Tabiatshunoslik
o'rik o ‘sadi. T o g 4 a rn in g y o n b a g ‘irlarida noy ob daraxt — shamshod
Download 4.42 Mb. Pdf ko'rish
|
A.G. Grigoryans.. Tabiatshunoslik
- Bu sahifa navigatsiya:
- TO ZA ЦАУО, TOZA SU V - SALOMATLIK
o'rik
o ‘sadi. T o g 4 a rn in g y o n b a g ‘irlarida noy ob daraxt — shamshod yoki kavkaz temir daraxtini k o ‘rish m u m kin. Bu q o ‘riqxonada qo'ng'ir ayiq va t o ‘n g ‘iz singari xilm a-xil yirik h ayv on lar h a m , sariq boshli kichik qushcha - besh gram m cha keladigan korolyok (chittaklar oilasiga m a n su b qush) va boshqa shu singari m ay da h ayv onlar h a m yashaydi. 45-rasm. Chotqol qo ‘riqxonasida. 78 C h o tq o l q o ‘riqxonasida noyob hayvonlar - qoplon, k o ‘k sug‘ur, qizil bo У/, turkiston silovsini, jayra uchraydi. Oqbosh sip, qora tasqara, qora kalxat, burgut singari y irtqich qushlar q o ‘riqxonada m uhofaza qilinadi. Bu qushlar va hayvonlarning ha m m a si 0 ‘zbekiston «Qizil kitob»iga kiritilgan. Q o ‘riqxo naning to g ‘ daryolarida turli xil baliqlar - qora baliq, turkiston laqqasi yashaydi. Qish boshlanishi bilan q o ‘riqxona xodimlarining tashvishi ko‘payadi. Bu joylarda - to g‘larda qish sovuq b o i a d i , q o r k o ‘p yog ‘adi. Shuning u c h u n q o ‘riqxona xodimlari k uzdan boshlab hayvonlarga oziq (don, pichan) g ‘am lab q o ‘yadilar. O lim lar q adam yetm aydigan joylardagi hayvonlarni vertolyotdan turib kuzatishadi, vertolyotda oziq solingan qoplar «qorda qamalib qolgan» hayvonlarga tashlanadi. Kasal hayvonlami q o ‘riqxonada davolashadi. Q o ‘riqxonadagi ay rim hayvonlar odam larga shunchalik o ‘rganib qoladiki, ular h atto q o l d a n h a m oziq yeydi. TO ZA ЦАУО, TOZA SU V - SALOMATLIK 0 ‘ z b e k i s t o n u c h u n a h o l i n i n g i c h i m l i k s u v i b i l a n k a m t a ’m in la n is h i jid d iy eko lo gik m u a m m o h iso b la n ad i. Y u ksak sa n o a t ishlab c h iq a rish k o rx o n a la ri jo y la s h g a n s h a h a rla rd a a tm o s fe ra n in g b u g l a n i s h i , m a ish iy va s a n o a t c h iq in d ila rin in g jo y la rd a to b o ra t o ‘p la n ib b o r a y o tg a n lig i e k o lo g iy a m a s a la s id a h a li q ila d ig a n ish larim iz k o ‘p lig id a n d a lo la t beradi. 79 H a m m a b ila d ik i, o ‘s im lik la r h a m , b a r c h a h a y v o n l a r h a m , o d a m la r h a m suvsiz va havosiz yash ay o lm ay di. H a r q a n d a y tirik o rg a n iz m g a suv j u d a zarur. U katta va kichik d a ry o la rd a , irm o qlarda o qad i. Suv ichish u c h u n va k u n d a lik m aish iy e h tiy o jla r u c h u n ishlatiladi. Suvsiz n a fabrikalar, na z a v o d la r ishlay o la d i, c h u c h u k suv aksariyat d a lalarn i su g ‘orish ga sarflanadi. B u tu n j o n z o t n i n g va o n a - z a m i n n i n g h a y o ti h a m d a s o g ‘lig ‘i suvning holatiga, uning tozaligi va m o ‘lligiga bog ‘liq. A m m o z a m in d a to z a ic h im lik suvi b o rg a n sari k a m a y m o q d a . S h u n in g u c h u n suv m a n b a la r in i a v a y la b -a s ra s h z a r u r. H a r d o im to z alig i va k o ‘m - k o % m usaffoligi b ila n bizni q u v o n tir ib tu ris h i u c h u n d a ry o va irm o q la r atroflarini o b o d o n la sh tirib tartib ga keltirib tu rm o q darko r. A gar d aryo va c h o ‘llarga ifloslantiruvchi m o d d a la r tushib qolsa, ulardagi toza suv zararli suvga aylanadi. U n d a barch a tirik mavjudot — o ‘simliklar, baliqlar, m ayda h ayvonlar halok b o ‘ladi. B u nd ay suvni i s te ’m ol q ilish m u m k i n e m a s , u b ila n d a la l a r n i s u g ‘o r ib h a m b o 'lm a y d i. Bizning respublikam izda suv havzalariga iflos va chiqindi suvlarni q o ‘yib yuborishni m a n qiluvchi q o n u n la r qabul qilingan. Bu q o n u n la r h ar bir korxonaga chiqindi suvlarni tozalaydigan maxsus qurilm alarni qurish majburiyatini yuklaydi. H attoki suvda hayot kechiruvchi qush va baliqlarni k o ‘paytirishga moMjallangan suv havzalarga tozalangan suvni oqizish m a n etiladi. H a v o suv s in g a r i tu r l i z a r a r l i m o d d a l a r b ila n if l o s l a n a d i . A vto m o billar havoga zaharli gazlarni chiqaradi. F abrika va zavodlar m o ‘risidan ch iq ay o tg an tu tu n havoni iflos etuvchi bosh sababdir. Oxirgi yillarda havoda hayot u c h u n havfli m o d d a la r k o ‘p t o ‘planib q o lm o q d a , nafas olish u c h u n z a ru r b o ‘lgan kislorod m iqdori ozayib b o rm o q d a . Download 4.42 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling