vi
MEVLÂNA VE MATURİ
DÎ’DE İ
RADE HÜRRİ
YETİ
Ekrem ÖZDEMİ
R
Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
Yüksek Lisans Tezi, Haziran 2011
Danış
man: Yrd. Doç. Dr. Murat SERDAR
KISA ÖZET
İ
slam tarihinin iki büyük siması Mevlâna ve Maturîdî, yaşadıkları dönemde
büyük hizmetlere imza atmış kişilerdir. Biri XIII. asır, diğeri IX ve X. asırda
yaşamış olan bu iki büyük âlim, bir zincirin halkaları denebilecek çizgide,
birbirlerinin görüşlerini destekleyen eserler kaleme almışlardır. Bu yüzden
her iki
âlimin bir kelam problemi olan irade hürriyetine bakış açısını karşılaştırmalı olarak
sunmanın, bilimsel bir çalışma olarak önemli olduğunu düşünüyoruz. Öncelikle biri
mutasavvıf, diğeri mütekellim olan Mevlâna ve Maturîdî’nin insanlık
tarihi kadar
eski bir konu olan özgürlük problemine nasıl baktıkları, eserlerinden yola çıkarak ve
kelam
metodolojisi takip edilerek, alt başlıklar halinde incelenmiş ve iki âlimin
görüşleri karşılaştırılarak itikadî açıdan benzeyip benzemediği sorgulanmıştır.
Bunun neticesinde, Mevlâna ve Maturîdî’nin irade hürriyeti ve buna bağlı olarak,
akıl, irade, kader ve kaza gibi konularda benzer görüşlere sahip olduğu
tespit
edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Mevlâna, Maturîdî, İnsan İradesi, İrade Hürriyeti,
Mutezile, Cebriyye, Kaza ve Kader, Özgürlük.