Stressning fiziologik va psixologik turlari

1.2.Kasbiy stressni engib o'tish
Yuqoridagi har qanday turdagi professional hayotdagi stressni jamoa bilan ijobiy, ishonchli aloqalar o'rnatish orqali bostirilishi mumkin. Mehnat majburiyatlari bilan bog'liq hissiy tajribani bostirish quyidagi qoidalarga yordam beradi:

1. 
   Hamkasblar bilan muloqotda bo'ysunish (yuqori lavozimli va subordinatorlar bilan haddan ortiq yaqin munosabatlardan voz kechish aybdorlik hissi va mas'uliyat hissini yo'q qilmaydi).
   
2. 
   Mavjud muammolarni muhokama qilish (ular kelgandan keyin hal qilinishi kerak va hamkasblariga nisbatan samimiylik asosida).
   
3. 
   Qiyin holatlarda moslashuvchanlik (ishni to'xtatish orzusi bo'lgani uchun stressni har doim o'rgatish kerak).
   
4. 
   Qizig'i shundaki, sevimli mashg'ulotlarini tanlash (ish insonning barcha fikrlarini o'ylamasligi kerak, shuning uchun kechqurunlarda ijodkorlik qilish kerak).
   
5. 
   Psixologga yordam berish (malakali mutahassislarga muntazam ravishda tashrif buyurish professional stressdan minimal yo'qotishlarni kamaytirishga yordam beradi).
   

Yuqori darajada stressli kasblar

Stress va mehnat bozori bilan bog'liq kasblar mavjud, ish beruvchilar uzoq vaqt professional ko'nikmalardan biri sifatida stressga chidamlilikni ko'rsatdilar. Xorijiy nashrlar har yili "temir nervlari" lavozimiga nomzodlarni talab qiladigan mutaxassisliklarning reytinglarini beradi. An'anaga ko'ra, ular o't o'chiruvchilar, jurnalistlar, harbiylar, mutaxassislik shifokorlari, advokat, uchuvchi, styuardess, tadbir tashkilotchilari va taksi haydovchisi.
Kasbiy stressdan qo'rqmaslik kerak: u salbiy va ijobiy jihatlarga ega. Sog'likka zarar etkaza olmaydi va jiddiy ruhiy bezovtalikka olib kelmasligi uchun ehtiyotkor nazorat ostida ushlab turish muhimdir. Har bir chuqurlashish martaba ustunining navbatdagi bosqichi, etakchilik sifati va o'z-o'zini nazorat qilish kabi qabul qilinishi kerak.
Qisqa muddatli stress tez o‘tib ketadi va undan keyin organizm qayta tiklanib, odatiy ritmiga qaytadi. Surunkali stress bo‘lsa kunlab, oylab hatto yillab davom etishi va bu vaqtda kortizol gormoni yuqori darajada bo‘lishi, kishini sababsiz qo‘rquv va vahima bosishi mumkin. 2018-yilda o‘tkazilgan tadqiqotlarda, stress jismoniy kasalliklarni kuchaytirishi aniqlangan. Surunkali stressdan holi bo‘lish, kayfiyatni ko‘tarinki bo‘lishiga, o‘zini yaxshi his qilishiga, tiniqib uxlashi va ovqatlanish rejimining tartibga tushishiga sababchi bo‘ladi. Sizda alomatlar ko‘zga tashlanayotgan bo‘lsa va bu bir necha haftadan beri davom etayotgan bo‘lsa, bu turmush tarzingizni bir bor ko‘zdan kechirish, jismoniy o‘zgarishlarni kutmasdan terapevtga murojaat qilishingiz kerakligini anglatadi.⁴ Deylik, siz yangi ishga kirdingiz, do‘st va yaqiningizni yo‘qotdingiz yoki muhim imtihonga tayyorgarlik ko‘ryapsiz. Bunday vaqtda asabiylashish, hayajonlanish va o‘zini boshqacha his qilish tabiiy bo‘lishi mumkin. Shunday ekan o‘zingizga, qo‘rquvimning boisi nimada deb savol berib ko‘ring. Agar javobi mavjud, yuz bergan yoki beradigan vaziyat bilan bog‘liq va o‘sha vaziyat darhaqiqat ahamiyatli bo‘lsa buni tushunsa bo‘ladi. Lekin bunday vaziyatda ham salomatlik muhimligini yoddan chiqarmaslik, ruhiyatning jismoniy sog‘lomlik bilan uzviy aloqasi borligini yodda tutish kerak.