T. C. KÜLTÜr ve turizm bakanliği tüRKİye küLTÜr portali projesi

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
4.4.3. Zaviye ve Hanikâhlar 
 
Anahtar Kelimeler: : Beylikler, zaviye, hanikâh. 
 
Selçuklu Anadolusu’nda ve 13.yüzyılda şekillenmiş tarikat yapılarının sonraki yüzyıllarda da 
gelişimini  sürdürdüğü  anlaşılmaktadır.  İlhanlı  egemenliği  altındaki  Tokat’ta,  14.yüzyılın 
başlarından  kalma  Abdullah  bin  Muhyî  Zaviyesi,  kubbe  ve  eyvan  gibi  geleneksel  yapı 
öğelerinin  düzenlenişi  ve  çini  mozaik  bezemeleriyle  Selçuklu  çağı  anılarını  sürdüren  bir 
yapıttır.  Çorum’un  Mecidözü  ilçesinde,  adını  verdiği  köyde  yer  alan  14.yüzyılın  ortalarında 
inşa  edilmiş  Elvan  Çelebi  Zaviyesi,  Beylikler  çağı  tarikat  yapılarının  en  eski  örneklerinden 
biridir.  Adı  etrafında,  giderek  geç  antik  çağlara  kadar  inen  ve  Türk  çağında  Hızır  İlyas  adı 
altında  süregelen  bir  efsanenin  de  doğduğu  Elvan  Çelebi’nin  zaviyesinde  yoğun  şekilde 
devşirme malzemenin de kullanılmış olması, binanın kurulduğu yerin Hıristiyanlıktan önce de 
kutsal bir alan olarak kabul edildiğini düşündürür. Manisa’da, 14.yüzyılın ortalarından kalma 
bir  Germiyanoğlu  yapısı  olan  Mevlevîhane,  bu  yapı  türünün  günümüze  ulaşabilen  en  eski 
örneğidir.  Bir  diğer  Mevlevîhane  de,  Tekelioğulları  zamanından  kalma  ve  14.yüzyılın 
sonlarına doğru inşa edilmiş Antalya Mevlevîhanesi’dir. Özgün biçimini zamanla kaybetmiş 
olan yapının, aynı çevrede bulunan Selçuklu Sarayı’nın bölümlerinden biri üzerine kurulduğu 
büyük  ölçüde  kanıtlanmıştır.  Turhal’ın  Gümüştop  ilçesinde  (Dazya),  Eretnaoğulları 
zamanında ve 14.yüzyılın ikinci yarısında inşa edilmiş olan zaviye, figürlü ve bitkisel motifler 
içeren  kalıplama  tekniğinde  yapılmış  alçı  bezemeleriyle,  Erken  Osmanlı  çağının  kimi 
tabhaneli/zaviyeli  camilerinde  görülen  benzer  nitelikteki  bezemeleri  için  bir  ön-örnek 
oluşturmaktadır.  Kütahya’da,  Germiyanoğulları  Beyliği  zamanından  kalma  Balıklı  Tekkesi, 
kapalı  avlu  ve  eyvan  kombinasyonuna  sahip  plan  düzenlemesi  ve  çinileriyle  15.yüzyılın  ilk 
yarısından kalma ilgi çekici bir örnektir.  
 
Orta  Anadolu’da,  Karamanoğullarının  politik  egemenlik  alanı  içinde,  Karaman’da  ve 
15.yüzyılın  ortalarında  inşa  edilmiş  Karabaş  Velî  Tekkesi,  kapalı  avlulu  ve  eyvanlı  tarikat 
yapıları  grubuna  girmekle  birlikte,  kentin  iskân  alanının  dışında  ve  zamanında  mesire  yeri 
niteliğindeki  bir  mevkide  birbirine  bitişik  olarak  tasarlanmış  tekke  ve  cami  bölümlerinden 
oluşan planı ve tekke bölümünün kubbeli avlusunun ortasındaki onikigen havuzu ile  avluyu 
çeviren revak ve oda kuruluşlarıyla ilgi çekici bir örnektir.  
 
Selçuklu  çağında  karşılaşılan  açık  avlulu  tarikat  yapılarının,  Beylikler  çağında  da 
sürdürüldüğü  söylenebilir.  Anadolu’daki  iki  önemli  tarikatın  merkezi  olan  Konya’daki 
Mevlânâ  Tekkesi  ile  Hacı  Bektaş’taki  tekkenin,  Beylikler  çağında,  üstü  açık  ve  revaklı 
avluların  çevresinde  gelişen  geniş  programlı  birer  tarikat  külliyesine  dönüştükleri 
anlaşılmaktadır.  
 
Kayseri’de, Köşk Medrese olarak bilinen ve Ertenaoğulları zamanında 14.yüzyılın ilk  yarısı 
içinde  inşa  edilmiş  hanikâh,  ilgi  çekici  planı  ve  kuruluşuyla  Kalendeeî  dervişleri  için 
tasarlanmıştır.  
 
 
Kaynak: 
S.Eyice, "İki Türk Âbidesinin Mahiyetleri Hakkında Notlar, İznik'de Nilüfer Hatun İmareti ve 
Kayseri'de Köşk Medrese", Yıllık Araştırmalar Dergisi, II, Ankara. 1958, s.107-112 
 

 
 
 
S.Eyice, “İlk Osmanlı Devrinin Dinî-İçtimai Bir Müessesesi : Zâviyeler ve Zâviyeli Camiler”, 
İÜ  İktisat Fakültesi Mecmuası, XXI, İstanbul. 1963, s.1-57 
 
S.Eyice,  “Çorum’un  Mecidözü’nde  Âşık  Paşa-Oğlu  Elvan  Çelebi  Zâviyesi”,  Türkiyat 
Mecmuası, XV, İstanbul. 1968, s. 211–244 
 
A.Y.Ocak, "Zaviyeler", Vakıflar Dergisi, XII, Ankara. 1978, s.248-270 
 
B.Tanman-S.Parlak, “Tarikat Yapıları”, Anadolu Selçukluları ve Beylikler Dönemi Uygarlığı, 
Cilt 2, Ed.:A.U.Peker-Z.K.Bilici, Ankara.2006, s.391-417 
 
 
 
 
Haklar (Rights): (Telif ve kullanım hakları ile ilgili bilgiler.) 
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca hazırlanan tüm içeriğin her türlü 
ortamda  umuma  arz  yetkisi  sınırsız  süreyle  Kültür  Turizm  Bakanlığına 
devredilmiştir.    Bakanlık  sonraki  zamanlarda  hazırlanan  içerikle  ilgili  düzeltme, 
ekleme, silme veya yayından kaldırma hakkına sahiptir.
 
Kaynağı Hazırlayan 
Konu Editörü 
Proje Yöneticisi 
Doç.Dr.Z.Kenan BİLİCİ 
Prof.Dr.Kıymet GİRAY     Prof.Dr. Hale KÜNÜÇEN 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
4.4.4.Türbeler 
Anahtar Kelimeler: Beylikler, türbe. 
 
Beylikler çağında inşa edilmiş türbelerin mimarisinde, Orta ve Doğu Anadolu ekseninde, bir 
yandan Selçuklu çağının geleneksel plan düzenlemeleri ve bezemesel anlayışı sürerken, Batı 
Anadolu  örneklerinde  büyük  ölçüde  kubbeli  örtü  biçimi  yaygınlaşmaya  başlar.  Yapı 
boyutlarının küçülmesi ve bezemenin yerini sadeliğin alması, ayrıca mezar yapılarında beşgen 
ya  da altıgen  gibi formların tercih  edilmesi ve baldaken türbe  gibi tiplerin artması da çağın 
yeniliklerinden biri olarak kabul edilebilir. Diğer taraftan, Bizans mimarlığına özgü taş-tuğla 
almaşık  duvar  ve  kirpi  saçak  gibi  cephe  tasarımları  ve  yapı  öğelerinin  kullanımında  da  bir 
artış gözlemlenir. 
 
Niğde’de, 14.yüzyıl başından kalma bir İlhanlı yapıtı olan Hüdavend Hatun Türbesi, sekizgen 
gövdesi  üzerinde  yükselen  onaltıgen  piramidal  külahı,  ayrıca  yüksek  kabartma  tekniğinde 
işlenmiş  figürlü  taş  bezemeleriyle,  Orta  Anadolu’da,  Selçuklu  zevkinin  belki  de  son  anıtsal 
temsilcilerinden biri olarak dikkati çeker. Benzer bir gözlem, tuğladan yıldız planlı piramidal 
külahı  ve  Selçuklu  çağının  sonlarında  beliren  barok  karakterli  bezemeleriyle  Tokat’taki 
Nureddin ibn Sentimur türbesi için de yapılabilir. 
 
Doğu  Anadolu’da,  Van  gölü  çevresindeki  Karakoyunlu  döneminden  ve  14.yüzyıldan  kalma 
Gevaş’taki Halime Hatun ve Erzen Hatun kümbetleri, 15.yüzyıldan kalma Erciş’teki Kadem 
Paşa Kümbeti ve Patnos’taki Anonim Kümbet gibi örnekler, çokgen gövdeleri ve ilgi çekici 
figürlü ve geometrik bezemeleriyle, 13.yüzyıl Ahlat örneklerini hatırlatırlar. 
 
Güney-doğu ve doğu Anadolu’da, Akkoyunlu politik egemenlik alanında ve 15.yüzyılda inşa 
edilmiş bir grup türbeden, özellikle Hasankeyf-Zeynel Bey Türbesi, soğanvarî kubbesi ve sırlı 
tuğla-çini  mozaik  kaplamalı  silindirik  gövdesiyle  Asyalı  bir  mimarlık  geleneğinin 
Anadolu’daki  ünik  temsilcisi  iken,  yüzyılın  sonlarında  doğru  Ahlat’ta,  Azerbaycan’dan 
gelmiş  olması  muhtemel  mimar  Baba  Can  tarafından  yapılan  Emîr  Bayındır  Kümbeti  de, 
Kafkaslar ve Kuzey İran mimarlığının anılarını taşır. 
 
Bir  Uygur  prensliği  olduğu  anlaşılan  Eretnaoğulları  zamanında,  Kırşehir’de  14.yüzyılın 
başlarında yapılmış Aşık Paşa Türbesi, mermer kaplamalı asimetrik cephesi, ilgi çekici örtüsü 
ve  taçkapısının  düzeni  ile  Selçuklu  çağı  örneklerinden  tamamiyle  farkılalaşan  bir  tasarımın 
ürünüdür.  Benzer  bir  gözlem,  Sivas’taki  Güdük  Minare  kümbetinin  kare  planlı  alt  yapı 
üzerinde yükselen silindirik gövdeli formu ve kubbe eteğini dolaşan çini kaplamaları için de 
yapılabilir.  Aynı  beyliğe  mâledilen  14.yüzyılın  ortalarından  kalma  Kayseri’deki  Sırçalı 
Kümbet’in,  silindirik  gövdesi  üzerindeki  taş  kubbesini  örten  yıkık  külâhının  da  vaktiyle 
türkuvaz çinilerle kaplı olduğu bilinmektedir.  
 
Orta  Anadolu  çevresinde  hüküm  süren  Karamanoğulları  zamanından  kalma  bir  dizi  türbe, 
Selçuklu  anılarının,  14.  ve  15.yüzyıllarda  da  sürdürüldüğünü  gösterir.  Karaman’da, 
14.yüzyılın sonlarından kalma onikigen planlı Alâeddin Bey Türbesi, sadec cephe tasarımıyla 
dikkati  çeker.  Konya’daki  Mevlânâ  Kümbeti’nin  bugünkü  şeklini  büyük  ölçüde 
Karamanoğulları  zamanında  kazandığı  kanıtlanabilmektedir.  Akşehir’de,  15.yüzyılın 
başlarında  inşa  edilmiş  Seyid  Mahmud  Hayranî  Kümbeti  de,  tuğladan  çok  köşeli  kasnağı, 
dilimli  silindirik  gövdesi,  sırlı  tuğladan  bezemeleri,  yıldız-haç  formlu  çini  kaplamaları  ve 
kabartma  tekniğindeki  çini  kitâbesi  ile  Anadolu  türbeleri  içinde  farklı  bir  tasarım  olarak 
belirmektedir. 

 
 
 
 
Kaynak:   
 
M.O.Arık,“Erken  Devir  Anadolu-Türk  Mimarisinde  Türbe  Biçimleri”,  Anadolu  (Anatolia), 
XI, Ankara.1967, s. 57-100 
 
O.Aslanapa, Türk Sanatı, İstanbul. 1993 (3) 
 
A.Kılcı, Anadolu Türk Mimarisinde Erken Devir (XIV-XV. yüzyıl) Baldaken Tarzı Türbeler, 
Ankara. 2007 
 
G.Öney, Beylikler Devri Sanatı, XIV.-XV.Yüzyıl (1300-1453), Ankara. 1989 
 
 
 
 
Haklar (Rights): (Telif ve kullanım hakları ile ilgili bilgiler.) 
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca hazırlanan tüm içeriğin her türlü 
ortamda  umuma  arz  yetkisi  sınırsız  süreyle  Kültür  Turizm  Bakanlığına 
devredilmiştir.    Bakanlık  sonraki  zamanlarda  hazırlanan  içerikle  ilgili  düzeltme, 
ekleme, silme veya yayından kaldırma hakkına sahiptir.
 
Kaynağı Hazırlayan 
Konu Editörü 
Proje Yöneticisi 
Doç.Dr.Z.Kenan BİLİCİ 
Prof.Dr.Kıymet GİRAY     Prof.Dr. Hale KÜNÜÇEN 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
4.4.5.Hanlar 
Anahtar Kelimeler: Beylikler, han, kervansaray. 
 
Beylikler çağı hanlarından günümüze ulaşabilen mimarlık mirası, bu tür yapıların, menziller 
üzerinde  ve  kentlerde  farklı  plan  tipolojileriyle  tek  ya  da  iki  katlı  olarak  inşa  edildiklerini 
ortaya koymaktadır.  
 
Niğde-Sarı Han, Peçin-Karapaşa Hanı ve Milas-Bafa Gölü Hanı gibi sınırlı sayıdaki örnekler, 
menzil  hanları  arasında  tek  katlı  ve  tek  bir  birimden  oluşan  gruba  girer.  Bu  gruba  dahil 
edilebilecek olan Candaroğulları Beyliği’ne ait Kastamonu’daki İsmail Bey Hanı (Deve Hanı) 
ile Sinop-Gerze’deki Yaykıl Hanı, girişlerindeki ön mekân düzenlemesiyle dikkati çekerler. 
 
Aynı  çağda  ve  Karamanoğulları  Beyliği  zamanında  14.yüzyılda  inşa  edilmiş  Karaman-Mut 
yolu üzerindeki Kozak Hanı ve Sertavul Han, bu planın bir varyasyonu olarak, tek katlı ve iki 
bölümden oluşan tasarımlara sahiptirler.  
 
Menzil  hanları  arasında  en  yoğun  grubu,  tek  katlı  ve  üç  bölümlü  olarak  düzenlenmiş  han 
örnekleri oluşturur. Bu tür yapıların önemlice bir bölümü, Hoca Cihan Hanı, Pamukçu Hanı, 
Zalmanda  Hanı,  Kavak  Hanı,  Atlas  Hanı  ve  Gelendi  Hanı  gibi  örnekleriyle,  Konya  ve 
çevresinde yoğunlaşır. Bu grup içinde, ön bölümünde bir giriş mekânı bulunan diğer örnekler 
arasında Kastamonu-Atabey ve Gökçeağaç hanları ile Karaman-Bucakkışla Hanı (Han Yeri) 
sayılabilir.  
 
Çağın  iki  katlı  düzenlemelere  sahip  uygulamaları  arasında,  Menteşeoğullarının  başkenti 
Peçin’de,  aynı  zamanda  kentsel  mekânın  içinde  inşa  edilmiş  olan  Kızıl  Han,  farklı  plan 
elemanlarıyla, han işlevi de gören resmî bir bina izlenimi bırakır.  
 
Kent  merkezlerinde  yer  alan  tek  katlı  ticaret  yapılarının  anıtsal    örnekleri  arasında, 
Menteşeoğulları  Beyliği’nden  kalma  Balat’taki  iki  han  sayılabilir.  Bu  tür  yapıların  iki  katlı 
düzenlenmiş çarpıcı bir örneği, Kastamonu’da, Candaroğulları zamanından kalma 15.yüzyıla 
ait İsmail Bey Hanı’dır (Kurşunlu Han).  
 
Bu çağın hanlarının tipik özelliği, Selçuklu çağının anıtsal uygulamalarının aksine, boyutların 
küçülmesi  ve  bezemenin  yapı  tasarımından  büyük  ölçüde  çıkartılmış  olmasıdır.  Bu 
özellikleriyle,  Batı  Anadolu  ve  özellikle  Osmanlı  politik  egemenlik  alanları  içinde  kalan 
örnekler  hariç  tutulursa,  geç  ortaçağlar  boyunca  Anadolu’nun  içinde  düzenli  bir  ticaret 
ortamının bulunmadığına hükmedilebilir.
 
 
 
Kaynak : 
 
A.Baş,  Beylikler  Dönemi  Hanlarında  Uygulanan  Plan  Şemaları”,  9.Milletlerarası  Türk 
Sanatları Kongresi, Ankara. 1995, s.275-288 
 
A.Baş,  “Beylikler  Dönemi  Hanları”,  Anadolu  Selçukluları  ve  Beylikler  Dönemi  Uygarlığı, 
Cilt 2, Ed.:A.U.Peker-Z.K.Bilici, Ankara.2006, s.447-455 
 
R.H.Ünal,  “Kozak  ve  Sertavul  Hanları  (Karaman-Mut)”,  Konya,  (Haz.  F.Halıcı),  Ankara. 
1984, s.59-64 

 
 
 
R.H.Ünal,  “Osmanlı  Öncesi  Dönemden  Yayınlanmamış  Üç  Menzil  Hanı”,  Arkeoloji-Sanat 
Tarihi Dergisi, V, İzmir. 1990, s.181-191 
 
 
 
 
 
 
Haklar (Rights): (Telif ve kullanım hakları ile ilgili bilgiler.) 
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca hazırlanan tüm içeriğin her türlü 
ortamda  umuma  arz  yetkisi  sınırsız  süreyle  Kültür  Turizm  Bakanlığına 
devredilmiştir.    Bakanlık  sonraki  zamanlarda  hazırlanan  içerikle  ilgili  düzeltme, 
ekleme, silme veya yayından kaldırma hakkına sahiptir.
 
Kaynağı Hazırlayan 
Konu Editörü 
Proje Yöneticisi 
Doç.Dr.Z.Kenan BİLİCİ 
Prof.Dr.Kıymet GİRAY     Prof.Dr. Hale KÜNÜÇEN 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
4.4.6. Saray ve Köşkler 
Anahtar Kelimeler: Beylikler, saray, köşk, kasır.  
 
Beylikler çağının yönetsel birimleri olarak saray ve köşklerinden geriye hiçbir iz kalmaması, 
Türkiye’nin  kültür  mirası  adına  acıklıdır.  Hiç  şüphe  yok  ki,  bu  çağın  bütün  Anadolu 
kentlerinde  ve  politik  egemenlik  sınırları  içinde  kalan  irili  ufaklı  pek  çok  yerleşmede  saray 
işlevi gören yapılar bulunmaktaydı. 
 
Hasankeyf’te, Yukarı Şehir’de bir kalıntı halinde günümüze ulaşabilen ve Büyük Saray diye 
bilinen yapının Artuklu döneminden kaldığı ve sonradan kentin Eyyûbi egemenliği sırasında 
da kullanılmaya devam ettiği, arkeolojik kazılarla büyük ölçüde belirlenebilmiştir.  
 
Beylikler  çağının  sarayları  hakkındaki  bilgiler,  14.yüzyılda  Anadolu’da  seyahat  eden  İbn 
Batuta’nın yazdıklarından ibarettir. Ünlü seyyah, Anadolu seyahatine başlamak üzere karaya 
adım  attığı    Alanya’da,  Karamanoğullarının  idaresi  altında  bulunan  kentin  beyi  Yusuf’un 
huzuruna    Oba’daki  sarayında  çıkmış;  aynı  şekilde,  Antalya’ya  geldiğinde  de,    Hamidoğlu 
Sultanı  Hızır  Bey’i  sarayındaki  hasta  yatağında  ziyaret  etmişti.  İbn  Batuta’nın  notlarından, 
Hamidoğlu  Dündar  Bey’in  oğlu  İshak  Bey’in  de  Eğirdir’de  bir  sarayı  bulunduğu 
anlaşılmaktadır.  Seyahati  sırasında  Konya’ya  da  uğrayan  Batuta,  burada,  Karamanoğlu 
Sultanı  Bedreddin  Mahmud’un  inşa  ettirdiği  bir  saraydan  sözetmektedir.  Sivas’ta  da, 
Nakib’ü’l-eşrâf’ın  oturduğu  ve  kendisinin  de  konuk  olduğu  medrese  tarzında  inşa  edilmiş 
Dar’üs-siyâde’nin  de  bir  saray  olduğu  söylenebilir.  Notlar  arasında,  Ertenaoğlu  Alâeddin 
Bey’in sarayına ilişkin bilgi de vardır. Birgi’de, Aydınoğlu Mehmed Bey’in Sarayı’nda büyük 
bir  kabul  salonuna  konuk  olan  seyyah,  üzerleri  kumaşlarla  döşeli  sedirler  ve  salonun 
ortasında, her köşesinde ağzından su akan tunçtan aslan heykellerinin bulunduğu bir havuz ile 
yüksekçe  bir  yere  kurulmuş  tahttan  hayranlıkla  sözetmektedir.  Seyahati  sırasında, 
Safranbolu’ya  da  uğrayan  seyyah,  kente  geldiğinde,  Candaroğlu  Beyi’nin  oğlunu  kaledeki 
sarayında ziyaret etmişti. 
 
Şüphesiz  bu  notlar,  ilgi  çekici  olmakla  birlikte,  mimari  düzenlemeleri  ve  daha  birçok 
ayrıntılarıyla,  Beylikler  çağı  saraylarına  ilişkin  doyurucu  bilgi  vermekten  yine  de  uzaktır. 
Fizikî olarak sürekli değişen ve büyüyen bugünkü Anadolu kentlerinde, Beylikler çağının eski 
yönetsel  birimleri  olarak  saraylarını  bulabilmek  imkânı  da  kalmamıştır.  Buna  karşılık, 
kentlerde  sürdürülecek  sistematik  arkeolojik  kazıların,  bu  tür  yapılara  ilişkin  yeni  veriler 
kazandıracağı söylenebilir.  
 
 
Kaynak: 
 
İbn Batuta Seyahatnâmesi’nden Seçmeler, Haz: İ. Parmaksızoğlu, Ankara.1981(2) 
 
Haklar (Rights): (Telif ve kullanım hakları ile ilgili bilgiler.) 
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca hazırlanan tüm içeriğin her türlü 
ortamda  umuma  arz  yetkisi  sınırsız  süreyle  Kültür  Turizm  Bakanlığına 
devredilmiştir.    Bakanlık  sonraki  zamanlarda  hazırlanan  içerikle  ilgili  düzeltme, 
ekleme, silme veya yayından kaldırma hakkına sahiptir.
 
Kaynağı Hazırlayan 
Konu Editörü 
Proje Yöneticisi 
Doç.Dr.Z.Kenan BİLİCİ 
Prof.Dr.Kıymet GİRAY     Prof.Dr. Hale KÜNÜÇEN 

 
 
 
 
4.4.7. Köprüler  
Anahtar Kelimeler:  Beylikler, köprü. 
 
Beylikler  çağı  köprüleri  hakkında  pek  az  bilgi  mevcuttur.  Günümüze  gelebilen  bu  tür 
yapıların  daha  çok  Karamanoğulları  döneminden  kaldığı  dikkati  çeker.  Ermenek’teki 
14.yüzyıla tarihlenen ve kitâbesinden Süleyman bin Yusuf adlı bir mimar tarafından yapıldığı 
anlaşılan  Görmel  Köprüsü  (Ala  Köprü),  Göksu  vadisinin  daraldığı  bir  boğazda  21  m.lik 
kemer  açıklığı  ile  kayadan  kayaya  uzatılarak  kurulmuştur.  Yine  Göksu  nehri  üzerindeki 
14.yüzyıldan  kalma  bir  başka  Karamanoğlu  eseri  olan  Bıçakçı  Köprüsü,  üç  kemer  gözü  ile 
dönemin  anıtsal  örneklerinden  biri  olarak  kabul  edilebilir.  Bu  çevrede,  Gökden  deresi 
üzerinde,  tek  kemer  açıklığına  sahip  bir  başka  köprünün  de  Karamanoğulları  zamanından 
kaldığı söylenebilir. 
 
Kuzey-batı  Anadolu’da,  Kastamonu  sınırları  dahilinde  ve  bugünkü  ilçeye  de  adını  veren 
Taşköprü’nün 14.yüzyıldan ve Candaroğulları zamanından kalmış olması muhtemeldir. 
 
Tire  Müzesi’ndeki  bir  kitâbeden,  Aydınoğulları  zamanında  ve  14.yüzyılın  ikinci  yarısında 
inşa  edilmiş  bir  köprünün  bulunduğu  anlaşılmakla  birlikte,  yerini  tayin  edebilmek  mümkün 
değildir. 
 
Doğu Anadolu’da, 15.yüzyılda Akkoyunlu politik egemenlik alanı içindeki Ahlat’ta, eski kent 
dokusunun içinde yer alan Bayındır ve Taht-ı Süleyman köprülerinin, aynı beylik zamanından 
kalmış olması muhtemeldir. 
 
Batı  Anadolu’da,  Saruhanoğlu  Beyliği’nin  başkenti  Manisa’da,  İshak  Bey’in  14.yüzyılın 
ikinci  yarısında  Karaoğlanlar  civarında  yaptırdığı  Koyun  Köprüsü,  beyliğin  dikkat  çekici 
eserlerinden biri olarak kabul edilebilir. 
 
 
Kaynak: 
 
C.Çulpan, Türk Taş Köprüleri, Ankara. 2002 (2) 
 
F.İlter, Osmanlılara Kadar Anadolu Türk Köprüleri, Ankara.1978 
 
G. Tunç, Taş Köprülerimiz, Ankara. 1978 
 
 
 
Haklar (Rights): (Telif ve kullanım hakları ile ilgili bilgiler.) 
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca hazırlanan tüm içeriğin her türlü 
ortamda  umuma  arz  yetkisi  sınırsız  süreyle  Kültür  Turizm  Bakanlığına 
devredilmiştir.    Bakanlık  sonraki  zamanlarda  hazırlanan  içerikle  ilgili  düzeltme, 
ekleme, silme veya yayından kaldırma hakkına sahiptir.
 
Kaynağı Hazırlayan 
Konu Editörü 
Proje Yöneticisi 
Doç.Dr.Z.Kenan BİLİCİ 
Prof.Dr.Kıymet GİRAY     Prof.Dr. Hale KÜNÜÇEN 

 
 
 
4.4.8. Hamamlar ve Su Yapıları 
 
Anahtar Kelimeler:  Beylikler, Hamam. 
 
Beylikler  çağı  hamamlarına  ilişkin  çalışmalar,  bu  yapı  grubunun  fizikî  özelliklerinin 
belirlenebilmesi bakımından henüz başlangıç aşamasındadır. Şüphesiz, çoğunlukla kent içinde 
ve  bir  vakıf  eser  olarak  yüzyıllar  boyunca  sürekli  kullanılmaları  nedeniyle  de,  bu  tür 
yapılardaki değişim ve fizikî müdahaleleri tespit edebilme imkânı hayli zordur. Buna karşılık, 
Beylikler  çağından  kalma  kimi  hamamların  plan  ve  kuruluş  özelliklerini  tayin  edebilme 
imkânı yine de bulunabilir. 
 
Kastamonu’da  Candaroğulları  Beyliği  zamanından  kalma  Bey  Hamamı  (İsfendiyar  Bey 
Hamamı), dört eyvanlı ve köşe hücreli tipte  inşâ edilmiştir 
 
Tokat  ve  çevresinde  14.yüzyıldan  kalma  bir  grup  hamam  dikkat  çekicidir.  Bunlardan,  kent 
merkezindeki dört eyvanlı ve köşe halvetli tipte inşa edilmiş Mustafa Ağa Çifte Hamamı ile 
yakın  çevredeki  Pazar  ilçesinde  tek  kişi  için  tasarlanmış  özel  bir  kuruluş  olduğu  anlaşılan 
Halil  Bey  Hamamı,  Niksar-Ünye  yolu  üzerindeki  Ardıçlı  köyünde  günümüze  bir  kalıntı 
halinde  ulaşabilen  ve  iki  halvet  odasından  oluşan  özel  kuruluşuyla  dikkati  çeken  Argosti 
(Ardıçlı)  Hamamı  ve  ilgi  çekici  plan  düzenlemesiyle  Pazar-Zile  yolu  üzerindeki  Beyovası 
(Beyobası)  Köyü  Hamamı’nın  bu  bölgede  hüküm  süren  Ertenaoğulları  döneminden  ya  da 
14.yüzyılın  sonlarında  Kadı  Burhâneddin  Ahmed  ve  Tâcüddinoğulları’nın  yönetimleri 
zamanında inşa edildikleri söylenebilir. 
 
Konya-Meram’da 
15.yüzyılın  ortalarında  inşa  edilmiş  Meram  Çifte  Hamamı, 
Karamanoğulları Beyliği dönemi yapısıdır. 
 
Kütahya’da,  14.yüzyıldan  ve  Germiyanoğlu  Beyliği  döneminden  iki  hamam  günümüze 
ulaşabilmiştir. Bunlardan, Çifte Hamam olarak inşa edilmiş Küçük Hamam, taçkapı tasarımı 
ile  dikkati  çekerken,  Saray  Hamamı,  iki  bölümlü  sıcaklık  düzenlemesi  ve  ilgi  çekici  halvet 
kuruluşuyla değişik bir plan uygulaması yansıtır.  
 
Menteşeoğlu  Beyliği’nin  başkenti  Peçin’de  14.yüzyıldan  kalma  Büyük  Hamam  ile  aynı 
beyliğe  ait  Balat’taki  İlyas  Bey  Külliyesi’ni  oluşturan  yapılar  arasında  yer  alan  Büyük 
Hamam,  üç  eyvanlı  ve  köşe  halvetli  tipte  inşa  edilmişlerdir.  Peçin’de  Yelli  Hamam  diye 
bilinen ve 14.yüzyıldan kalma hamamın ise, iki eyvanlı ve köşe halvetli gruba girdiği bilinir.