T. C. Erciyes üNİversitesi sosyal b

2- MESNEVÎ: 
Mesnevî asıl olarak bir şiir türüdür ve iki mısrası aynı kafiyeli her iki mısrası 
başka kafiyelerden oluşan şiirlere denir.
26
Tasavvuf edebiyatında bir şiir türü olarak 
Mesnevî, Mevlâna’dan önce de mevcuttur. Ancak Mesnevî’nin şöhreti nedeniyle 
akla ilk önce Mevlâna’nın eseri gelmektedir. Hatta, Molla Cami (ö. 1492) 
“Peygamber değildi kitabı vardı” derken ve yine Muhammed İkbal, (ö.1938) 
“Mevlâna’nın Mesnevî’si Farsça Kur’ân sayılır” iltifatında bulunurken, tasavvuf 
edebiyatındaki şöhretine ve gücüne işaret etmektedirler.
27
Eser, altı cilt (altı defter) 
olarak hazırlanmıştır ve toplamda (yine muhtelif sayılar zikredilmekle birlikte) 
26.000 beyit civarındadır.
28
Eserin yazılması Hüsameddin Çelebi’nin (müridlerin 
daima okuyabileceği bir eser olmasına dair) teklifi ile Mevlâna’nın söyleyip, 
Çelebi’nin yazması ile 1258-1273 tarihleri arasında vücut bulduğu bilinmektedir.
29
Tasavvufî sembollerle mündemiç hikâyelerden oluşan Mesnevî’nin (kolay 
anlaşılması için) 15. asırdan bu yana şerh ve tercümeleri yapılmaktadır.
30
 
26
Füruzanfer, Mevlâna Celâleddin, s. 380 
27
Can, Mevlâna, Hayatı, Şahsiyeti, Fikirleri s. 371-72 
28
Can, Mevlâna, Hayatı, Şahsiyeti, Fikirler,  s. 373, Gölpınarlı, Mevlâna, Hayatı, Eserleri, Felsefesi, 
s. 268 
29
Bu tarihi bilerek bu şekilde yazdık. Mesnevî Mevlâna’nın son eseridir. Hatta Mesnevî’ye nispet 
edilen bir yedinci cilt daha vardır ama konunun uzmanları bu yedinci cildin Mevlâna’ya ait 
olmadığını ispat etmişlerdir. Füruzanfer, yazım süreci ile ilgili olarak 1260-1268 arasını 
göstermektedir. Mesnevî, bittikten sonra hem Mevlâna ve Hüsameddin Çelebi tarafından tetkik 
edilmiş, hem de Mevlâna’nın vefatından sonra tetkik edilmiştir. Bu nedenle onun yazılış tarihini 
Mevlâna’nın vefatına kadar götürmekte beis görmedik.
30
Mesnevî’nin Türkiye’de bilinen şerh ve tercümeleri şöyledir:
1. Hüseyin b. Hasan-ı Harizmî (ö. 1437) Şerhi
2- İsmail Ankaravi (ö. 1631)
3- Abdülmecid Sivasi ( ö. 1639) Şerhi
4- Sarı Abdullah Efendi (ö. 1660) Şerhi 
5- Süleyman Mehmet Nahîfi, (ö. 1738) Tercüme ve Şerhi 
6- İsmail Hakkı Bursevi Şerhi (baştan 738. beyte kadar)
7- Şeyh Murad-ı Buhari (ö. 1848) Şerhi 
8- Abidin Paşa (ö. 1908) Tercüme ve Şerhi 
9- Tahir Olgun / Tahirü’l-Mevlevî (ö. 1951) Şerhi 
10- Ahmet Avni Konuk (ö. 1938) Şerhi 
11- Ken’an Rifâî (ö. 1950) şerhi 
12- Abdülbaki Gölpınarlı (ö. 1982) şerhi 
13- Veled Çelebi İzbudak (ö.1953) (Tercüme)
14- Şefik CAN (ö. 2005) (Tercüme)
15- Prof. Dr. Adnan Karaismailoğlu (Tercüme)
16- Doç. Dr. Hicabi Kırlangıç ve Doç. Dr. Derya Örs, (Tercüme)

---

9