T. C. KÜLTÜr ve turizm bakanliği tüRKİye küLTÜr portali projesi

 
Kaynak:  
 
Arseven, Celal Esat, “Menşeinden Bu Güne Türk Sanatı Tarihi”,  C. III, F. II, s.126 
 
Boppe,  Auguste,  “XIII.  Yüzyıl  Boğaziçi  Ressamları”,  (Çev.  Nevin  Yücel  Çelbiş),  İstanbul 
1998 
 
Boyar, Pertev, “Türk Ressamları”, Ankara 1948 
 
Cezar, Mustafa, “Sanatta Batıya Açılış ve Osman Hamdi Bey”, İstanbul 1971 
 
Cezar, Mustafa, “Devlet Güzel Sanatlar Akademisi 90. Yıl”, İstanbul 1973 
  

 
 
 
Cezar, Mustafa, “Şeker Ahmet Paşa’nın Tertiplediği Resim Sergileri”, İstanbul 1979 
 
Cezar, Mustafa, “Sanatta Batıya Açılış ve Osman Hamdi”, Paris 1995 
 
Çoker, Adnan, “Osman Hamdi ve Sanay-i Nefise Mektebi”, istanbul 1983 
 
Çoker,  Adnan,  “Fotoğraftan  Resim  ve  Darüşşafakalı  Ressamlar”,  Yeni  Boyut,  Ocak  1983. 
s.4-12 
 
Edhem, Halil, (Çeviri: Gültekin Elibal), “Elvah-ı Nakşiye Koleksiyonu”, İstanbul 1970 
 
Germaner, Semra, “Jean-Léon Géróme”, Yeni  Boyut Plastik  Sanatlar Dergisi, Yıl:4, S. 30, 
Mart 1985, s. 15-17 
 
Germaner,  Semra,  “Jean-Léon  Géróme  ve  Topkapı  Sarayı”,  Antika  Dergisi/The  Turkish 
Journal of Collectable Art, S. 36, Nisan 1988, s. 38-48 
 
 Germaner, Semra. “Osmanlı İmparatorluğu’nun Uluslararası Sergilere Katılımı ve Kültürel 
Sonuçları”, Tarih ve Toplum, S. 95, Kasım 1991, s. 33-40 
 
Germaner,  Semra,  “Bir  Karşılaştırma:  Jean-Léon  Géróme-Osman  Hamdi”,  P  Sanat  Kültür 
Antika,  S.  1,  Raffi  Portakal  Antikacılık  Müzayede  Organizasyon  ve  Danışmanlık  Aş,  Bahar 
96, 1996, s. 24-33 
 
Germaner, Semra, “Batı Tarzı Resmin istanbul Yaşamına Katılışı ve Yer Aldığı Ortamlar”, 19. 
Yüzyıl  istanbulunda  Sanat  Ortamı,  (Habitat  II’ye  Hazırlık  Sempozyumu  14-15  Mart  1996 
Bildiriler), Sanat Tarihi Derneği Yayını, İstanbul 1996, s.129-137 
 
Germaner, Semra-İnankur Zeynep, “Oryantalistlerin İstanbul’u”, İstanbul 2002, s. 32 
 
Gören,  Ahmet  Kamil,  “Şişli  Atölyesi,  Viyana  Sergisi  ve  Gerçekleştirilemeyen  Berlin 
Sergisi/The  şişli  Studio,  The  Vienna  Exhibition  and  the  Proposed  Berlin  Exhibition”, 
Türkiyemiz, S. 78, Akbank Kültür Yayınları, Mayıs 1996, s. 50-59 
 
Gören,  Ahmet  Kamil,  “Türk  Sanatçıların  Paris’teki  Hocalarından:  2:  Gustave  Boulanger 
(1824-1888)”, Antik&Dekor, S. 35, İstanbul, Haziran 1996, s. 102-103 
 
Gören, Ahmet Kamil, “Türk Sanatçıların Paris’teki Hocalarından 3:  Fernand-Anne Piestre 
Cormon (1845-1924)”, Antik&Dekor, S. 36, 1996, s. 70-73 
 
Gören,  Ahmet  Kamil,  “Türk  Sanatçıların  Paris’teki  Hocalarından  4:  Alexandre  Cabanel 
(1823-1889)”, Antik&Dekor, S. 37, Kasım 1996, s. 56-60 
 
Gören,  Ahmet  Kamil,  “Türk  Sanatçıların  Paris’teki  Hocalarından  5:    Jean-Paul  Laurens 
(1838-1921)”, Antik&Dekor, S. 38, Aralık/Ocak 1996, s. 96-101 
 
Gören,  Ahmet  Kamil,  “Tıbbiye’den  Ayrılıp  Harbiye’ye  Geçen  ve  Buradan  Mezun  Olan 
Ressam şeker Ahmet  Paşa (1841-1907)  ve Sanatta Betimlemeye ilişkin Bir  Değerlendirme”, 
Antik&Dekor, S. 39, şubat 1997, s. 84-92 

 
 
 
Gören,  Ahmet  Kamil,  “Türk  Resminde  Primitifler  ve  Darüşşafakalı  Ressamlar  Sorunu”, 
Türkiyemiz, S. 81, Akbank Kültür Yayınları, Mayıs 1997, s. 28-41 
 
 
İnankur,  Zeynep,  “19.  Yüzyılın  ikinci  Yarısında  İstanbul’a  Gelen  Batılı  Sanatçılar”,  Osman 
Hamdi  Bey  ve  Dönemi  Sempozyumu,  17-18  Aralık  1992,  Tarih  Vakfı  Yurt  Yayınları, 
İstanbul 1993, s. 75-82 
 
Ortaylı, İlber, “İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı”, Hil Yayınevi, İstanbul 1983 
 
Öner,  Sema,  “Tanzimat  Sonrası  Osmanlı  Saray  Çevresinde  Resim  Sanatı”,  Milli  Saraylar, 
1992, TBMM Milli Saraylar Daire Başkanlığı, Ankara 1992, s. 58-77 
 
Öner,  Sema,  “Dolmabahçe  Sarayı  Resim  Koleksiyonu’ndaki  Yapıtlarıyla  Halife  Abdülmecid 
Efendi”, Osman Hamdi Bey ve Dönemi Sempozyumu, 17-18 Aralık 1992, Tarih Vakfı  Yurt 
Yayınları, İstanbul 1993, s. 84-88 
 
 Tansuğ, Sezer, “19. Yüzyıl Asker Ressamları, şeker Ahmet Paşa ve İstanbul Resim ve Heykel 
Müzesi”, Sanat Çevresi, S. 11, İstanbul Eylül 1979, s. 12-14 
 
Tansuğ, Sezer,  “Resim Sanatımızda Ortaya Çıkan Yeni Bir Gerçek: 19. Yüzyıl Sonu Foto- 
Yorumcuları”, Sanat Çevresi, S. 23, İstanbul, Eylül 1980, s. 4-7 
 
Tansuğ, Sezer, “Çağdaş Türk Sanatı”, (1. basım.), Remzi Kitabevi, İstanbul 1986. 
 
 
 
 
 
 
Haklar (Rights): (Telif ve kullanım hakları ile ilgili bilgiler.) 
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca hazırlanan tüm içeriğin her türlü 
ortamda  umuma  arz  yetkisi  sınırsız  süreyle  Kültür  Turizm  Bakanlığına 
devredilmiştir.    Bakanlık  sonraki  zamanlarda  hazırlanan  içerikle  ilgili  düzeltme, 
ekleme, silme veya yayından kaldırma hakkına sahiptir. 
Kaynağı Hazırlayan 
Konu Editörü 
Proje Yöneticisi 
Prof. Dr. Kıymet GİRAY 
Prof. Dr. Kıymet GİRAY 
Prof. Dr. Hale 
KÜNÜÇEN 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
T.C.  
KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI 
TÜRKİYE KÜLTÜR PORTALI PROJESİ 
 
 
 
 
 
 
 
SANAT TARİHİ 
TÜRK RESİM SANATI  
TÜRK EMPRESYONİSTLER VE SEMBOLİST YORUMLAR 
 
 
 
 
 
Prof. Dr. Kıymet GİRAY 
 
 
 
 
 
 
EKİM - 2009 
ANKARA
 
 
 
 
 

 
 
 
 
10.2. Türk Empresyonistler ve Sembolist Yorumlar 
 
Anahtar  Kelimeler:  Osmanlı  Dönemi  Resim  Sanatı,  Empresyonizm,  Sembolizm,  Kent  ve 
Kır Manzaraları, İstanbul Görünümleri 
 
Sanayi-i  Nefise  Mekteb-i  Âlisi’nin  3  Mart  1883  öğrenime  açılması  çağdaş  Türk  resim  ve 
heykel sanatının resmi olarak başlaması anlamına gelir. Bu okuldan mezun olan sanatçıların 
resimleri  genellikle  Osmanlı  mimarisinin  anıt  yapılarını  ayrıntılı  bir  işçilikle  ve  realist 
yorumlarla  betimler.    Muallim  Şevket  Bey  (1856-1893)  Tekezade  Sait,    Mehmet  Agâh 
Özbulan’ın  (?-1946)  bu  grup  arasında  yer  alır.  Osman  Asaf’ın  (1868-1928),  Hoca  Ali 
Rıza’nın  sanat  anlayışının  etkisinde  kaldığı  gözlemlenir.  Şevket  Dağ  (1876–1944),  Türk 
resmine  iç  mekân  (enteriyör)  resimlerini  kazandıran  bir  ressam  olarak  tanınır.  Sanayi 
Nefise'nin öğrenime başladığı ilk yirmi yedi yıl içinde akademi sekiz öğrenci kuşağını mezun 
etmesine karşın zor koşullarda toplumla bağlar kurabildikleri için yalnızca bir kaç sanatçı bu 
dönemi temsil eder.  
Ancak, 1914 kuşağı  olarak tanınan Çallı  ve  arkadaşları  sanatçı kimlikleri  ile önemli  bir  yer 
kazanmayı başaran sanatçı grubudur.  Sanat ve sanatçı tanımın Osmanlı toplumunun yapısına 
yerleştiren, sanat  etkinlikleri  düzenli, sistemli  programlı  etkinlikler haline getirmeyi  başaran 
Çallı grubunun sanat-biçem ilişkileri ve bu bağlamda geliştirdikleri estetik duyarlıkları sanat 
yapıtlarına dönüştürcektir. 
 
Sanayi-i  Nefise’nin  ilk  mezunları,  sanat  anlayışlarına  imgesel  manzara  resminin  uzantısının 
izlerini  taşıyan  akademik  duyarlık  katmakla,  Natüralizm,  Romantizm  ve  Oryantalizm 
esinleriyle  yetinirken  Çallı  ve  arkadaşları,  farklı  değerlere  yönelerek  yenilik,  yenileşme 
arayışına  girişirler.  Dönemin  sanat  akımlarının  anlamını  ve  görsel  alımlanmaları  üzerinde 
düşünmeye ve yöntemler geliştirmeye yönelirler. 
 
Bu  bağlamda,  1910–1914  yılları  arasında  katıldıkları  Paris  öğretimi  Çallı  Grubu’nun 
sanatçıları,  Sanayi-i  Nefise  Mekteb-i  Alisi’nin  ardından  gittikleri  Paris’te    Fernand-Anne 
Piestre  Cormon  (1845-1924)  akademik  öğreniminde  uzmanlık  dönemlerini  geçirmelerine 
karşın  empresyonist  hareketin  niteliklerini  benimseyen,  uygulamaya  geçiren  biçemlere 
yönelmeleri ilgi çekicidir. 
 
Çallı grubu içinde yer alan sanatçıların Paris dönüşlerinde paletleri ışıklanacak ve renklenerek 
yeni  anlatımlara  açılacaktır.  Bu  ışık  ve  renk  oyunları,  izlenimci  kuramın  izlerini  taşımasına 
karşın  öznel  yorumlarla  empresyonist  ressamların  örneklerden  ayıracak  hem  de  kendi 
aralarında farklılıklar yaratacaktır.  
 
Önemlisi,  Türk  resmi  Çallı  Grubu  ile  Türk  resmini  yalnızca  manzara  konusu  çevresine 
sıkışmış,  romantik  temalar  taşıyan  niteliğinden  kurtaracak,  kent  yaşamının,  İstanbul’un 
sokaklarına,  sahillerine,  balo  salonlarına  ve  hatta  ev  mekanlarının  doğal  yaşam  kesitlerine 
taşıyacaktır.  Kapalı  atölyelerin  sınırlarını  aşarak  kentin  semtlerine  sokaklarına,  sahillerine 
çıkacak ve  yaşamın içine katılarak resimler hayatın resmini üreteceklerdir.  Sırtlarında boya 
kutusu ellerinde sehpaları ile İstanbul sokakları ve tepelerinden ışığın doğa kesitleri ve kent 
görünümleri üzerinde yarattığı değişimlerin peşine düşeceklerdir.  

 
 
 
Paris’te  kaldıkları  süreç  içinde  edindikleri  bilgilenmeler  ve  kazandıkları  deneyimler,  bu 
kuşağın paletlerinin ışıklanmasını ve renklenmesini sağlayacaktır. Paletlerine yansıyan ışık ve 
renk  oyunları,  Empresyonist  kuramın  izlerini  taşımasına  karşın  öznel  yorumlarla  bu 
sanatçıları  hem  Batılı  örneklerden  ayıracak  hem  de  kendi  aralarında  da  farklı  yorumların 
gelişmesine  olanak  sağlayacaktır.  Doğayı  ışık  değişimlerinin  yarattığı  görsel  etkilerle 
yorumlamak konusunda kararlı bir duyarlık taşıyan empresyonizmin ve sembolizminin öznel 
yorumları, Osmanlı gençlerinin paletinde özgün  yorumlar bulacaktır.  Bu  bağlamda,  İbrahim 
Çallı, Namık İsmail, Nazmi Ziya Güran, Feyhaman Duran, Hikmet Onat, Meşrutiyet dönemi 
sanatına yeni görüşler kazandıracaklardır. 
Avni  Lifij  farklıdır.  Onu  farklı  kılan  Jacques-Louis  David’den  (1748  –1825)yola  çıkarak 
klasisiszmi çözümlemesi, 19 yüzyıl sonlarında Farnsa, Belçike ve Avusturya’yı etkisine alan 
Charles  Baudelaire  ve  onun  Fransızcaya  övgülerle  çevrilerini  yaptığı  Edgar  Allan  Poe 
şiirleriyle anlam kazanan, estetik doktirinleri, 1860/1970 yılları arasında  Stephane Mallarmé 
ve  Paul Verlaine tarafından yazılan, 1880 sonrasında estetik anlamda son biçimi Jean Moréas 
tarafından kesinleşen Sembolism üzerinde yoğunlaşmasından kaynaklanır. 
 
 
Foto.1. Hüseyin Avni Lifij Karagün 1923 TÜYB 93x118 
 
Foto:2. Namık İsmail Tifüs, 1917 TÜYB130 x 170 cm. Ankara Resim ve Heykel Müzesi 
Koleksiyonu 

 
 
 
 
Foto:3. İbrahim Çallı Zeybekler. TÜYB Ankara Resim ve Heykel Müzesi Koleksiyonu 
 
 
Foto:5. Nazmi Ziya Güran  Taksim Meydanı  1935 TÜYB73 x 93 cm. 

 
 
 
 
Foto:6. Hikmet Onat-Hamdi Efendi Bağından Rumeli Hisarı Üstü-TÜYB 78x117cm. Ziraat 
bankası Koleksiyonu 
 
 
Kaynak: 
Giray, Kıymet, Hikmet Onat, Yapı Kredi Yayınları, Türk Ressamları Dizisi: 5, İstanbul1995. 
Giray,  Kıymet,  Çallı  ve  Atölyesi,  Türkiye  iş  Bankası  Kültür    Yayınları  Sanat  Dizisi:  56  (2. 
Baskı), İstanbul 
Giray, Kıymet, İş Bankası Koleksiyonu, Türkiye iş Bankası  Kültür Yayınları Sanat Dizisi: 51  
Kıymet  Giray,  İstanbul  Resim  ve  Heykel  Müzesi  Örnekleriyle  Manzara,  Türkiye  iş  Bankası  
Kültür Yayınları Sanat Dizisi İstanbul 2000 
Kıymet  Giray,  Sabancı  Üniversitesi  Sakıp  Sabancı  Müzesi  Resim  Koleksiyonundan 
Seçmeler”, İstanbul 2002 
Gönenç,  Turgay,  “Nazmi  Ziya'nın  Dört  Resmi  ya  da  Paris  İstanbul”,  Sanat  Çevresi,  S.  85, 
Kasım 1985, s. 11  
Gören, Ahmet Kamil, “Avni Lifij”, Türkiye’de Sanat, S. 2, İstanbul, Ocak-şubat 1992, s. 25-
27 
Gören,  Ahmet  Kamil,  “Ustaların  Ustası:  Cormon”,  Sanatsal  Mozaik,  S.  1,  İstanbul,  Eylül 
1995, s. 70-75 
 
Haklar (Rights): (Telif ve kullanım hakları ile ilgili bilgiler.) 
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca hazırlanan tüm içeriğin her türlü 
ortamda  umuma  arz  yetkisi  sınırsız  süreyle  Kültür  Turizm  Bakanlığına 
devredilmiştir.    Bakanlık  sonraki  zamanlarda  hazırlanan  içerikle  ilgili  düzeltme, 
ekleme, silme veya yayından kaldırma hakkına sahiptir.
 
Kaynağı Hazırlayan 
Konu Editörü 
Proje Yöneticisi 
Prof.Dr.Kıymet GİRAY 
Prof.Dr. Kıymet GİRAY 
 
 

 
 
 
 
T.C.  
KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI 
TÜRKİYE KÜLTÜR PORTALI PROJESİ 
 
 
 
 
 
 
 
ARKEOLOJİ VE SANAT TARİHİ 
TÜRK RESİM SANATI 
DIŞAVURUMCU VE YAPISALCI BİÇİMLERE YÖNELİM 
 
 
 
 
Prof. Dr. Kıymet GİRAY 
 
 
 
 
Ekim 2009 
ANKARA 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
10.3. Dışavurumcu ve Yapısalcı Biçimlere Yönelim 
 
 
Anahtar  Kelimeler:  Cumhuriyet  Dönemi  Türk  Resim  Sanatı,  Hoffman  Okulu,  Müstak,l 
Ressamlar  ve  Heykeltraşlar  Birliği,  Ekspresyonizm.  Art  Deco,  Kübizm,  Yeni  Gerçekçilik, 
Cezanne. 
Türk resim sanatının gelişim çizgisinde en önemli atılım Cumhuriyet’in kuruluşu ve onu takip 
eden  on  yıl  içinde  gerçekleşir.    Türk  sanatı  tarihini  belirleyen  kaynaklarda  genellikle  Türk 
resminin  modern  döneminin  başlangıcı  olarak  gösterilen  bu  dönem,  Cumhuriyet’in  kuruluş 
yıllarının getirdiği çağdaşlaşma programı içinde sanat ve kültür alanlarında kalkınmayı hedef 
alır ve gerçekleştirir.  
1928  yılında  yurda  dönen  gençler  Müstakil  Ressamlar  ve  Heykeltıraşlar  Birliği  adı  altında 
birleşirler. Genç ressamlar Cumhuriyet’in kendilerine öğrenim olanağı sağlamasının öneminin 
bilincindedirler ve yurda dönüşlerinde ilk sergilerini 15 Nisan 1929’da Ankara’da Etnografya 
Müzesi  salonlarında  açarak,  gelişmeleri  için  çaba  harcayan  Cumhuriyet  döneminin  düşünce 
ortamına katılırlar.  
Ali  Çelebi  ve  Zeki  Kocamemi,  Almanya’da  Hofmann  öğretisinden  geçerek  istanbul’a  1927 
yılında döner.  Galatasaray Sergisi ve hemen arkasından Ankara’da Nisan ayında açılan Genç 
Sanatçılar  Sergisi  ve  bunu  izleyen  istanbul’da  Müstakil  Ressamlar  ve  Heykeltraşlar  Birliği 
sergilerine katılan bu iki sanatçı Türk resminde bir devrim yaratır.  
Açılan  sergiler,  Ali  Çelebi,  Zeki  Kocamemi,  Mahmut  Cûda,  Hale  Asaf,  Cevat  Dereli, 
Nurullah Berk, Refik Epikman, Şeref Akdik, Fahrettin Arkunlar, Muhittin Sebati’nin biçim, 
hacim,  desen,  mekân  ve  konstrüksiyona  önem  veren  resimlerin  ve  Hadi  Bara  gibi  heykel 
sanatçılarının yontuların sanatımıza kattığı önemi pekiştirirler. 
Ressamlar,  kırık  ve  kesik  çizgiler,  oylumsal  figür  anlayışı,  güçlü  ve  sert  leke  dengesi, 
alışılmadık kompozisyonlarla karşı karşıya kalırlar.  
Hofmann Okulu öğretilerinin dünya sanatına kazandırdığı, önce figüratif  ekspresyonları daha 
sonra  da  soyut  ekspresyonlara  dönük  anlatımları  ele  alan  çağdaş  biçem  arayışları,  Türk 
ressamlarına kadar ulaşır. izlendiği gibi, bu bağ Ali Avni Çelebi ve Zeki Kocamemi ile başlar. 
Resim  sanatında  ekspresyonun  anlamını  çözümleyen  ve  figüratif  anlatımlarda  ifadeyi 
kurgulamak  ve  pekiştirmek  için  figürsel  deformasyonların  önemini  benimseyen  bu  iki  usta 
ressam, bu yıllarda yaptıkları resimlerle Türk ressamlarına yeni bir ufuk açarlar.  
Bu  izin  peşinden  Mahmut  Cûda  ve  arkasından  da  Cemal  Tollu,  Hofmann  okulunun  yolunu 
tutarlar.  Ali  Çelebi  ve  Zeki  Kocamemi’nin  biçim  bozma,  mekan  yaratma,  ekspresyonla 
anlatımı  vurucu  kılma  eylemleri  çağdaşlarını  yakından  etkilemekle  kalmayacak,  özgür  ve 
özgün tavırları Türk resminde cesur atılımlar olacaktır. Bu cesaret gösterisi, ardıl sanatçıların 
ufkunu ve atılım gücünü pekiştirecektir.  
Sanatçılar,  sanatın  yalnızca  ve  yalnızca  özgür  düşüncelerin  ürünü  olduğu  gerçeğini 
kavrayacaklardır.  Bu  sanıldığı  kadar  kolay  ve  çabuk  geçilen  bir  aşama  olmayacak,  ancak 
kararlı atılımların Türk sanatına yön vermesi yavaş yavaş gerçekleşmeye başlayacaktır.  

 
 
Bu öğreti özellikle Hofmann Okulu ve Almanya’nın Ekspresyonist sanatçılarının ürünlerinin 
tanınması  ve  Cezanne’ın  sanat  görüşlerini  ortaya  koyan  resimlerinden  haberdar  olunması 
aşamasında  yeni  anlamlar  kazanmaya  başlayacaktır.  Bir  başka  söyleşiyle,  sanatçılar 
deformasyonun  anlatıma  kazandırdığı  değerlerle  ve  Cezanne’ın  leke  ve  lokal  tonların 
dağılımı,  Kübizm  (Cubism)  öğretisinin  araştırmalarıyla  tanışacak,  ifadenin  resimsel 
anlatımdaki  önemini  fark  edeceklerdir.  Türk  sanatçıları  konstrüksiyon,  kontrpuan, 
modülasyon  ve  deformasyonun  sanata  yansımasına  tanık  olacaklar  ve  bu  uyarlamalara 
katılma çabası verirken Cezanne’nin ve Hofmann Okulu’nun analitik öğretilerini çözümleyip 
kurgusal ve yapısal eylemlere yönelen sanat anlayışlarına uyarlama çabası içinde olacaklardır.  
1928  yılında  bu  sanatçıların  arasına  Art  Déco  esinleriyle  Hale  Asaf  katılır.  Hale  Asaf’ın 
geometrik çizgi ve leke anlayışıyla yaptığı resimler ve Muhittin Sebati’nin rengin görsel etkisi 
yerine formun biçimsel etkisini vurgulayan natürmortları atılımın ayak sesleri olarak yükselir. 
Özellikle Yeni Gerçekçilik içinde yaşam bulan düşünceler arasında farklı olan iki ayrı görüşe 
katılan örnekler vermeye başlayacaklardır. Seçme, süzme, düzeltme ve yerleştirme ressamın 
özgün  anlatımını  belirleyen  değerleri  belirleyerek  resme  dönüşecektir.  Mahmut  Cûda’nın 
yapıtlarında ve bir anlamda da Şeref Akdik resimlerinde çok açık  olarak beliren bu anlatım 
dönemin ressamları arasında ayrımlı değerlerle varlığını koruyacaktır. 
Bu aşamada resim  yapmanın üslupsal  yorumlar  yaratmak olduğunun bilincine varacaklar ve 
çevrelerini,  doğa  kesitlerlerini  ve  yaşadıkları  kentleri  bu  bakış  açısından  tuvale  aktarmaya 
yöneleceklerdir. 
 
 
Foto:1. Hale Asaf  Otoportre, 1928, Paris TÜYB.64 x 58 cm. 

 
 
 
Foto:2. Ali Çelebi Yaralı Asker TÜYB 100x50cm  
 
 
 
 
 
Foto:3 Mahmut Cûda Çiçekler.1957 Duralit Üzerine Yağlıboya 7x55cm 
 

 
 
 
Foto: 4. Muhittin Sebati Palto 1929.TÜYB.62 x 74 cm. 
 
 
Foto:5. Cevat Dereli Oy Oy Eminem TÜYB 98.00 x 88.00 cm.  
 
 
 
 
 
 

 
 
Kaynak:  
 
Giray,  Kıymet,  Mahmut  Cûda  Yaşamı  ve  Sanatı,  T.  iş  Bankası  Türk  Ressamları    Dizisi  3, 
Ankara 1982 
Giray, Kıymet, “Cevat Dereli ve Sanatı”, Türkiye'de Sanat, Mart-Nisan 1983,  s.37-39 
Giray, Kıymet, “Hale Asaf’ın Yaşamı ve Sanatı Üzerine”, Yeni  Boyut, S. 2/16, Ekim 1983, s. 
24-25 
Giray, Kıymet, “Ali Avni Çelebi’nin Türk Resim Sanatındaki Yeri”, Halkbank Sanat Galerisi 
Kataloğu,  şubat 1992, s. 2-7 
Giray, Kıymet, “Cevat Dereli ve Cemal Tollu’nun Sanatında Kesişen ve Ayrılan Özellikler”, 
Kültür ve Sanat, S. 13. 4 Mart 1992, s. 53-65 
Giray,  Kıymet,  “Yaşamın  Hızını  Yakalayan  Usta  Sanatçı:  Ali  Avni  Çelebi”,  Sanat  Çevresi, 
S.161, Mart 1992, s.36-38 
Giray, Kıymet, “Türk Resminde Müstakiller”, Türkiyemiz, Akbank Kültür ve Sanat Dergisi, 
S. 71, Ocak 1994, s. 4-17 
 Giray,  Kıymet,  “Müstakil  Ressamlar  ve  Heykeltraşlar  Birliği”,  Sanat:  3,  Kültür  Bakanlığı 
Yayını, Kasım 1993, s. 38 
Giray, Kıymet, Müstakil Ressamlar ve Heykeltıraşlar Birliği, İstanbul 1997  
Giray,  Kıymet,  Şeref  Kamil  Akdik’in  Fırçasından  istanbul,  Artist  2000,  10.  İstanbul  Sanat 
Fuarı 10-15 Ekim 2000, Türkiye İş Bankası şeref Kamil Akdik Sergisi Kataloğu 
Giray, Kıymet, Cevat Dereli, Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık, Kasım 2000 İstanbul (Yapı 
Kredi  Kazım  Taşkent  Sergi  Salonu  15  Kasım  2000-8  Aralık  2000  Cevat  Dereli  Sergisi 
kapsamında hazırlanan kitap) 
Giray, Kıymet, Refik Epikman, T.C. Merkez Bankası 12 Nisan- 3 Mayıs Sergi Kitabı, Ankara 
2001. 
Giray Kıymet, Mahmut Cûda,  İstanbul 2002 
Giray Kıymet., Cumhuriyet’in İlk Ressamları İstanbul. 2004 
Giray Kıymet., Ali Çelebi. İstanbul 2007 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
Haklar (Rights): (Telif ve kullanım hakları ile ilgili bilgiler.) 
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca hazırlanan tüm içeriğin her türlü 
ortamda  umuma  arz  yetkisi  sınırsız  süreyle  Kültür  Turizm  Bakanlığına 
devredilmiştir.    Bakanlık  sonraki  zamanlarda  hazırlanan  içerikle  ilgili  düzeltme, 
ekleme, silme veya yayından kaldırma hakkına sahiptir.
 
Kaynağı Hazırlayan 
Konu Editörü 
Proje Yöneticisi 
Prof. Dr. Kıymet GİRAY 
Prof.Dr. Kıymet GİRAY 
Prof.Dr. Hale KÜNÜÇEN 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
T.C.