T o sh k e n t d a V la t iq t iso d iy o t u n IV e r s it e t I f. Sh. Shamsutdinov, Sh. F. Shamsutdinova chet mamlakatlar

IV BOB.  BELGIYANING SOLIQ TIZIMI

4.1.Belgiya soliq  tizimining o ‘ziga xos xususiyatlari

4.2.Korporatsiya foydasiga solinadigan soliq

4.3.Jism oniy shaxslardan olinadigan davlat daromad soligM

4.4.Q o‘shilgan qiymat solig‘i

4.5.Aktsizlar

4.6.M ulkdan olinadigan soliq

4.1.Belgiya soliq  tizimining o‘ziga xos xususiyatlari

Belgiya, Niderlandiya va  Lyuksemburg  birgalikda  bir iqtisodiy  ittifoq — 

B enilyuksni  tashkil  qiladi.  Benilyuks  alohida  davlatlarining  soliq  tizimi 

°   p  asrlik  tarixga  ega.  Ittifoq  to‘g‘risidagi  shartnomaga  1958  yili  qo‘l 

q o ‘yilgan.  Boshqaruv organlari turar joyi Biyussel  shahri hisoblanadi.

Yevropa  iqtisodiy  hamjamiyati  -   Rimda  1957  yilda  12ta  G ’arbiy 

Y evropa  davlatlari  shartnoma  imzolaganlar,  keyinchalik  boshqa  davlatlar 

ham   ushbu  guruhga  qo‘shilganlar.  Asosiy  maqsad  -  boj  ittifoqi  tuzish, 

ishcha  kuchi,  xizmat va kapitalni  umumiy  bozorini  tashkil qilish,  uchinchi 

daylatlarga  nisbatan  yagona  savdo  siyosatini  qoMlash  hamda  qishloq 

xo  jaligi,  transport,  ta’lim  sohalarida  umumiy  siysat  yuritish  va  h.k. 

H ozirgi 

zamonda  bu 

mamlakatlami 

iqtisodiyoti  yagona  xo'jalik 

kom pleksini  tashkil  qiladi.  Shu  bilan  bir  qatorda  har  bir  davlatning  soliq 

tizim i,  o ‘ziga  xos  xususiyatlarga  ega.  Boshqa  mamlakatlar  kabi 

Belgiyaning  soliq  solish  mexanizmi  kompleks  xarakterga  ega  va  doimiy 

о  zgarishlarga 

duch 

kelib 

turadi. 

Mamlakat 

qonunchiligi 

soliq 

to  lovchilam i  ikki  kategoriyaga  boMadi:  rezidentlar  va  norezidentlar. 

Pay do  bo  lish  joyi  va  manbalardan  qat’iy  nazar,  agar  boshqaruvchilar 

doim iy  ravishda  Belgiyada  boMsa  va  uning  ustavi  shu  mamlakatda 

r o ‘yxatga  olingan  boMsa,  yuridik  shaxs  rezident  hisoblanadi.  ToMovchilar

— rezidentlar  foydasiga  solinadigan  soliq,  kapitalni  o ‘sishi  ham  qo'shilgan 

holda  soliqqa  tortiladilar toMovchi  -  norezidentlar faqat Belgiyada olingan 

darom addan soliqni  beradilar.

Belgiyada  ham  to‘g ‘ri  va  egri  soliqlar  mavjud.  To‘g‘ri  soliqiardan 

korporatsiya  foydasiga  solinadigan  soliq  va  yakka  tartibdagi  daromad

soligMning  stavkalari  bo‘yicha  rivojlangan  mamlakatlar  tarkibida  Belgiya 

eng yuqori hajmdaligi bilan ajralib turadi.

4.2.Korporatsiyalar foydasiga solinadigan soliq

Belgiya  qonunchiligi  bo‘yicha  belgilangan  kom paniyalar  va 

mamlakat  hududida  boshqaruv  organi  joylashgan  huquqiy  shaxslar  soliq 

toMovchilari  hisoblanadi.  Soliq  solinadigan  daromaddan  kompaniya 

maxsulotni  ishlab  chiqarish  va  sotish  bilan  bogMiq  boMgan  hamma 

xarajatlarini chiqarib tashlaydi.

Soliq solinadigan sub’ektlar:

1) Tijorat  kompaniyasi  shaklidagi  har  qanday  belgiyalik  korporativ 

tashkilotlar:

•  Ochiq  va  yopiq  aktsioner  jamiyatlar,  javobgarligi  chegaralangan 

o‘rtoqliklar;

•  Kooperativlar, 

umumiy 

va 

komondit 

o'rtoqliklar, 

xususiy 

kompaniyalar;

2)  Tijorat firmalaridan farq qiladigan Belgiyalik korporativ tashkilotlar:

•  Foyda  keltiruvchi  operatsiyalami 

amalga  oshiruvchi 

ijtimoiy 

kompaniyalar va kommunal xizmati soxasidagi kompaniyalar;

•  Foyda  keltirmaydigan  tashkilotlar, 

lekin  shunga  qaram asdan 

tadbirkorlik faoliyatidan foyda olgan tashkilotlar;

3)  Belgiyadan  tashqarida  ro‘yxatdan  oMgan,  lekin  shu  davlatda  shtab- 

kvartirasi  joylashgan  va  foyda  olish  uchun  tadbirkorlik  faoliyati  bilan 

shug‘ullangan  tashkilotlar.  Amaliyotda  bunday  kom paniyalar  kam 

uchraydi,  qoida  bo‘yicha,  chet  el  kompaniyalaridan  norezidentlardan 

linadigan foydaga solinadigan soliq olinadi.

ayrim korporatsiyalardan  soliq olinmaydi:

1) Huquqiy  shaxs  sifatida  ro‘yxatdan  oMgan  assotsiatsiyalar.  Bunday 

tashkilotlami  foydasi  har  bir  assotsiatsiya  a’zosi  alohida  beradigan 

shaxsiy soliq deklaratsiyalarida ko‘rsatilishi  kerak.

2) Foyda 

olmaydigan 

va 

tadbirkorlik 

bilan 

shug‘ullanm aydigan 

tashkilotlar.

Soliq  xar  xil  turdagi  va  xar-xil  manbadan  olingan  kom paniyaning 

umumiy foydasi hajmidan olinadi.

Har qanday turdagi soliq deklaratsiyasida hisoblash vaqtida  aktsioner 

jamiyati  soliq  solinadigan  foydasi  kompaniya  ixtiyorida  qoldiradigan

(kapitallashgan) 

foydaga 

va  dividendlar, 

direktorlar  kengashining 

a ’zolarini  mukofotlash,  tannarxiga  olib  borilmaydigan  xarajatlarga 

boMinadi.  0 ‘rtoqlik  soliq  solinadigan  daromadi,  kompaniya  ixtiyorda 

qoldiriladigan  foyda,  investitsiyadan olinadigan daromaddan va tannarxiga 

olib boriladigan xarajatlardan tashkil topadi.

Rezervlar  qiymatini  o ‘sishidan  olingan  foyda  moliya  yili  oxiridagi 

soliq  solinadigan  rezerv  bilan  o ‘tgan  moliya  yilining  oxiridagi  rezerv 

o ‘rtasidagi  farq  hisoblanadi.  Soliq  solinadigan  rezervlar  balans  rezervidan 

(yillik  hisobotda -  balansda hamda  foyda va  zarar  hisobotida  ko'rsatilgan 

rezerv  va  qo'shilmagan  zararlami  qoplash  uchun  rezerv  hamda  boshqa 

m axsus  va  alohida  rezervlar)  va  yashiringan  rezervdan  (kompaniya  aktiv 

schetlari  bo'yicha  buxgalteriya xujjatlarini yillik  hisobotda ko'rsatilmagan 

soliq tekshiruvi o'tkazilganda topilgan rezervlar).

Yashiringan rezervlar quyidagilardan iborat:

1.  Qimmatbaho  qog'ozlar,  aktsiyalar,  veksellar  soliq  organlarini 

qoidasi  bo'yicha uchetda kamaytirilgan qiymatda ko'rsatilgan;

2.  Ortiqcha hisoblangan amortizatsiya.

Boshqacha  qilib  aytganda,  hisoblangan  amortizatsiya  summasi  bilan 

m e’yoriy  xujjatlarda  ruxsat  etilgan  amortizatsiya  o'rtasidagi  farqi.  Ushbu 

sum m alar  soliqni  aniqlashda  kompaniya  tomonidan  to'lanadi.  Belgiya 

kom paniyasi  o 'z   qaram og'idagi  kompaniyani  yo'qotilayotganda  daromad 

oladi.  Soliq  solish  maqsadida  ushbu  daromad  dividenddan  olinadigan 

darom adga  tenglashtiriladi.  Kompaniyaga  yo'qotilayotgan  kompaniyadan 

olingan  sof  daromadning  95%  (yoki  90%)  chiqazib  tashlashga  soliq 

olishda  ruxsat  etiladi.  Bundan  tashqari  olingan  daromadni  33,33%  soliq 

krediti  sifatida beriladi. Lekin ortiqcha to'langan soliqlar qaytarilmaydi.

Belgiyada  buxgalteriya  hisobini  asosiy  tamoyillari  qonun  asosida 

boshqariladi.  Soliqni  boshqaruvchilar  soliq  va  buxgalteriya  qonunchiligi 

bir-biriga  to 'g 'ri  keladi  deb  tasdiqlaydilar.  Lekin  ularda  ayrim  qarama- 

qarshiliklar mavjudligiga e ’tibom i qaratish kerak:

•  Kompaniyalar 

bo'lishi 

mumkin 

bo'lgan 

yo'qotishlar, 

tavakkalchilikni  pasaytirish  uchun,  rezerv  tashkil  qilib  shu 

summaga  soliq  solinadigan  foydani  kamaytirish  huquqiga  egalar. 

Bu esa faqat soliq organlari yo'qotish haqiqiyligini tan olsalargina 

amal qiladi.

•  Amortizatsiya  hisoblashda  soliq  organlari  kompaniyalar  faqat 

asosiy  vositalarni  boshlang‘ich  qiymatini  ishlatishlarini  talab 

qiladi.

•  Buxgalteriya  qonunchiligi  mulk  qiymatini  hisobga  olishni  bir 

necha uslublari boMishini tan oladi.

Tan  olish  yil  davomida  faqat  bitta  uslubdan  foydalanilsa,  amalga 

oshiriladi.  Agar  yillik  balansda  bir  uslubdan  boshqa  uslubga  o‘tganligi 

tasdiqlansa  va  natijada  mulkning  balans  qiymati  oshsa,  ko‘paygan  qismi 

soliq  ob’ekti  hisoblanadi.  Soliq  toMovlari  bir  yilga  to ‘rt  marta  avans 

tariqasida  amalga  oshirilishi  kerak  (10  aprel  10  iyul,  10  oktyabr,  10 

dekabr).  Soliqni  toMamaganligi  uchun  jarima  murakkab  sxema  bilan 

aniqlanadi,  lekin  taxminan  toManmagan  summani  20%  gacha  boradi. 

Ko‘chmas  mulkning qiymati,  mashina va uskunalar va xakazo qiymatining 

o‘sishi  hisobiga  kapitalni  ko‘paygani  (oshganiga)dan  olingan  foyda 

soliqqa  tortiladi.  Agar  kompaniyaning  ixtiyorida  ko‘rsatilgan  vositalar  5 

yildan  ortiq  boMgan  boMsa  va  ushbu  mulk  soliqdan  ozod  qilinmagan 

boMsa,  21,5%  stavka  bilan  soliqqa  tortiladi.  Kompaniya  o‘zining 

aktsiyalarini  sotib  olsa,  sotib  olish  bahosi  kompaniyaning  shunga  tegishli 

kapitali  summasidan  yuqori  boMsa,  ortiqcha  summa  43%  stavka  bilan 

soliqqa  tortiladi.  Bu  korporatsiyadan  olinadigan  soliqqa  qo‘shimcha  soliq 

hisoblanadi.  Kompaniya  aktsionerlaridan  boshqa  hech  qanday  soliq 

olinmaydi.

Daromad soligM  bo'yicha kompaniya yo‘q qilingandan keyin qarzlar 

bekor  qilinadi  (shunday  shart  bilanki,  kompaniya  tijorat  faoliyatini  toMiq 

to‘xtatsa).  Bundan,  o‘ziga  tegishli  ko'chmas  mulkni  sotayotgan  rielter 

firmalar mustasno.  Aktsionerlar tomonidan  kompaniyaga  berilgan  mulklar 

qaytadan  baholanadi.  Qaytadan  baholash  soliqdan  ozod  qilinishi  mumkin. 

Kompaniyalar  yopilganda  aktsionerlarga  berilgan  toMovlar,  ularning 

toMagan  ajratmalaridan  ko‘p  boMsa  (kapitalda  qatnashgan  ulushlari) 

maxsus  stavkalar  bilan  soliqqa  tortiladi  — 43  yoki  21,5%  aktsionerlami 

o‘zlari  hech  qanday  qo‘shimcha  soliq  toMamaydilar.  Q o‘shilish,  bir-birini 

tarkibiga  kirib  ketish,  yiriklashtirish  yoki  boshqa  shaklga  o ‘tish  natijasida 

kompaniyalar  yo‘q  qilinsa  yuqorida  ko'rsatilgan  soliq  tadbirlari  amalga 

oshiriladi.  Lekin soliqdan quyidagi holatlarda ozod qilinishi  mumkin; agar:

•  Kompaniya  qayta tashkil  qilingandan  keyin  yuridik  adresini  yoki 

shtab-kvartirasini Belgiyada saqlab qolsa;

•  Q o‘shish,  yiriklashtirish  faqat  huquqiy  amalga  oshirilib,  ishlab 

chiqarish quw ati saqlanib qolinsa;

•  Kompaniya  kelajagi  to‘g ‘risida  aktsionerlar  tomonidan  hali  qaror 

qabul qilinmagan bo'lsa;

kompaniyaning  natijaviy  soliq  majburiyatini  aniqlash  uchun  soliq 

krediti  va avans tariqasida to‘langan soliqlarni hisobga olish kerak:

•  K o‘chmas  mulkka  avans  solig'i.  Ko'chmas  mulk  baholanadigan 

renta  daromadi  asosida  soliqqa  tortiladi.  Agar daromad  ko'chmas 

mulkni  kadastr  qiymatini  12,5%  ortiq  bo'lmasa,  bu  summani 

korportsiyadan olinadigan soliqdan chiqazib tashlanadi.

•  Korporatsiya  soliq  to'laganda  Belgiyada  olingan  foiz,  to'lovlar 

b o'yicha  25%  stavka  bilan  olingan  avans  solig'i  umumiy 

korporatsiya solig'idan chiqarib tshlanadi.

Kompaniyaga  yil  davomida  tegishli  bo'lmagan  aktsiyalardan  olgan 

dividendlar daromadidan chiqazib tashlanmaydi.  Lekin  ular bo'yicha soliq 

krediti  beriladi.

Kompaniyaning  umumiy  majlisi  qarori  bilan  dividendlar  berishga 

ajratilgan  summa  korporatsiya  solig'iga  tortiladi.  O'rtoqliklar  uchun 

investitsiya  qilingan  kapitalga  beriladigan  foydani  bir  qismi  dividend 

hisoblanadi.

•  Paychilarga  investitsiya  qilingan  kaptaliga  hisoblanadigan  foizlardan 

berilgan  foyda.  Agar  paychilami  umumiy  majlisini  bunday  to'lovlar 

bo'yicha  qarori  bo'lmasa,  soliq  solish  maqsadida  bunday  to'lovlami 

investitsiya qilingan kapitalni 6% hajmda oladi.

•  Paychi,  ularning oilasi,  bolalari qilgan investitsiyaga to'langan foizlar.

Direktorlar  kengashining  a ’zolariga  berilgan  mukofotlar  qoida 

bo'yicha  soliq  solinadigan  foydaning  bir  qismi  hisoblanadi.  Lekin doimiy 

vazifasini  bajaruvchi  direktorga  berilgan  mukofotni  hajmi  boshqa 

direktorlar  kengashining  a ’zosiga  berilgan  mukofotdan  ko'p  bo'lsa, 

ortiqcha summasi  kompaniya xarajatiga olib boriladi.  Bunda direktor faqat 

2ta  doimiy  ishlaydigan  kompaniyalarda  mukofotni  xarajatga  o'tkazish 

huquqiga  ega.  Kompaniya  qoida  bo'yicha  soliq  solinadigan  daromaddan 

daromadni  hosil  qilishda  ishtirok  etgan  hamma  xarajatlarni  chiqazib 

tashlaydi.

X arajatlar  hisobini  yilida  qilingan  bo'lishi  va  buxgalteriya  hisobida 

yoritilgan  bo'lishi  kerak.  Qonun  talab  qilgan  chegarada  xarajatlar 

tasdiqlanishi zarur.

Tannarxga quyidagilar qo‘shiladi:

•  Renta  va  ijaraga  berilgan  inshoatni  saqlash,  ta’mirlash  bilan  bog‘liq

boMgan hamma xarajatlar.

•  Zayomlar  bo‘yicha  foiz  toMovlar  (Belgiya  milliy  bankini  oshkora

stavkasidan yuqori boMmagan holda +3%)

agar  milliy  bankni  stavkasi  6%dan  kam  boMmasa,  tannarxiga  yillik 

kredit hajmini 

9%

 gacha toMovni tannarxiga olib borish mumkin.

•  Ishchilaming ish haqisi va ijtimoiy sug‘urtasi bo‘yicha toMovlar;

•  Amortizatsiya (qoida bo‘yicha teng boMaklarda amalga oshiriladi).

•  Mukofot,  gonorar,  komissiya  toMovlari,  agar  ulami  oluvchilar 

maMum boMsa.

Agar  ulami jami  eMon  qilinmasa,  bunday  xarajatlar  tannarxiga  olib 

borilsa  ham,  200%  maxsus  soliqqa  tortiladi.  Kompaniya  daromadidan 

chiqarib  tashlanadigan  hamma  xarajatlar  tannarxiga  qo'shilm asa  ham, 

alohida  guruhga  to'plab,  ruxsat  etilmagan  degan  nom  beriladi  va  soliq 

solinadigan 

daromadga 

qo‘shiladi. 

Quyidagilar 

ruxsat 

etilmagan 

xarajatlarga kiradi.

•  Xususiy  shaxsga chet elda  ro‘yxatga olingan  korxona yoki  xolding 

kompaniyalari  tomonidan  beriladigan  foiz  toMovlar,  royalti, 

komission toMovlar.

•  Ovchilik,  baliq  ovlash,  yaxtada  tomosha  qilish,  shahardan 

tashqarida dam olish va x.k.

•  To‘g‘ri soliqlar.

•  Agar  sotib  olish  bahosi  sotish  bahosidan  yuqori  tarzda  olinganda, 

beriladigan farq toMovlari;

Korxona  Belgiyadan  tashqarida,  soliq  solish  imtiyozi  beriladigan 

zonada  ishlashi  natijasida  olgan  daromad  va  tejalgan  summasi  hisobiga 

korxonani soliq solinadigan foydasi ko'paytiriladi.

Agar  asosiy  vositalar  qonun  asosida  qaytadan  baholansalar  qayta 

baholashdan  olingan qo‘shimcha  daromad  pasaytirilgan  stavkada -  21,5% 

soliqqa  tortiladi.  Agar  asosiy  vositalami  soliqdan  olingan  tushum  uch  yil 

davomida qayta investitsiya qilinsa, kapitalni o ‘sishdan olingan darom adga 

soliq solinmaydi.

Soliq  solishdan  ozod  qilish  «majburiy 

daromadlarga» 

ham 

qoMlaniladi.  Tabiiy  ofat,  milliylashtirish  va  mulkni  majburiy  sotish 

natijasida  olingan  daromad  majburiy  daromad  hisoblanadi.  Agar  bu

daromadni  hamma  summasi  uch  yil  ichida  qayta  investitsiya  qilinsa 

soliqdan ozod qilinadi.

Boshqa  kompaniya  aktsiyasini  egallagan  Belgiya  kompaniyasi 

«sho'ba  korxonasidan»  olingan  dividendlami  95%  summasiga  o‘zining 

soliq  solinadigan  daromadini  kamaytirish  huquqiga  ega.  Agar  kompaniya 

50%dan ortiq aktsioner kapitaliga egalik qilsa,  90% dividendlarini chiqarib 

tashlaydi.  Soliqning  standart stavkasi  39%.  Shu  bilan bir qatorda quyidagi 

stavkalar ham qoMlaniladi:

№

Kompaniya foydasining hajmi

Stavka (%)

1

1  mln.  BeF

28

2

1  mln.  BeFdan  3,6 mln.  BeF gacha

36 

•

3

3,6  mln. — 13,0 mln.  BeF gacha

41

4

13,0 mln.dan yuqori BeF

39

Bundan  tashqari,  Belgiyada  qo'shimcha  ravishda  kompaniyalardan 

inqiroz yig'im i olinadi. Uning stavkasi 3,0%  etib  belgilangan.

Belgiyada  korporatsiyalar  foydasini  soliqqa  tortishni  o'ziga  xos 

xususiyatlari  mavjud.  Agar foyda  mamlakat tashqarisidan olib  kelingan va 

foydani  olgan  mamlakatda  soliqqa  tortilgan  bo'lsa  korporatsiya  foydasiga 

solinadigan  soliq  25%  kamaytiriladi.  Huquqiy  shaxslar  Belgiyada  doimiy 

vakolotxonaga  ega  bo'lmasalar,  xorijiy  hukumat  vakili  va  boshqa 

kategoriya  rezidentlar  bo'lm asa  43%  stavka  bilan  soliq  solinadi.  Soliq 

solish  maqsadida  to'langan komissiya to'lovlari  mukofot,  gonorarlar (agar 

ulami  oluvchilar  m a’lum  bo'lsa)  tannarxga  qo'shiladi.  Agar  pul 

m ablag'larini  oluvchilami  ismi,  sharifi  yashirilsa,  e’lon  qilinmasa  bu 

m ablag'lar xarajatga qo'shiladi va 200% maxsus soliqqa tortiladi.  Shunday 

qilib  Belgiyada  kompaniyalar  daromadiga  solinadigan  soliq  juda  ko'p 

qirrali bo'lib, murakkab mexanizmi  bilan ajralib turadi.

4.3.Jism oniy shaxslardan  olinadigan davlat daromad soligM

Soliq  Belgiyada  va  chet  elda  olgan  rezidentlar  daromadiddan  va 

Belgiyada  olingan  norezedentlar  daromadidan  ushlanadi.  Soliq  mulkdan 

olingan  tushum lar,  qimmatbaho  qog'ozlar  va  boshqa  manbalar  hamda 

xarajatlar  summasi,  ijtimoiy  imtiyozlar  chiqarib  tashlangan  ish  haqidan

olinadi.  Soliq  progressiv  xarakterga  ega  bo‘lib,  daromad  hajmiga  qarab 

o'zgaradi.  Eng past soliq  stavkasi 25% yillik daromadi 253000 frankkacha 

bo‘lsa  va  eng  yuqori  stavka  55%  daromad  2420000  frankdan  ortiqcha 

bo'lganda  qoMlaniladi.  Davlat  daromad  soligMdan  tashqari  ko'rsatilgan 

soliq  bazasidan  umummilliy  soliqdan  6-10%  hajmda  munitsipal  daromad 

soligM  va  3%  li  inqirozlik  ajratma  olinadi.  Belgiya  soliq  tizimi  oila 

daromadiga soliq solish tartibini  qoMlaydi.soliq stavkasini  qoMlashda er va 

xotin daromadi qo‘shiladi. Qonunchilikda ikkita imtiyoz ko‘zda tutilgan:

•  Agar  oilani  ikkala  a’zosi  ham  kasbiy  faoliyatidan  daromad  olsa, 

kam  daromad  oladigan  oila  a ’zosini  daromadi  alohida  soliqqa 

tortiladi;

•  Agar  oila  a ’zosini  bittasi  kasbiy  daromadga  ega  boMsa,  faqat  bu 

daromadning 30% soliqqa tortiladi  (bu 297000 Be F chegarasida)

4.4.Qo‘shilgan qiymat soligM

QQS  Belgiyada  1971  yili  kiritilgan,  davlatni  soliq  daromadlaridagi 

uning  ulushi  salmogM  16%.  QQS  Belgiyaning  yalpi  ichki  maxsulotida 

7,5% tashkil qiladi.

Yevropa  iqtisodiy  hamjamiyati  QQSni  hamjamiyat  ichida  fiskal 

chegarasini  yo‘qotish va stavkalarini yaqinlashtirish uchun choralar ko‘rib 

kelmoqda.  Shu  bilan  birga  EIH  umumiy  byudjetiga  har  bir davlat  qism an 

QQS tushumidan ajratadi.  Belgiya  ham  egri  soliqlarni  yuqori  darajadagi 

roli  bilan  ajralib  turadi.  QQS  standart  stavkasi  21% teng.  Bundan tashqari 

uy-joy  qurilishida  pasaytirilgan  stavka  12%  belgilangan.  Qishloq  xo'jalik 

maxsulotlari,  dori-darmon,  kitob,  gazeta,  kommunal  xizmat,  passajir 

transporti  harakati,  mehmonxona  biznesiga  7%  belgilangan.  Banklar, 

sug'urta 

kompaniyalari, 

yuridik 

xizmatlar 

firmalari, 

o'qituvchi, 

shifokorlar, xalqaro yuk tashishi  va samolet, kemalarni etkazib berish  bilan 

bog'liq sohalarda QQS qo'llanilmaydi.

4.5.Aktsizlar

Belgiyada  aktsizlar  neft  maxsulotlari,  elektroenergiya,  tam aki 

mahsulotlari,  kuchli  spirtli  ichimliklar,  vino,  pivo,  alkogolsiz  ichimliklar, 

kofe  va  tashqarida  o'm atiladigan  reklama  va  o'yin   bizneslariga 

qoMlaniladi.

4.1-jadvaI

Btlgiyada qoMlanilayotgan ayrim aktsizlar stavkalari______

№

Tovarlar

Stavka

Soliq solinadigan birlik

1

Benzin

9 9 0 0 -1 1 9 0 0  BeF

10001.(stavkasi tarkibidagi 

qo‘rg‘oshinga bogMiq)

2

Elektroenergiya

55 BeF

kvt/soat

3

Sigaretlar

50% (bahosidan) + 

102(1000 dona 

uchun)

bahosi va miqdori

4

Vino

1471  BeF

gallon  (toza spirt)

5

Kofe

28 BeF

kg

Aktsizlar  ko‘p  turdagi  mahsulotlaridan  olinganligi  uchun  undan 

sezilarli  hajmda  m ablag‘  tushadi  va  byudjet  daromadida  muhim  o ‘rinni 

egallaydi.  Yevropa  iqtisodiy  hamjamiyati  chegarasida  QQS  bilan 

aktsizlam i ham davlatlar o‘rtasida moslashtirish masalasi mavjud.

Turizmni  rivojlanishi  savdoga  ta’sir  ko‘rsatadi  va  ayrim  holatda 

davlatlar  ma’lum  byudjet  daromadini  yo‘qotishlariga  to‘g‘ri  keladi.  Agar 

mam lakat  fuqarosi  mamlakatdan  tashqarida  tovarlami  sotib  olsa,  soliq 

tushumi  maxsulot  baxosi  tarkibidagi  aktsiz  tovarlami  sotgan  mamlakatda 

qoladi.  Bu  orqali  kelib  chiqqan  muammolami  bartaraf  qilish  uchun  eix 

jam iyat  tarkibidagi  hamma  davlatlarda  aktsizni  bir  xil  qilish,  aktsiz  osti 

tovarlarni  bahosida  sezilarli  farq  boMmasligi  uchun  chora-tadbirlar 

ко  rmoqda.  Q o‘yilgan  maqsadga  erishish  uchun  yangi  aktsizlarni 

kiritishdan  vaqtincha,  ayniqsa  benzin,  vino-aroq  ichimliklari  va  tamaki 

mahsulotlari aktsizlarini o‘zgartirmaslik uchun harakat qilinmoqda.

4.6.Mulkdan  olinadigan soliq

Belgiyada  mulkdan  olinadigan  soliqlar  guruhi  mavjud.  Guruhga 

ко  chmas  mulk  va  transport  vositalari  kiradi.  Birinchisi,  mulkni  bitta 

egasidan  ikkinchisiga  o ‘tgan  vaqtda  olinadi.  Masalan,  avtotransport 

vositasiga  solinadigan  mahalliy  soliq.  Oxirgisi,  shunday  mulkka  egalik 

qiladigan  hamma  fuqarolaridan  olinadi.  Meros  va  xadyaga  solinadigan 

soliq  stavkasi  to ‘g ‘ridan-to‘g ‘ri  merosxo‘rlarga  3%  dan  30%  gacha  va 

boshqa  kategoriya  merosxo‘rlariga  20%dan  80%  gacha  belgilangan. 

R o ‘yhatga  olish  solig‘i  yemi,  imoratni  sotish  yoki  ijaraga  berishni 

rasm iylashtirishda  olinadi.  Standart  stavka  12,5%,  katta  bo‘lmagan  yer

uchastkalariga  va  imoratlarga  imtiyozlar  mo'ljallangan.  Yig‘im  stavkasi 

sotishda  6%,  ijarada  100  belgiya  franki  (BeF)  yoki  kelishuv  qiymatidan

0 .2 .n i tashkil  etadi.

Avtotransport vositalarini  ro ‘yhatdan  о ‘tkazish  uchun  soliq.

  Soliqqa 

hamma  avtotransport  vositalari:  avtomobil,  yaxta,  samolet  va  h.k.  kiradi. 

Qo'shilgan  holda  ulami  davlat  hisobiga  o ‘tkazilganda  tortiladi.  Soliq 

stavkasi  transport  vositasining  kategoriyasi  va  ishlab  chiqarilgan  vaqtiga 

bogMiq.  Masalan,  avtomobillar  uchun  soliq  summasi  2,5dan  100000 

frankgacha belgilanadi.

Mahalliy avtotransportga solinadigan  soliq.

  Soliq  hamma avtomobil 

egalaridan  olinadi.  Soliqdan  tushgan  pulni  ijtimoiy  magistral  yo'llarni 

saqlab turish  uchun  sarflanadi.  Soliqni  hisoblash  dvigatel  quvvatiga (engil 

avtomobillar  uchun)  yoki  yuk  ko‘tarishiga  (yuk  tashuvchi  avtomobillar) 

qarab  amalga  oshiriladi.  Yengil  avtomobil  bo‘lsa  Belgiya  qonunchiligiga 

binoan 481000  frank + 26000  frank har bir keyingi ot  kuchi  uchun  olinadi. 

Yuk tashiydigan avtomobillarga,  ulaming kategoriyasiga qarab  har bir  100 

kg.  yuk  ko‘tarishiga  150  dan  346  frankgacha  (minimal  stavka  854  frank) 

olinadi.