Stomatologiya propedevtikasi

ll-ra sm . S o ‘lak bezlari:B-lab bezlari; a-shilliq-seroz- bez 
m arkopreparati;b-bezning kesimi; l-bezsim on hujayralar;2-chiqaruv yo ‘li; 
d - naysimon bez; e - naysimon bezning ко ‘ndalang kesimi

---

So‘iak va og‘iz suyuqligi
So‘lak (saliva) -  so‘lak bezlarining sekreti b o iib , o g i z
bo‘shlig‘iga ajraladi. S o ia k bezlaridan toza holda chiqib, o g iz
bo‘shlig‘ida ovqat qoldiqlari, k o ‘chgan epiteliy, bakteriyalar, so iak
tanachalari-leykotsitlar, milk suyuqligi bilan aralashadi va o g iz
suyuqligiga aylanadi.
O i t a yoshli odamda sutkasiga 1500-2000 ml gacha s o ia k
ajraladi. S o ia k ajralish tezligi har doim ham bir xil emas, balki bir 
necha omillarga b o g iiq b oiadi: odamning yoshi (55-60 yoshdan 
keyin so iak ajralishi sekinlashadi), asab tizimi holati, ovqat ta’siriga. 
Uyqu paytida s o ia k 8-10 marta kam ajraladi, boshqa paytlarda 1 
daqiqada 0,05-0,5 ml gacha ajraladi, stimulatsiya qilganda esa 2,0- 
2,5 ml gacha ajraladi. Soiakning ajralish tezligi tishlarning kariyes 
bilan zararlanishiga ta’sir ko‘rsatadi.
O g iz suyuqligining nisbiy zichligi 1,001-1,017 ni tashkil qiladi.
Soiakning bufer sigim i xususiyatlari gidrokarbonat, fosfat va 
oqsillami neytrallash hisoblanadi. M aium ki, uzoq vaqt qand va 
shirinlik mahsulotlarini iste’mol qilganda soiakning bufer xususiyati 
pasayadi. Oqsillarga boy b o ig an ovqatlami iste’mol qilganda esa 
soiakning bufer xususiyati yuqori boiadi. Shu bilan birga kariyesga 
boigan chidamlilik omili hisoblanadi.
Miller nazariyasiga binoan so iak d a vodorod ionlarining (pH) 
kam yoki ko‘pligi ogizdagi mikroblaming kislota ishlab chiqarish 
qobiliyatiga b og iiq . M e’yorda soiakning pH koisatkichi 6,5-7,5 
ga teng keladi, bu holat neytral deyiladi. Bu tenglik buzilishi yoki 
nordon tomonga surilishi tishkarashi, kariyes kovaklaming va soiak 
cho‘kmalaming bakteriyalari hisobiga boiadi.