Stomatologiya propedevtikasi

---

---

0 ‘ZBEKIST0N RESPUBLIKASI SOG‘LIQNI SAQLASH VAZIRLIGI
H .K om ilov, M .Ibragim ova, D .R ustam ova 
J.R izayev, S.Y usupalixodjayeva, O .H am royeva
TERAPEVTIK
STOMATOLOGIYA
PROPEDEVTIKASI
0 ‘zbekiston Respublikasi S o g ‘liqni suqlash vazirligi 
tomonidan tibbiyot oliy o'quv yurtlari «Stom atologiya» faku lteti tulabaluri 
uchun darslik sifatidu tavsiya etilgan
TOSHKENT TIBBfYOT 
ARADEMIYASIKUTUUXONAII 
Jfe 
____
Toshkent 
«Yangi asr avlodi» 
2006

---

D arslik 0 ‘zhekiston Respublikasi D avlat ta'lim standartlari asosidagi 
namunaviy dastur ho'yicha tuzilgan h o‘lib, undagi mavzular kerakli rasmlar, 
ja d va l 
у
 a boshqa ко ‘rgazma vositalari bilan to ‘Idirilgan.
D arslikda stom atologik asboblarning fa q a tg in a tuzilishi tushuntirilih 
qolmay, balki ularning qo ‘llanilish usluhlari ham к eng yoritilgan.
Taqrizchilar:
O .S .Y O 'L D O S H X O N O V A ,
T oshkent tibbiyot akadem iyasi, «B olalar stom atologiyasi» kafedrasi 
m udiri, tib b iy o t fan lari d o k to ri, professor
S .N .M A K S U D O V ,
T o sh k en t vrach lar m alakasini oshirish instituti, «Stom atologiya» 
kafedrasi m udiri, tib b iy o t fanlari d o k to ri, professor
TSBN5-633-0196-0
© 
H .K o rn ilo v , 
M .I b r a g im o v a , 
D .R u s ta m o v a , 
J .R iz a y e v , 
S .Y u s u p a lix o d ja y e v a , O .H a m r o y e v a . « T e r a p e v tik s to m a to lo g iy a
propedevtikasi». «Yangi asr avlodi», 2006-yil.

---

KIRISH
T erapevtik sto m a to lo g iya p ro p e d ev tik a si f a n i tib b iyo t 
institu tla rid a sto m a tolo giya fa k u lte tla r i talabalari uchun 
stom atologiya am aliyoti bilan tanishtiruvchi, talabalarda 
stom atolog iyan in g am aliy ко ‘nikm alarini shakllantiruvchi 
asosiy fa n la r ju m la sig a kiradi. Terapevtik stom atologiya  
p r o p e d e v tik a s i 
f a n i
o rq a li 
ta la b a la r 
te ra p e v tik  
s to m a to lo g iy a d a
ish la tilu v c h i a so siy va y o rd a m c h i 
asboblardan tortib, plomba ashyolari, kosmetik restavratsion 
ashyolar, galogen lampalar, end o d o n tik to ‘p la m la r bilan 
tanishib, ular bilan birgalikda turli xil m uolajalar o'tkazish 
qoidalarini ham o'rganadilar.
Terapevtik stomatologiya propedevtikasi fani stomatologiya 
fakultetla rinin g 2-kursida о ‘qitiladi.
Karioz kovaklarining turlari, ularni charxlash bosqichlari, 
har bir bosqichga qo ‘yilgan talablar bilan tanishtirish, atipik 
karioz kovaklar bilan ishlash qoidalari klinikaga tayyorlov 
kursi - fa n to m kursining asosiy maqsad va vazifalarini tashkil 
etadi. Talaba klinikaga kirib borar ekan, bemor bilan mustaqil 
muolaja olib borish uchun fa nto m kursida zam in yaratadi. 
Turli x il fa n to m la r, g ip s li bloklar, b e m o rn i e sla tu v c h i 
qo'g'irchoqlaryordamida talaba o'zini bemor bilan muloqotga 
kirishayotgandek tutadi va turli amaliy ко 'nikmalarni mana 
shu fantom larda amalga oshiradi.
D arslikda bugungi кип uchun eng dolzarb hisoblangan 
r e sta v ra tsiy a a sh yo la ri, u la rn in g x u s u siy a tla r i, ishla sh 
qoidalari, karioz kovakka qo ‘y ish bo sq ichla ri ham to ‘liq 
y o r itilg a n . K o m p o zit p lo m b a a sh yo la ri, fo to p o lim e rla r, 
g a lo g a n lam palar, za m o n a v iy a jra tu v c h i va d a v o lo v c h i 
tagliklar, u la rn in g a v lo d la ri h a q id a k e n g m a ’lu m o tla r 
keltirilgan. Kompozit plom ba ashyolari uchun charxlashning
о 'ziga xos bo 'Igan xususiyatlari, shishaionom er sementlar,

---

ularning avlodlari, bonding tizimlari darslikda turli xil rasm 
va ja d v a lla r y o rd a m id a y o r itilg a n . 
C h a rxla sh
va 
p lo m b a la sh d a g i xa to va asoratlar, u la rn i b a r ta r a f etish 
qoidalari, usu llari ta la balarning y e tu k m uta xassis bo ‘lib 
yetishishlarida ko'm akdosh bo'ladi.
D arslikda talabalar stom atologik xona va stom atologik 
b o 'lim la r n in g tu zilish i, u larg a q o 'y ila d ig a n talablar, 
xonalarning jih o zla n ish i bilan ham yaqindan tanishadilar. 
Stom atologik xonalarning tozaligi, asbob va ashyolarning 
s te r iliz a ts iy a s i b u g u n g i k u n n in g a so siy va d o lzarb  
ta la b la rid a n b iri h iso b la n a d i. S h u n d a y ekan, b o 'la ja k  
shifokor uchun bugungi кип bilan hamnafas bo lish zarurdir. 
D a rslik n in g I V bobida asep tika va a n tise p tik a qoidalari 
haqida ham to'liq m a ’lumotlar berib о ‘tilgan.
Darslikning oxirgi boblari stomatologiyaning yana bir erkin 
tarm o g‘i bo'lm ish endodontiya bo ‘Hmini o ‘z ichiga qamrab 
oladi. Bu bo 'limda tishlarning topografik anatom iyasi turli 
xil rasm va ja d va lla r yordamida yoritiladi. Kesuvchi, qoziq, 
premolar va molar tishlarning toj va ildiz bo ‘shliqlari tuzilishi, 
ularda o'tkaziladigan muolajalar, ularga qo'yilgan talablar, 
en d o dontik a sbo bla r bilan ishlash q o id a la ri endodontiya 
bo ‘lim in in g a so sin i ta sh k il etadi. E n d o d o n tiy a d a y a n g i 
у о ‘nalishlar, yangi plom ba ashyolari, plom balashning yangi 
usullari ham talabalarga ко ‘makdosh bo ‘ladi.
M ualliflar har bir mavzu va muolajalarni amaliyot bilan 
uyg'un tarzda yoritishga harakat qilishgan. Talabalar ildiz 
kanallariga turli x il ishlov berish usullari orqali o ‘zlarini 
k lin ik a g a ta yyo rla b , k a riy e s a so ra ti b o 'lm is h p u lp it va 
p erio d o n tit kabi kasalliklarni davolash usullari bilan ham 
tanishadilar.

---

I BOB