezorbsiyalovchi organ asosiy 
o ‘rin tutadi. U yosh biriktiruvchi to‘qimadan iborat b o iib , ko‘p 
m iqdorda k o ‘p yadroli gigant hujayralar (osteoklastlar)ni va 
limfotsitlami tutadi.
Keyinchalik ildiz so iila boshlaydi. Ildiz assimmetrik ravishda 
s o iila boradi. Birinchi navbatda doimiy tishlarning toj qismi bilan 
kontaktda b o ig an qismi soiilad i. Kesuvchi va qoziq tishlarning 
ildizlari avval til tom ondan, m olarlar esa ild izlar o r a lig i 
(furkatsiya)dan soiiladi. Yuqori ja g ‘ molarlarida avval lunj ildizi, 
pastki ja g ‘ molarlarida esa distal ildiz so‘riladi.
18-rasm. 2 ,5 yoshli chaqaloqning o g 'iz bo'shlig'i
Tish ildizlarining soiilishida muhim rol o ‘ynaydigan pulpa 
keyinchalik granulatsion to‘qimaga aylanadi.
Doimiy tishlarning chiqish vaqtida sut tishlarining ildizlari to iiq
so‘rilib, likillab qoladi. Sut tishlari tushgandan so‘ng, tish alveolar 
katagida doimiy tishlar toj qismi shundoqqina ko‘rinib turadi.