T. M. Magrupov, B. M. Mirshaxodjayev

qq(xi) = - X £ vjkqjk(xi) 
n 
j k
Keyingi aniqlashtirishlar ekspertlar guruhining turliligida 
kiritiladi. Ekspertlar fikrini turli kvalifikatsiyada berish kerak, ya’ni 
turli kvalifikatsiya Vj kompetentni aniqlash koeffitsiyenti j-ekspertni 
ekspertlami o ‘ziga topshirish mumkin. Har bir (1-chi) boshqasini 
kompetentligini 0o ‘zini ham ).
0 ‘rtachasi:
/ 
\
VS 
/
Natijada yig‘indi bahoni olamiz.
qq(xi)=EE ajVjkqjk(xi) 
j
*
B a’zi hollarda, y a’ni ekspertlar alternativalarni faqat tartibga 
solgan hollardagina chin, ya’ni tartib shkalasidan foydalangan holda 
arifmetik operasiyalar qilinmaydi.
«DELFI» usuli. Bu usulning asosiy g‘oyasi shundaki. 
ekspertga tanqid yaxshi ta’sir qiladi, agar u shaxsiy masalalar bilan 
psixologik bogMiq bo‘lmasa. 
Shuning uchun altemativlami 
baholashni bir necha turda o‘tkazsak, har bir turdan keyin to ‘liq 
xulosa va qatnashchilar anonimligini saqlagan holda, u holda 
ekspertlar faqatgina tanqid qilib qolmasdan, balki o ‘zlari ham 
tanqidga uchraydilar. Bu yerda quyidagi to ‘rt etapni o ‘tish yetarli:
1)Anketalami tarqatish, baholami yig‘ish, ulami umumlashtirish:
2)Xulosalami xabarlash, va individual chetlanish sababini 
tushuntirishga so‘rov berfsh (o‘rtacha yoki mediana baholashdan).
3)Barcha tushuntirishlami xabar qilish va ularga kontrargu- 
mentlami so‘roqlash. 
£
4)E ’tirozlami xabarlash va yangi altemativlami baholashga so‘- 
rov berish, agar ekspert ularni o ‘zgartirishni istasa: oxirgi xulosani 
topish.
Barcha 
ishlar alohida 
boshqaruvchi 
guruh 
rahbarligida 
o ‘tkaziladi unga tizimli analitik va yechim qabul qiluvchi shaxs 
kiradi. Ekspertlar anonimlfgi ish oxirigacha saqlanadi (agar ekspert 
xohlasa undan so‘ng ham).
152

---