«сув сарфини улчаш иншоатларидан фойдаланиш графигини ишлаб чикиш»

«Suv sarfini o’lchaydigan Chipoletti inshootidan foydalanish 
grafigini ishlab chiqish va o’lchashlarining xatolik 
darajasini aniqlash» mavzusidagi 
7 - LABORATORIYA ISHI 
(Ajratilgan vaqti – 2 soat) 
Laboratoriya ishining maqsadi: Suv sarfini o’lchaydigan Chipoletti inshootidan 
foydalanish o’lchashlarining xatolik darajasini aniqlash 
Laboratoriya ishining vazifalari: 
1. Mavjud suv o’lchash inshootining o’lchash xatolik darajasini aniqlash. 
Laboratoriya ishini bajarish uchun zarur asbob-uskunalar: 
1. Tajribalar stendi. 
2. Suv sarfini o’lchash inshootlari. 
3. Suv oqimi. 
4. Lineyka. 
5. Sekundomer. 
6. Suv oqimi hajmini o’lchash uchun o’lchamli idish. 
7. Daftar. 
8. Qalam. 
9. Millimetrovka (12 shakl) 
Laboratoriya ishini bajarish tartibi: 
1. Suv o’lchash inshootlar o’lchamlarini aniqlash va daftarda chizib olish. 
2. Sug’orish kanalidagi mavjud suv oqimini (Q
i
) bosqichma-bosqich 
(bosqichlararo suv oqimi farqi tahminan 10% atrofida bo’lishi ma’qul) o’zgartirib 
suv o’lchash inshootidan oqib o’tadigan suv qatlamlarini (H
i
) lineyka yordamida 
o’lchab, daftardagi mavjud 1- jadvaliga yozib olish. 
Jadval 1. 
T, cek 
Q
i,
 
l
/s 
Q 
 
 
 
 
 
 
 
t 
Grafik. Suv o’lchash grafigi. 

---

31 
3. Suv o’lchash inshootining suv sarfi qiymatini o’lchash xatoligi aniqlanadi: 
р  


Q
ix 
 Q
i 

100 
, 
% 

Q
ix 
 
Bu formulada: 
Q
ix – 
faqatgina formuladan foydalangan taqdirda aniqlangan suv sarflari 
qiymatlari (qiymatlar butun, masalan 0; 1,0; 1,5; 2,0 va shunga o’xshash bo’lishlari 
lozim, ularning soni 5 tadan 9 tagacha qabul qilinishi ma’qul). 
Q
i 
- tajribalarda aniqlangan (H
i
) qiymatlari va berilgan formula yordamida 
hisoblangan suv sarflari (jadval-1.) 
Xatolik foizi 5% dan oshmasligi kerak. Xatolik foizi 5% dan oshgan holda, 
formulaga musaxxihlik koeffitsienti (K
m
 ) kiritilishi lozim. 

---

32