Suw o’mir tirishiligi

3.Ekstremal jag’daylarda psixologiyaliq ja’rdemnin’ metod ha’m
texnikalari
3.1. Ekstremal jag’daylarda asig’isli psixologiyaliq ja’rdem
Asig’is psixologiyaliq ja’rdem ku’shli stress halatindag’i adamlarg’a ko’rsetiledi. E.J.da a’melge asirilatug’in psixodiagnostika jumislari o’zinin’ pariqli ta’replerine iye. Waqit jetispegenligi ushin standart diagnostikaliq protseduralardi qollaw imka’ni bolmaydi. A’meliy psixolog iskerligi de ayriqsha sha’rayatlarg’a qarap aniqlanadi.
Ko’pg’ana E.J.da a’piwayi psixologiyaliq ja’rdemnin’ o’zin qollaw na’tiyje beredi. Ha’mmesi E.J.dag’i psixologiyaliq ta’sir maqsetine baylanisli: birinshi jag’dayda da’lada beriw, ja’rdem beriw kerek bolsa, basqasinda panika, xabarlardi bastiriw, u’shinshisinde so’ylesiwler o’tkeriw kerek.
E.J. ta’sirinde psixologiyaliq jaraqatti basinan keshirgelerge ja’rdem beriwdin’ tiykarg’i principleri:
- keshiktirip bolmaw, jaraqatlaniwshig’a ja’rdem ilaji barinsha tezirek ko’rsetiliwi kerekligin bildiredi
- ha’diyse ornina jaqinlasiw principi mazmuni sonda, a’dettegi sha’rayatta ha’m sotsialliq qorshawda o’tkeriwden ibarat.
- normal halat tikleniwin ku’tiw: stress jag’dayin basinan keshirgen shaxs penen normal adam menen mu’na’sebette bolg’anday so’ylesiw kerek, nawqas siyaqli emes. Normal turmis qaytiwina isenimdi qollap – quwatlaw za’ru’r;
- psixologiyaliq ta’sir birligi principi astinda sol tu’siniledi, onin’ deregi bir shaxs, ya psixologiyaliq ja’rdem protsedurasi ha’mme ushin birdey boliwi kerek.
- psixologiyaliq ta’sir a’piwayilig’i sonda, ja’birleniwshini jaraqat orninan alip ketiwdi, aziq – awqat, dem aliw, qa’wipsiz ortaliq ha’m og’an tinishlaniw imka’nin beriw kerek.
Asig’isli psixologiyaliq ja’rdem to’mendegi tiykarg’i waziypalardi orinlaydi:
-a’meliy; xaliqqa u’zliksiz asig’is psixologiyaliq meditsinaliq ja’rdem (za’ru’r bolg’anda) ko’rsetiw;
- koordinatsion; arnawli psixologiyaliq xizmet baylanislarin ha’m o’z – ara birge islesiwdi ta’miynlew.
Psixoterapiya ha’m psixoprofilaktikani o’tkeriw eki bag’darda alip bariladi. Birinshisi xaliqtin’ salamat bo’limi menen profilaktika ko’rinisinde, ekinshi bag’dar nerv psixikaliq buziliwlari buzilg’an shaxslar menen psixoterapiya ha’m psixoprofilaktika jumislarin alip bariw.