T. C. Fatih sultan mehmet vakif üNİversitesi LİsansüSTÜ EĞİTİm enstiTÜSÜ tarih anabiLİM DALI tarih programi yüksek lisans tezi

Değerlendirmesi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans 
Tezi, Ankara, 1997, s. 86. 1620 yılında Kahire’de Çerkeslerin katibi olarak görev yapmış olan 
müellifin hayattı hakkında teferruatlı bilgi yoktur. Şükri-i Bitlisî’nin Selimnamesini halkın 
anlayabilmesi ve eserden faydalanabilmesi için 1620 yılında kaleme almıştır. Selimname, Esad Efendi 
Ktp. Nr. 2146 ve 2148 ile Hazine Ktp. Nr. 1422’ye kayıtlıdır. Bkz: Mehmet Doğan, a.g.t., s. 11-18. 
Çalışmamız için adı geçen Selimname’den alıntılanan metinlerin transkripsiyonu Mehmet Doğan’a 
aittir.

---

55 
Bu Selimnâmede görülen Yavuz Sultan Selim’in aklında aslında Mısır Seferi 
olduğudur. Anlaşıldığı üzere Yavuz Sultan Selim maiyetindeki paşalar ile de bu 
hususu tartışmış fakat istediği gibi olumlu cevaplar alamamıştır. Diğer 
selimnamelerde verilen bilgiler de karşılaştırıldığında Yavuz Sultan Selim her ne 
kadar Mısır üzerine bir sefer düşünse de Bıyıklı Mehmed Paşa’dan gelen haberler 
neticesinde İran üzerine ikinci bir sefer yapmaya karar vermiştir. Önden gönderdiği 
birliklerin ardından kendi de harekete geçmiştir: 
“…bu esnada Padişah-ı cihan Sultan Selim Hana Kızılbaşın hareketi ma’lum 
olup cem-i kesir ve cem-i gâfirirle Diyarbekir kasdına yürüdükleri haberi 
vasıl olmuş hemin yanından bin kapukuluyla bin yeniçeri efrâz edüp Meh-
med ağayla Diyarbekire imdat gönderdi.”
127
Yavuz Sultan Selim döneminin en önemli kaynakları olan Selimnâmelerde, 
görüldüğü üzere Mısır Seferi sebepleri itibariyle oldukça geniş yer tutmuştur. İkinci 
bir doğu seferine kararlı olduğu anlaşılan Yavuz Sultan Selim, kaynaklarımıza göre 
bu seferin tam yönünün bilinmesi hususuna ihtiyatlı yaklaşmış, üzerinde oluşacak 
baskıyı en aza indirmek istemiştir. Nitekim İran’a yapılacak bir sefer bir İslâm 
Devleti ile muharebe olarak görünmezken, Mısır üzerine hareket için İslâm 
dünyasının olumsuz bakış açısından çekinilmiştir. İran ve Mısır birlikteliği 
Mısırlıların da sapkınlığına delalet olarak gösterilmiş, yapılan iştişarelerde ülemanın 
fetvasının alınan karara paralellik göstermesine dikkat edilmiştir. Yavuz Sultan Selim 
için bahsi geçen kaynaklarda İslâm’ın kutsal beldelerinin beklenen koruyucusu imajı 
çizilmiştir. 
2.2. KUDÜS’ÜN OSMANLI HAKİMİYETİNE GİRMESİ 
Yukarıda da bahsedildiği üzere incelenen kaynaklara göre Yavuz Sultan 
Selim’in Acem diyarındaki Safevi tehlikesini bertaraf etmek niyetiyle çıktığı sefer, 
Halep civarında Memlüklüler ile savaş neticesine ulaşmış, Osmanlı ve Memlük 
orduları Mercidabık’ta karşı karşıya gelmiştir. Safeviler ile iş birliği yaptığı ve 
127
Mehmet Doğan, a.g.t., s. 87. 

---

56 
Osmanlıların ilerlemesinde büyük bir engel teşkil ettiği için 25 Recep 922/ 24 
Ağustos 1516 tarihinde cerayan eden savaş ile Osmanlı Devleti, Memlüklüleri büyük 
bir hezimete uğratmıştır. İşte bu zafer sonrasında 1516 yılında Memlüklülerden 
alınan Kudüs de Şam eyaletine bağlı sancaklardan biri halini almış ve Osmanlı idari 
birimleri arasına katılmıştır.
128
Yavuz Sultan Selim, Trablus, Gazze, Safed gibi 
Kudüs’e de sancak beyleri tayinini Şam’da iken gerçekleştirmiştir.
129
Buradan Mısır 
seferi için yola çıkan Yavuz Sultan Selim, ordusu ile Remle’ye ulaştığında Kudüs’ü 
ziyarete karar vermiştir. Mercidabık Savaşı’nda kazanılan mutlak zafer Osmanlı 
Devleti’nin Şam bölgesine hakim olmasını sağlarken, Mısır ve Arabistan’a giden 
yolu da açmıştır.
130
Nitekim bütün sefer boyunca orduda olan Silahşör lakablı yazarın 
eserinde de Yavuz Sultan Selim’in Mercidabık Savaşı sonrasında Mısır üzerine yola 
revan olmadan yaptığı duada bu kutsal beldeleri de zikrettiği ve Allah’tan bu 
beldelerin kutsiyeti hürmetine kendisi ve ordusunu muzaffer kılmasını niyaz ettiği 
görülmüştür: 
“Çün bu hâle vâkıf oldu Şeh Selim 
El götürüp Hakka hamd etti delîm 
Dedi ey Hayy ü Kadim ü Lem-yezel 
Mü’miniz biz sana min bezm-i ezel 
Nusratini dileriz ey Hak senin
Nice nice görmüşüz lûtfün senin 
Şems-i âlem nûr-i Ahmed hakkiçün 
Mefhar-i âdem Muhammed hakkiçün 
Mûsi vü Îsâ vü Rûhu’llah hakı 
Cümle bâbından umar, sa’d ü şakî 
Yâkub’un döktüğü yaşlar hakkiçün 
Yusufn kıldığı işler hakkiçün 
128
Dror Ze’evi, Kudüs: 17. Yüzyılda Bir Osmanlı Sancağında Toplum ve Ekonomi, Tarih Vakfı 
Yurt Yayınları, İstanbul, 2000, s. 44; Zekeriya Kurşun, Ali İhsan Aydın, a.g.e., s. 75; Yasemin Avcı,