Tabiiy fanlarning zamonaviy kon sepsiyasi
Kimyoviy reaksiyalarning borishi va entropiya
Download 333.38 Kb. Pdf ko'rish
|
Tabiiy fanlarning zamonaviy konsepsiyasi. Turayev B.E. Isayev X
- Bu sahifa navigatsiya:
- Birinchi xulosa
|
7.3. Kimyoviy reaksiyalarning borishi va entropiya
Termodinamikaning ikkinchi qonuni statistik xarakterga ega bo‘lib, faqat ko‘p zarralardan iborat sistemalargagina tatbiq qilina- di, chunki statistik qonunlar aynan shunday sistemalargagina tatbiq qilinishi mumkin. Termodinamikaning ikkinchi qonunida statistik tabiat borli- gini XIX asrning oxirida P. Bolsman, U. Gibbs, N.N. Pirogov va M. Stoluxovskiylar aytib o4gan edilar. Termodinamikada asosiy parametrlar bo‘lgan harorat va bositn statistik tabiatga ega. Masalan, 82 harorat molekulalar ilgarilanma harakat o ‘rtacha kinetik energiyasiga bog‘liq, xuddi shunindek, molekulalarning idish devoriga urilish effektining yig‘indisi gazning bosimi bo‘ladi. Termodinamikaning ikkinchi qonuni solishtirilayotgan holatlari- ning qanchalik ahamiyatga ega ekanligini belgilaydi va ko'p zarralar- dan iborat sistemada ehtimolligi kichik bo‘lgan holatdan ehtimolligi katta bo'lgan holatga o'tish mumkin bo‘lganligini ko‘rsatadi. Masalan, bir idishning to ‘siq bilan ajratilgan ikki qismida bir xil haroratda va bir xil bosimda ikki xil gaz bor, deb faraz qilaylik. To‘siq olib tashlanishi bilan bu ikki gaz molekulalari o ‘zaro aralasha boshlaydi. Bu jarayon o ‘z-o‘zicha boradi va bunda entropiya ortadi. Sistema ehtimolligi kichik bo‘lgan holatdan, ehtimolligi katta bo‘lgan holatga (ikkala gaz molekulalari idishning butun hajmiga bir tekis tar- qalgan holatga) o'tadi. Ammo, aksincha, gazlar aralashmasidagi bir gaz molekulalari idishning bir tomoniga, ikkinchi gaz molekulalari idishning bir tomoniga o ‘z-o'zicha to'planib qolish ehtimolligi shu qadar ozki, amalda bu jarayon ro‘y bermaydi. Bu m a’lumotlardan ikkita xulosa qilish mumkin. Birinchi xulosa, entropiyaning oshishi ehtimollikning oshishi bi lan bog‘liq ekan: S = F (W) Buning matematik ifodasi Bolsman formulasi bo‘lib, u quyidagi ko‘rinishga ega S = к In W W — termodinamik ehtimollik. Sistema bir holatdan ikkinchi holatga o ‘tganda ehtimolligi qancha o'zgarishini ko‘rsatuvchi к - Bolsman doimiysi: Download 333.38 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|