Stressning fiziologik va psixologik turlari

Tinchlik inertsiyasi

Tinchlik darhol kelmasligini, tinchlik darhol kelmasligini unutmang. Tana hali ham stress to'lqinlarida bir oz tebranadi - bu inertsiya qonuni.
Ammo agar siz qo'llab-quvvatlashni va vaziyatni olovga tajribangiz shaklida o'tin otishni to'xtatsangiz, stress tezda yo'q bo'lib ketadi.
Va sizga tuyulishi mumkin, agar siz jang qilishni rad qilsangiz, dahshatli narsa yuz beradi, ammo bu xayoldir. Hech qanday dahshatli narsa bo'lmaydi, aksincha, bu oqilona echim va vaziyatdan chiqish yo'li. Shuni unutmang Vaziyatni qo'yib yuborish qo'rquvi sizni hayajonga soladigan va asabiylashtiradigan xayoldir.
Shuni esda tutingki, stress normaldir, ko'p odamlar buni boshdan kechirishadi. Sizni bo'ronga qancha vaqt ketishiga qaramay, stress muqarrar ravishda o'tib ketadi. Tinch holat albatta sodir bo'lishini unutmang, ammo vaqt kerak.
Bular stressni engillashtirishning 7 usuli edi. Ushbu usullarni qo'llashga harakat qiling va bir muncha vaqt o'tgach, bu sizga qanday osonlashishini ko'rasiz.
S tressni yengish usullari

Kundalik hayotda stress bizni doim ta’qib qiladi. Kechikish, vaziyat ustidan nazoratni yo‘qotish — bularning barchasi keskinlikning oshishiga sabab bo‘lishi mumkin. Stress bilan qay tarzda kurashish kerak?

1. 
   Oq-qora fikrlashdan voz keching
   

Narsalarni faqat oq va qoraga ajratmang. Bizda bu kabi fikrlash bolaligimizdan shakllanadi. Bunday fikrlashdan kattalarga xos “rangli” fikrlash foydasiga voz keching. U sizga vaziyatdan chiqish yo‘llarini izlab topishga yordam beradi.

2. 
   Stressni ijobiy tajriba sifatida qabul qiling
   

Tadqiqotlarning ko‘rsatishicha, stress sog‘liq uchun zararli ekanligi haqidagi qat’iy ishonch vaziyatni boshqara olish qobiliyatimizda aks etadi.

3. 
   Hamma narsani nazorat qila olmasligingizga ko‘niking
   

Hech qanaqasiga ta’sir ko‘rsata olmaydigan voqealarni oldindan aytish yoki rejalashtirishga urinib, juda ko‘p kuch sarflashingiz mumkin. Oxir-oqibatda bu sizni faqat holdan toydirib, o‘zingizga nisbatan ishonchsizlikni yuzaga keltiradi. Faqat o‘z-o‘zimizni nazorat qila olishimizni tan olish — stressdan qutulish uchun eng to‘g‘ri yo‘l.

4. 
   O‘tmishni unuting
   

“Nega bu aynan men bilan yuz berdi?” — har birimiz o‘zimizga shu savolni berib turamiz. Bu kabi salbiy fikrlarga to‘xtalmang. O‘tmishda o‘ralashib qolishingizga yo‘l qo‘ymang. Yaxshisi kelajakdan nimalarni kutayotganligingiz haqida xayol suring. Istagan natijalaringizga erishishingizni tasavvur qiling.

5. 
   Muloqot qiling
   

Stressni boshdan kechirar ekanmiz, o‘zimizni chetga tortib, muammolarimiz bilan yolg‘iz qolishni istaymiz. Biroq bu to‘g‘ri yo‘l emas. Odamlar bilan muloqot qilishdan qochmang, yordamingizni boshqalarga taklif qiling va boshqalardan ko‘mak so‘rashdan qo‘rqmang.
XULOSA
FOYDALI MASLAXATLAR Tushkunlikdan chiqishning 13 usuli Ba’zida inson qanchalik olg‘a intilmasin, ishi ortga ketib, omadsizlikka uchraydi. AdMe.ru nashri qiyin vaziyatlardan chiqib ketishning bir necha usullarini sizga tavsiya etadi, asosiysi to‘xtab qolmay, hammasini yangidan boshlash lozim. 1. Sharoitni o‘zgartiring. Ba’zan o‘zingizga mutlaqo notanish, begona joyda bo‘lish ham hayotga boshqacha nazar tashlashingizga sabab bo‘ladi. Kim biladi deysiz, balki bu narsa biror muammoni hal qilishda qo‘l kelar? 2. Sport bilan shug‘ullaning. Ozgina “yaqin masofaga yugurish” ham insonning o‘ziga nisbatan ishonchini oshiradi. Bekorga xalqimiz “Sog‘lom tanda — sog‘ aql” demagan. 3. Keraksiz, eski buyumlardan voz keching. Uyingiz kengayadigan bo‘lsa, o‘ylash ham, nafas olish ham yengillashadi. 4.Yangi tanishlar orttirish. Atrofimizdagi odamlar fikrlashimizga ta’sir qiladi. Yoqimli, o‘zgacha fikrlaydigan odam bilan tanishish foydadan xoli bo‘lmaydi. 5. Biror kun “bekorchilik” bilan shug‘ullanib, o‘zingizga dam bering. Ba’zi-ba’zida ishni yig‘ishtirib, uyda dam olishga harakat qiling. Bir kun dam olganingizda hech nima o‘zgarmaydi, balki xotirjam bo‘lish va hamma narsani o‘ylab ko‘rish imkoniyati tug‘iladi. 6. Tashqi qiyofangizni o‘zgartiring. Sochingizni boshqa rangga bo‘yang, soch turmagingizni, makiyajingizni o‘zgartiring, liboslaringizni yangilang. Bu narsalar hayotga boshqacha ko‘z bilan qarashingizga yordam beradi. 7. Maslahat so‘rashdan tortinmang. Agar biror muammoli vaziyatga tushib qolsangiz, maslahat va yordam so‘rashdan uyalmang. Bu masalada onangizga murojaat qilganingiz ma’qul, chunki onalar har qanday vaziyatda ham farzandini tushunishga, qo‘llab-quvvatlashga harakat qiladi. 8. To‘g‘ri ovqatlanishga harakat qiling. Inson stressga tushganda turli fast-fudlarga ruju qo‘yadi, bundan sog‘ligingiz yomonlashishi mumkin. Asabiylashgan vaqtingizda ko‘proq meva va sabzavotlarni iste’mol qilishga kirishing. Ular inson kayfiyatini ko‘tarish xususiyatiga ega. 9. Biror kursga yoziling. Yangi hunar o‘rganish — yangi imkoniyatlar kalitidir. 10. Chet tilini o‘rganing. Bu olam cheksiz siz unda yashovchi yagona inson emasligingizni eslatishning eng yaxshi usullaridan biridir. Agar birorta xitoycha yoki inglizcha so‘zni o‘rganishga qurbingiz yetsa, hali kelajakdan umid qilsangiz bo‘ladi. 11. Bir oy mobaynida biror zararli odatingizdan voz kechishga harakat qiling. Hamma narsani birdan o‘zgartirishga intilmang, asta-sekinlik bilan amalga oshiring. Masalan, yarim tungacha internetda o‘tirmay, vaqtliroq yotishga harakat qiling. Bir oy mobaynida bunga ko‘niksangiz, keyingi oydan boshqa bir yomon odatdan qutulishga intiling. 12. Ilgari qo‘rqqan narsangizni bajarishga harakat qilib ko‘ring. Kichkina g‘alaba ham insonga ko‘p narsa berishi mumkin. Qo‘rquvni yengish ham insonning o‘z kuchiga ishonishiga sabab bo‘ladi. 13. Boshqalarni, o‘zingizni, Koinotni kechirishga harakat qiling. Agar bizni xafa qilgan qilgan odamlarni kechiradigan bo‘lsak, o‘tmish ortda qoladi, u biz uchun o‘z ahamiyatini yo‘qotadi. Demak, kelajak sari qadam tashlashimiz, yashashimiz uchun imkon paydo bo‘ladi.
QO`RQUV HISSINI ENGISh UChUN 6 TA PSIXOLOGIK TAVSIYa

Biror narsadan vahimaga tushmagan odam bo`lmasa kerak dunyoda. Kimdir buni his-hayajon bilan ifodalasa, kimlardir buning sababini ruhiy holatdagi o`zgarishlarda deb biladi. Vaholanki, irodani chiniqtirish haqida ko`p gapiriladi. Shunday bo`lsa-da, hayotiy muammolarga sabab bo`layotgan va o`zligimizni anglashga to`sqinlik qilayotgan qo`rquv hissi ta`qib etishini inkor qilolmaymiz. Agar bu his osoyishta hayot kechirishimizga mon`elik qilayotgan bo`lsa, uni engish mumkinmi?
Ayting: nimadan qo`rqasiz?
Aksariyat kishilar vahimaga tushadigan holatlarni inkor etgancha, qo`rquv hissini begonaday tutishga harakat qilishadi. Aslida esa bu o`z-o`zini aldashdir. Agar ruhiy osoyishtalikka erishishni istasangiz sizni nimalar vahimaga solishi va buning sababi nima ekanligini ovoz chiqargan holda so`zlab bering.
Qog`ozga tushiring
Deylik, siz chaqmoq chaqishidan qo`rqasiz. Tasavvuringizdan kelib chiqib, mana shu manzarani qog`ozda aks ettiring. Suratning har bir tarkibiy qismni chizar ekansiz qo`rquvni nazorat qilayotganday bo`lasiz. Ishni yakunlagach suratdagi “dushmanin”gizga yaxshilab qarang. Mana sizni dahshatga soladigan hodisa. Istasangiz uni g`ijimlab, yoqib yuboring yoki muzlatgich eshigiga yopishtirib qo`yib, har kuni u bilan yuzma-yuz keling-da, uni xayolan mahv eting.
Qo`quvni his eting!
Siz qo`rquvni tan oldingiz. Hatto u bilan yuzlashdingiz ham. Demak, sizni qo`rqitayotgan holatni his etishingiz qoldi. Avvallari qo`rquvdan qo`llaringiz titrab, ko`zlaringiz pirpirayotganini sezgansiz. Biroq bu qo`rquvga qarshi kurashayotganingiz, ya`ni noto`g`ri yondashayotganingiz belgisidir. Yuqorida biz bo`ron va chaqmoq chaqishini misol qildik. Keling, ana shu manzarani tasavvur etib, shu vaqtdagi qo`rquvni his etib ko`ramiz. Bu hisniqanday boshqarilishini tushunganingiz sari, bu faqat sizning muammongiz emasligini ham faxmlaysiz. Avvaliga chaqmoqning gumburlagan ovozi, so`ng shamol g`uvillashi va daraxt barglarini derazaga qattiq urilishini tasavvur qilamiz. Bu tovushlarni hayolan eshitib ham etingiz junjikadi. Shunda chuqur nafas olib, tanangizni bo`shashtiring. har safar mana shu qo`rquv bilan yuzlashsangiz, u bilan hayolan suhbatlashib, nafas mashqi yordamida tinchlanishga harakat qiling.
Har ishning hikmati bor!
Bizning qo`rquvlarimiz noaniq kelajakdagi voqea-hodisalarga qaratilgani bilan ham vahimaliroq ko`rinadi. Misol uchun, ishdan bo`shatib yuborishsa nima qilaman, turmush o`rtog`im boshqasini topib olgan bo`lsa holim nima kechadi kabi savollarning noaniqligi ham qo`rquvga sabab bo`lishi mumkin. O`ylab ko`rilsa aslida har qanday ishning bir hikmati bor. Ishdan bo`shatishsa, demak, qaerdadir siz uchun bo`sh ish o`rni bor...
Olishuvga tayyormisiz?
Siz musiqachi yoki notiqsiz. Biroq jamoatchilik oldida iqtidoringizni namoyish etishdan qo`rqasiz. Sizdagi qo`rquv hissi omadsizlikka uchrash bilan ifodalanadi. Xo`sh, uni engish uchun nima qilish kerak? Ketma-ket, tinim bilmay o`z ustingizda ishlash va mashq qilish! Shunda kunma-kun dadilligingiz ortib, o`z iste`dodingizni zavq bilan namoyish etasiz.
Olg`a boring!
Balandlikdan qo`rqadigan insonlar odatda ko`zlarini yumib olib, qo`rquvlarini yashirishga urinishadi. Vaholanki, o`shaodamga bildirmay, uni yuqori qavatga olib chiqsangiz, u buni hatto sezmaydi ham. Ammo aytishingiz bilan darhol vahimaga tushib qoladi. Bunday vaziyatlarda, muhimi, oldinga qadam tashlashdan cho`chimaslik. Bitta kichik qadam tashlab, qo`rquvinigizga tik boqsangiz, keyingi qadamlar o`z-o`zidan ulanib ketadi. Qo`rquv oldinga qo`ygan maqsadlaringizni amalga oshirishga to`sqinlik qilsa, u bilan kurashing va g`olib chiqing!